Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam trong những tháng đầu năm 2018, nhưng khối lượng gạo nhập khẩu của quốc gia láng giềng này đã sụt giảm mạnh.
Người Lao động ngày 17/7 dẫn báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết khối lượng gạo xuất khẩu 6 tháng đầu năm nay của Việt Nam ước đạt 3,6 triệu tấn, thu về 1,8 tỷ USD, tăng 24,6% về khối lượng và tăng 42,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017.
Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu gạo lớn chính của Việt Nam khi chiếm 30% thị phần.
Báo cáo cho biết xuất khẩu gạo vào thị trường Trung Quốc trong 5 tháng đầu năm 2018 đạt hơn 844.000 tấn với trị giá hơn 449 triệu USD, giảm 21,1% về khối lượng và giảm 7,6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017.
Chia sẻ trên Thời báo Kinh tế Sài Gòn, chuyên gia phân tích lúa gạo Nguyễn Đình Bích cho biết, trong tháng 6/2018, Trung Quốc chỉ nhập khẩu của Việt Nam 48.000 tấn, trong khi con số của cùng kỳ năm 2017 là 160.000 tấn. Đáng chú ý, tháng nhập khẩu gạo Việt thấp nhất của Trung Quốc trong năm 2016 cũng đạt xấp xỉ 100.000 tấn, cao gấp đôi so với kết quả của tháng 6/2018.
Lượng gạo nhập khẩu của Trung Quốc từ Việt Nam giảm được ông Bích cho là “điều không bình thường”, bởi nếu so với tháng 6/2015, xuất khẩu gạo Việt Nam vào Trung Quốc trong tháng 6/2018 đã giảm đến hơn 210.000 tấn (tháng 6/2015 đạt 263.000 tấn).
Theo các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, một trong những nguyên nhân khiến thị trường Trung Quốc bất ngờ giảm nhập khẩu gạo Việt Nam là do nước này thay đổi chính sách nhập khẩu từ năm 2017. Theo đó, chỉ có 22 doanh nghiệp trong tổng số hơn 150 doanh nghiệp có giấy phép xuất khẩu gạo của Việt Nam được Trung Quốc cấp phép nhập khẩu sau khi thanh tra thực tế tại Việt Nam. Đến đầu năm 2018, có 3/22 doanh nghiệp trên bị Trung Quốc “tuýt còi” do vi phạm quy định của họ về kiểm dịch thực vật.
Ngoài ra, từ ngày 1/7/2018, Trung Quốc điều chỉnh thuế nhập khẩu gạo, bao gồm cả gạo nếp, lên 40-50% (trừ gạo tấm), cũng ảnh hưởng đến tâm lý của các nhà nhập khẩu Trung Quốc.
Trong khi đó, chuyên gia Nguyễn Đình Bích cho rằng việc Trung Quốc giảm nhập khẩu gạo Việt Nam có khả năng xuất phát từ giá bán bị đẩy lên quá cao.
Ông Lâm Anh Tuấn, Giám đốc Công ty Thịnh Phát, cho biết trong bối cảnh nhập khẩu tiểu ngạch bị quản lý chặt và chính ngạch cũng bị đề ra những yêu cầu rất khắt khe, lượng gạo xuất khẩu vào Trung Quốc đương nhiên bị sụt giảm mạnh. Đặc biệt, Trung Quốc đề ra yêu cầu các thương nhân phải có giấy phép của họ cấp mới được xuất khẩu vào thị trường của họ. Tuy nhiên, khi cấp phép rồi, họ lại tìm đủ mọi cách ngăn bớt.