Cùng với việc triển khai các hoạt động quân sự hóa trên Biển Đông, Trung Quốc cũng tích cực thúc đẩy các hoạt động lưỡng dụng (quân sự kết hợp dân sự) trong khu vực. Một trong những hoạt động điển hình của Trung Quốc liên quan lĩnh vực này là kế hoạch phủ sóng 4G trên toàn bộ khu vực Biển Đông. Hành động này của Trung Quốc vừa phục vụ thông tin liên lạc cho số binh lính đồn trú phi pháp ở Hoàng Sa, Trường Sa, vừa phục vụ các người dân Trung Quốc đang hoạt động phi pháp trên Biển Đông.
Một trạm phát sóng 4G phi pháp của Trung Quốc trên đảo Phú Lâm, quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Trung Quốc là một trong những nước có mạng 4G lớn nhất thế giới
Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc (MIIT) cho biết tính tới cuối tháng 3/2017, tổng số thuê bao mạng 4G của nước này là 836 triệu. Bắc Kinh đang đặt mục tiêu đến cuối năm 2018 sẽ lắp đặt thêm 2 triệu trạm phát sóng 4G. Cũng theo MIIT, số lượng thuê bao mạng Internet băng thông rộng tại nước này tính tới cuối quý I/2017 đã lên tới 310 triệu, trong đó gần 80% sử dụng mạng cáp quang.
Tân Hoa Xã dẫn số liệu từ Hiệp hội Nhà báo toàn quốc Trung Quốc (ACJA) cho biết các trang mạng xã hội và ứng dụng đọc tin tức đã và đang trở thành kênh cung cấp thông tin có vai trò ngày càng quan trọng đối với người dân Trung Quốc. Hiện có khoảng 500 triệu người Trung Quốc, chiếm 70% “cư dân” mạng của nước này, sử dụng các thiết bị di động để đọc báo. Ngành truyền thông của Trung Quốc trong năm 2015 đạt tổng doanh thu lên đến 1.300 tỷ NDT (khoảng 186 tỷ USD), tăng 12,3% so với một năm trước đó.
Trung Quốc đang phủ sóng 4G phi pháp trên toàn bộ Biển Đông
Tính đến thời điểm hiện tại, Trung Quốc đã hoàn thành xây dựng và đưa vào sử dụng 8 trạm phát sóng 4G trên 7 cấu trúc thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, mỗi trạm như vậy có tốc độ download dữ liệu đạt 1 Mb/giây. Kế hoách trên do Tập đoàn China Telecom Trung Quốc triển khai từ ngày 15/10/2017. Theo China Daily, China Telecom đã đầu tư hơn 70 triệu nhân dân tệ (10,5 triệu USD) để xây dựng cơ sở hạ tầng viễn thông trái phép ở Biển Đông trong 4 năm qua. Ngoài China Telecom, hãng viễn thông lớn khác của Trung Quốc như China Mobile Communications cũng cung cấp trái phép dịch vụ 4G ở quần đảo Trường Sa.
Hồi đầu tháng 9/2015, Trung Quốc cũng tuyên bố hoàn thành phủ sóng 4G trên 7 đảo chiếm đóng thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bao gồm đảo Phú Lâm, đảo Quang Ảnh, đảo Cây, đảo Hoàng Sa, đảo Tri Tôn, đảo Quang Hòa và đảo Linh Côn. Trung Quốc cũng đã lắp đặt và đưa vào sử dụng trái phép các thiết bị phát sóng không dây tại các đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Hiện tại Trung Quốc đã hoàn thành lắp đặt các thiết bị phát sóng không dây này tại đảo Cây, đảo Bắc, đảo Duy Mộng, Xà Cừ, Ba Ba… nhằm thực hiện phủ tín hiệu mạng không dây trái phép lên khắp các đảo Trung Quốc chiếm đóng phi pháp tại Hoàng Sa.
Tuy nhiên, Trung Quốc gặp nhiều khó khăn, thách thức trong việc triển khai phi pháp các trạm phát sóng 4G trên Biển Đông. Khó khăn, thách thức lớn nhất xuất phát từ việc Trung Quốc không có chủ quyền đối với khu vực này, tất cả các đảo, đá Trung Quốc đang chiếm đóng ở Biển Đông đều là phi pháp và không được cộng đồng quốc tế thừa nhận. Ngoài ra, quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa nằm rất xa so với đất liền Trung Quốc, vì vậy việc xây dựng cơ sở hạ tầng viễn thông rất tốn kém cả về thời gian và tiền bạc. Một nhân viên của China Mobile phụ trách về việc bảo trì các thiết bị viễn thông, cho biết, nếu xuất phải từ tỉnh Hải Nam, cũng phải mất 60 giờ đi tàu mới đến được quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Giới truyền thông Trung Quốc tìm cách biện minh cho những hành vi vi phạm luật pháp quốc tế của nước này ở Biển Đông
China Daily ngang ngược tuyên bố, kế hoạch trên của Chính phủ Trung Quốcn là nhằm bảo vệ những tuyên bố “chủ quyền” của nước này ở Biển Đông, cải thiện các dịch vụ truyền thông cho “người dân địa phương”. China Daily khoe khoang: “Việc này sẽ giúp cho người dân Trung Quốc đang xâm nhập trái phép vào Trường Sa có thể truy cập Internet với tốc độ cao, giúp họ có thể gọi video và tiến hành các giao dịch thương mại trực tuyến”. Trong khi đó, giới chuyên gia Trung Quốc cho rằng những thành tựu nổi bật trên cho thấy quyết tâm của Trung Quốc trong việc phục vụ người dân địa phương và các tàu đi khu vực Biển Đông.
Trên thực tế, việc Trung Quốc tìm mọi cách phủ sóng phi pháp 4G trên Biển Đông là nhằm phục vụ các hoạt động quân sự. Tổ chức Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á (AMTI), thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế của Mỹ, từng cảnh báo rằng Trung Quốc có ý định sử dụng các đảo nhân tạo ở Biển Đông phục vụ các mục đích quân sự. Với việc triển khai mạng 4G, quân đội Trung Quốc đang đồn trú phi pháp ở Biển Đông sẽ dễ dàng tiếp cận với hệ thống vệ tinh, giúp nước này gia tăng khả năng giám sát, kiểm soát ở Biển Đông. Ngoài ra, mạng 4G cũng giúp kết nối hệ thống định vị giữa vệ tinh Bắc Đẩu với tên lửa, máy bay chiến đấu của Trung Quốc ở Biển Đông. Chính vì vậy, để đảm bảo an toàn, quân đội Trung Quốc cũng đưa ra quy định nghiêm ngặt về quản lý sử dụng mạng 4G về thời gian và địa điểm sử dụng để ngăn chặn rò rỉ các dữ liệu nhạy cảm.
Phản ứng của Việt Nam
Trước việc Trung Quốc có các hành động xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông, Bộ Ngoại giao Việt Nam từng nhiều lần nhấn mạnh: “Chúng tôi đã nhiều lần khẳng định rằng Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Việc các nước có các hoạt động tại đây mà không có sự cho phép và sự đồng ý của Việt Nam là sai trái và hoàn toàn vô giá trị”.