Sau 11 năm đàm phán kéo dài và một đêm thức trắng, Iran và các cường quốc thế giới cuối cùng đã đạt được thỏa thuận hạt nhân toàn diện.
Thỏa thuận lịch sử
Ngày 14/7, Iran và nhóm P5+1 (bao gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) đã đạt được thỏa thuận mang tính lịch sử, được cho là sẽ làm thay đổi toàn bộ khu vực Trung Đông.
Thỏa thuận cuối cùng về hồ sơ hạt nhân Iran đã được hoàn tất sau 11 năm đàm phán trường kỳ và 18 ngày thương lượng nước rút căng thẳng tại thủ đô Vienna (Áo), trong đó có cuộc đàm phán thâu đêm 13/7.
Theo thỏa thuận, các biện pháp trừng phạt mà Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Liên hợp quốc (LHQ) áp đặt lên Iran sẽ được dỡ bỏ, đổi lại Tehran chấp nhận hạn chế chương trình phát triển hạt nhân mà phương Tây nghi ngờ nhằm mục đích chế tạo bom.
Theo thỏa thuận hạt nhân cuối cùng giữa Iran và các cường quốc, Iran sẽ cho phép việc thanh sát các cơ sở hạt nhân của nước này, cụ thể là cho phép các thanh sát viên LHQ tới giám sát các cơ sở quân sự.
Lệnh trừng phạt có thể khôi phục trong 65 ngày nếu Iran vi phạm thỏa thuận đã được thống nhất với 6 cường quốc thế giới, bên cạnh đó lệnh cấm vận vũ khí của LHQ tiếp tục duy trì trong 5 năm và lệnh cấm Iran mua công nghệ đạn đạo sẽ duy trì trong 8 năm nữa.
Thỏa thuận giữa Iran và P5+1 sẽ chính thức có hiệu lực sau 90 ngày kể từ khi Hội đồng bảo an LHQ ra nghị quyết chấp thuận thỏa thuận này.
 |
| Ngoại trưởng Iran Javad Jarif tại ban công khách sạn Palais Coburg ở Vienna, nơi đã diễn ra cuộc đàm phán thâu đêm 13/7 |
Phía Iran đánh giá đây là một thỏa thuận tốt. Hãng thông tấn IRNA của Iran cho biết nước này vẫn tiếp tục hoạt động làm giàu urani tại các nhà máy lớn, đồng thời tiếp tục chương trình nghiên cứu và phát triển các máy ly tâm chính nhưng dưới dự giám sát chặt chẽ của LHQ.
Giám đốc Cơ quan năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) Yukiya Amano cho biết IAEA đã ký với Iran một lộ trình nhằm giải quyết hết các vấn đề tồn tại từ nay cho đến cuối năm 2015. Tuy nhiên, việc thanh sát cơ sở quân sự Parchin của Iran sẽ nằm trong một thỏa thuận khác.
Trước khi đạt được thỏa thuận toàn diện, phía Iran đã có những lời lẽ gay gắt chỉ trích các nước phương Tây đưa ra những đòi hỏi “quá đáng”. Nhà lãnh đạo tối cao của Iran Ali Khamenei thậm chí còn chỉ trích thái độ “ngạo mạn” của Mỹ, đồng thời khẳng định hai nước sẽ tiếp tục có mối quan hệ đối đầu.
Mỹ có lật lọng?
Sau khi thỏa thuận cuối cùng được công bố, giới phân tích vẫn có lý do để lo ngại, đặc biệt liên quan tới phía Mỹ.