Viện dẫn trong nước còn nhiều việc cần sự chỉ đạo của Tổng thống, người phát ngôn của nhà lãnh đạo Philippines Rodrigo Duterte cho biết ông Duterte sẽ không đến Úc dự thượng đỉnh Úc – ASEAN sắp diễn ra.
Hội nghị thượng đỉnh Úc – ASEAN sẽ diễn ra từ ngày 16 đến 18-3 tới tại thành phố Sydney của Úc, kỷ niệm 14 năm quan hệ hợp tác giữa hai bên.
Tuy nhiên, phát biểu trước báo giới ngày 5-3, ông Harry Roque – người phát ngôn của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, nêu rõ: “Các diễn biến ở trong nước vẫn tiếp tục cần sự hiện diện của tổng thống tại Philippines”.
Theo đó, thay vì tới Úc, đúng vào ngày 18-3, Tổng thống Duterte sẽ tham dự một buổi lễ tốt nghiêp của Học viện Quân sự Philippines và coi đây là “cơ hội để đối thoại với các chỉ huy trẻ của quân đội”.
Ông Hary Roque cũng cho biết thêm Tổng thống Duterte đã chỉ định Ngoại trưởng Alan Peter Cayetano tham dự hội nghị thay nhằm đảm bảo rằng Philippines tiếp tục hợp tác với ASEAN và Úc trong việc thúc đẩy các mối quan tâm trong khu vực.
Thực tế, theo các nhà quan sát quốc tế, việc ông Duterte cáo bận là cách ông đáp trả lại những chỉ trích của Úc đối với cuộc chiến chống ma túy do ông phát động ở Philippines.
Hồi năm ngoái, trong Hội nghị nhân quyền của Liên Hiệp Quốc ở Geneva (Thụy Sĩ), Úc là một trong những quốc gia bày tỏ quan ngại sâu sắc trước số người thiệt mạng trong chiến dịch chống ma túy của ông Duterte.
Theo các báo cáo được truyền thông phương tây dẫn lại, kể từ khi lên nắm quyền giữa năm 2016, cảnh sát Philippines nói đã tiêu diệt hơn 4.100 nghi phạm buôn bán ma túy có hành vi chống lại việc bắt giữ. Tuy nhiên, theo các nhóm hoạt động nhân quyền và các chính phủ phương tây, con số thực tế lên tới hơn 12.000 người bị giết hại, phần lón là thường dân vô tội.
Tòa án hình sự quốc tế gần đây cũng đã mở một cuộc điều tra sơ bộ xem liệu ông Duterte có đang thực hiện tội ác chống lại loài người trong cuộc chiến chống ma túy hay không.
Những chỉ trích của chính quyền Mỹ Barack Obama cũng đã dẫn tới các phản ứng tương tự.
Hồi năm 2016 nhà lãnh đạo Philippines viện dẫn các nguyên tắc cá nhân để không xuất hiện trong Hội nghị thượng đỉnh Mỹ – ASEAN (tháng 9-2016) tại Lào. Trong hội nghị cấp cao APEC 2 tháng sau đó tại Perus, ong Duterte thừa nhận đã giả vờ cáo bệnh để không đụng mặt Tổng thống Mỹ Barack Obama trong tiệc chiêu đãi.
Hãng thông tấn AFP của Pháp bình luận quyết định ở nhà của ông Duterte xuất hiện chung bối cảnh với tuyên bố dọa nạt tương tự của Thủ tướng Campuchia Hun Sen. Hôm 21-2, ông Hun Sen tuyên bố sẽ khiến Úc “nhục mặt” bằng cách tẩy chay Hội nghị thượng đỉnh Úc – ASEAN, viện lý do bầu cử để ở nhà nhằm khiến hội nghị không thể ra được tuyên bố chung.
Nguyên nhân xuất phát từ các chỉ trích của phương Tây, trong đó có Úc, nhắm vào Thủ tướng Hun Sen sau khi tòa án tối cao Campuchia ra phán quyết giải tán đảng Cứu nguy dân tộc Campuchia – đảng đối lập lớn nhất nước này hồi tháng 11-2017.