NATO họp khẩn cấp sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ra yêu sách buộc các đồng minh phải tăng ngay ngân sách quốc phòng, đẩy hội nghị vào tình trạng khủng hoảng.
Lẽ ra hội nghị thượng đỉnh NATO tại Brussels (Bỉ) đã kết thúc hôm qua, nhưng Tổng thư ký Jens Stoltenberg phải tiếp tục chủ trì phiên họp bất thường của Hội đồng Bắc Đại Tây Dương (Hội đồng NATO) – cơ quan quyền lực cao nhất của khối liên minh quân sự này.
Theo Reuters, mục đích của cuộc họp ngoài chương trình là nhằm giải quyết yêu cầu của Mỹ về vấn đề ngân sách quốc phòng. Năm 2014, NATO đạt thỏa thuận trong vòng 10 năm phải chi ít nhất 2% trong tổng số GDP cho lực lượng vũ trang và 15 thành viên lên kế hoạch đạt mục tiêu này vào năm 2024. Ngoài Mỹ, chỉ có 3 nước khác là Anh, Hy Lạp, Estonia đáp ứng yêu cầu trong năm 2017 và dự kiến năm nay sẽ có thêm 4 thành viên nữa.
Tuy nhiên, chủ nhân Nhà Trắng buộc các đồng minh phải thực thi cam kết ngay lập tức, trước khi tăng gấp đôi lên 4% GDP sau một thời gian nữa.
Sau ngày khai mạc đầy sóng gió hôm 11.7 với sự tranh cãi giữa Mỹ và Đức, các lãnh đạo NATO hy vọng có thể tập trung ngày làm việc còn lại để thảo luận chính sách về Ukraine và Afghanistan. Thế nhưng, ông Trump một lần nữa dùng những lời lẽ cứng rắn để chỉ trích một số nước về vấn đề chia sẻ gánh nặng ngân sách quốc phòng, đặc biệt là Đức. Nền kinh tế lớn nhất châu Âu chỉ dành 1,24% GDP cho quốc phòng, so với mức 3,5% của Mỹ. AFP dẫn lời Tổng thư ký Stoltenberg nhấn mạnh sẽ tập trung thảo luận mức cả khối đã đạt được đồng thuận là 2%, thay vì yêu sách 4% của Tổng thống Trump.
Trong cuộc họp báo sau đó tại Brussels trước khi tới Anh, lãnh đạo Nhà Trắng bác bỏ nghi ngờ về khả năng Mỹ rút khỏi NATO nếu các đồng minh không thực hiện đúng chỉ tiêu ngân sách. Ông nhấn mạnh cam kết của Mỹ đối với NATO “vẫn vô cùng vững chắc”, và cho biết các thành viên đã đạt được nhất trí chưa từng có trong việc gia tăng ngân sách quốc phòng. Bản thân Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng thừa nhận đã trải qua một hội nghị vô cùng căng thẳng, nhưng cho rằng Berlin cần làm nhiều hơn nữa trong lĩnh vực chi tiêu quốc phòng.
Tổng thống Donald Trump hôm qua chia sẻ về nội dung cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Vladimir Putin tại Helsinki (Phần Lan) vào ngày 16.7, bao gồm tình hình Syria, kiểm soát vũ trang, gia hạn hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược song phương. Ông Trump cho biết mong muốn cuộc gặp sẽ mang đến kết quả tốt nhất có thể là một thế giới không vũ khí hạt nhân và xung đột.