Trong bài phỏng vấn được trang tin tiếng Ả Rập Elaph có trụ sở tại London (Anh) đăng tải ngày 13.12, Bộ trưởng Tình báo Israel Yisrael Katz bất ngờ đề nghị Ả Rập Xê Út làm trung gian hòa giải cho tiến trình hòa bình Trung Đông.
“Người Mỹ đang vạch ra kế hoạch về tiến trình hòa bình song họ chưa tiết lộ chi tiết. Họ nói sẽ đưa ra một giải pháp “sáng tạo”. Tôi nghĩ đây là cơ hội cho Ả Rập Xê Út nắm thế chủ động”, ông Katz nói.
Thay vào đó, truyền thông nước này được chỉ đạo đưa tin “nhằm vào Iran và các nước khác trong khu vực”.
Theo tạp chí Newsweek, lời mời gọi của ông Katz là dấu hiệu mới nhất cho thấy Israel và Ả Rập Xê Út đang nuôi dưỡng một mối quan hệ trong đó họ xem sự hợp tác chống lại Iran là quan trọng hơn lợi ích của Palestine. Nếu Quốc vương Salman thực sự mời Thủ tướng Netanyahu tới Ả Rập Xê Út thì đây sẽ là lần đầu tiên trong 70 năm thành lập của Israel, một thủ tướng của người Do Thái đến thăm Riyadh.
Trên thực tế thì Ả Rập Xê Út và Israel vẫn chưa có quan hệ ngoại giao chính thức nhưng nhiều nhà ngoại giao cho rằng một liên minh ngầm giữa hai nước này đã trở thành một bí mật để ngỏ ở Trung Đông.
Đi đêm
Những đồn đoán về việc Ả Rập Xê Út làm trung gian cho tiến trình hòa bình Trung Đông tập trung vào một sáng kiến do ông Jared Kushner, con rể và là cố vấn của Tổng thống Mỹ Donald Trump, vạch ra. Ông Kushner được cho là đã phát triển mối quan hệ gần gũi với Thái tử Mohammed bin Salman.
Vào đầu tháng này, một số nguồn tin thân cận với Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas kể với tờ The New York Times rằng ông Mohammed đã gây sức ép buộc nhà lãnh đạo Palestine chấp nhận thỏa thuận do ông Kushner đề xướng và được cho là có lợi cho người Israel nhưng ông Abbas ngay lập tức cự tuyệt.
Cả Riyadh và Nhà Trắng đều bác bỏ thông tin trên song những tin đồn này làm nhiều người nghi ngờ về khả năng ông Mohammed “đi đêm” với Israel và Mỹ.
“Ả Rập Xê Út từ lâu đã gạt bỏ lợi ích của người Palestine song lâu nay họ làm điều đó một cách thầm lặng, sau những cánh cổng đóng kín. Nay với sự nắm quyền của Thái tử Mohammed bin Salman, những cánh cổng đó đã mở tung”, tờ Newsweek dẫn lời Chris Meserole, một chuyên gia về Trung Đông tại Viện Brookings (Mỹ).
Theo giới quan sát, ông Kushner tự tin Ả Rập Xê Út sẽ chú trọng vào việc chống lại tầm ảnh hưởng của Iran tại Trung Đông hơn là phản đối quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô Israel của Tổng thống Trump mới đây. “Thật khó tưởng tượng chuyện Kushner và người Israel công khai về vai trò của Ả Rập Xê Út trong tiến trình hòa bình nếu họ không nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính Mohammed bin Salman”, chuyên gia Meserole nhận xét.