Các chuyên gia của tổ chức này đã xác định được cơ sở đáng nghi này bên trong một khu công nghiệp được canh gác bên bờ sông Yalu.
Triều Tiên thử nghiệm tên lửa. Ảnh: AP
Tòa nhà khả nghi
Vào tuần lễ Giám đốc CIA Mike Pompeo bay tới Bình Nhưỡng để tham dự cuộc gặp bí mật bàn chuyện chấm dứt chương trình hạt nhân của Triều Tiên, các chuyên gia vũ khí Mỹ cũng đang nghiên cứu một khu công trường gần biên giới Trung Quốc, tìm kiếm manh mối về khả năng giới chức Triều Tiên đang đi theo hướng ngược lại.
Các nhà phân tích xem xét kỹ lưỡng các bức ảnh vệ tinh chụp thành phố miền Bắc Chongsu, chú ý tới một căn nhà lớn, mái đỏ mà một số chuyên gia nghi là công xưởng xử lý một dạng than chì siêu tinh khiết.
Để chế tạo các lò phản ứng hạt nhân của loại mà Triều Tiên sử dụng trong nước thì cần vật liệu này, và theo một báo cáo mới, gần đây Bình Nhưỡng đã tìm cách bán than chì ở cấp độ-hạt nhân tương tự cho các khách hàng nước ngoài.
CIA từ chối bình luận về tòa nhà bí ẩn, không rõ được sử dụng cho mục đích gì. Tuy nhiên, những câu hỏi được đặt ra xung quanh dự án xây dựng cho thấy sự khó khăn trong việc đánh giá đề xuất đóng băng chương trình hạt nhân mà Triều Tiên mới đưa ra. Nước này vốn có lịch sử che giấu các hoạt động liên quan tới vũ khí khỏi con mắt nước ngoài.
Chính quyền của ông Trump đã hoan nghênh tuyên bố bất ngờ của Triều Tiên, tuy nhiên các cựu quan chức Mỹ và nhiều chuyên gia vũ khí khuyến cáo các bên nên thận trọng.
Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã tuyên bố ngừng thử nghiệm hạt nhân trong một hội nghị của ủy ban trung ương đảng. Ông Kim không đề cập tới việc từ bỏ kho hạt nhân của nước này. Ông nói, đóng băng là khả dĩ bởi Triều Tiên đã “xác nhận được sự hoàn thiện của vũ khí hạt nhân” và giờ đây đã là một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân.
Được đưa ra trước hội nghị Mỹ – Triều, tuyên bố này bao gồm cả cam kết của ông Kim: “Không bao giờ sử dụng vũ khí hạt nhân trừ khi bị đe dọa hạt nhân”, “không chuyển giao công nghệ hạt nhân hoặc vũ khí hạt nhân” cho bên ngoài.
Tuy nhiên, không rõ Mỹ và đồng minh sẽ làm thế nào để xác minh được Triều Tiên đóng băng các khía cạnh chủ chốt trong chương trình hạt nhân của Mỹ hoặc xác nhận là nước này đã ngừng bán các thành phần vũ khí cho đối tác nước ngoài.
Mặc dù hoạt động thử hạt nhân hoặc tên lửa tầm xa sẽ bị phát hiện ngay lập tức nhưng Triều Tiên cũng có thể tiếp tục lắp ráp các đầu đạn hạt nhân mới một cách bí mật trong khi bổ sung vào kho uranium và plutonium ở cấp độ vũ khí đang ngày càng gia tăng của mình.
Khác với Iran – nước bị thanh sát chặt chẽ theo thỏa thuận hạt nhân 2015 – Triều Tiên hiện không cho phép các thanh sát viên quốc tế tiếp cận các cơ sở hạt nhân của mình.
Kinh nghiệm “hoạt động bí mật”
Bình Nhưỡng chịu nhiều năm cấm vận thương mại của Liên Hợp Quốc, có “kinh nghiệm” che giấu các cơ sở sản xuất vũ khí và bí mật giao dịch với các khách hàng quốc tế.
Theo WaPo, trong những năm 1990, sau khi đạt thỏa thuận ngừng chế tạo plutonium với chính quyền Clinton, Bình Nhưỡng đã chuyển sang một chương trình sản xuất uranium bí mật, không bị phát hiện suốt nhiều năm trời.
Tình báo Mỹ tin rằng Triều Tiên là “kiến trúc sư” của một lò phản ứng hạt nhân bí mật tại Syria – bị chiến đấu cơ Israel phá hủy năm 2007 – và là nhà cung cấp công nghệ tên lửa cho một vài nước, gồm Iran và Myanmar.
Các chuyên gia vũ khí cho rằng, cơ sở nghi là sản xuất than chì tại Chongsu có thể giúp Triều Tiên đạt được nhiều mục tiêu, cho phép chương trình vũ khí của nước này âm thầm phát triển trong khi tạo ra một nguồn doanh thu xuất khẩu.
Khu vực được xác định trong một báo cáo do Viện Khoa học và An ninh Quốc tế, một tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận ở Mỹ, công bố. David Albright, nhà sáng lập tổ chức này, đồng thời là cựu thanh sát viên của Liên Hợp Quốc, cho hay, cơ sở này bị chú ý một phần là do tờ quảng cáo mà phía Triều Tiên sử dụng để lựa chọn khách hàng.
Với sự chỉ dẫn của một quan chức, các chuyên gia của tổ chức này đã xác định được cơ sở đáng nghi này bên trong một khu công nghiệp được canh gác bên bờ sông Yalu.
Loạt ảnh vệ tinh được chụp trong 7 năm cho thấy cơ sở này được xây dựng trên nền của một nhà máy nhiệt điện than cũ không còn hoạt động nữa. Nhà mát nhiệt điện than đã bị phá và thay vào đó là những tòa nhà công nghiệp hiện đại, bao quanh là tường an ninh và có một tòa nhà kiểm soát ở lối vào.
Nhưng dù mục đích hoạt động của cơ sở này là gì thì các chuyên gia vũ khí cũng cho rằng, Triều Tiên cần cho phép tiếp cận những cơ sở như vậy. Nếu không có sự minh bạch thì rất khó để xem xét cam kết của ông Kim một cách nghiêm túc.