Giới chuyên gia nhận định, chắc chắn là Syria sẽ mở chiến dịch giải phóng Idlib, còn Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ lập liên minh đối phó với Mỹ.
Cuộc họp giữa các tổng thống Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã diễn ra vào ngày 7 tháng 9 tại Tehran.
Hội nghị thượng đỉnh Tehran đã trở thành một cột mốc quan trọng trong một loạt các cuộc hội đàm ba bên do Moscow, Ankara và Tehran khởi xướng từ tháng 12 năm 2016, nhằm tạo ra một nền tảng chính trị để giải quyết hòa bình cuộc khủng hoảng Syria.
Các chuyên gia chính trị Hanizadeh và Abedi đã vạch ra tầm quan trọng của cuộc họp ngày 07 tháng 9 đối với tương lai của tỉnh Idlib, chỗ đứng cuối cùng của các nhóm phiến quân đối lập Syria và tổ chức khủng bố al-Qaeda ở Syria nói riêng và trong khu vực nói chung.
Hanizadeh nhấn mạnh, Syria hiện đang trải qua một giai đoạn đặc biệt của chiến tranh, lực lượng chính phủ tiến hành một hoạt động quyết định để loại bỏ các thành tố khủng bố trong khu vực chiến lược ở Tây Bắc Syria là tỉnh Idlib, trong khi Mỹ và một số nước phương Tây cùng với các đồng minh của họ trong khu vực đang làm hết sức mình để ngăn chặn điều này, giữ nguyên hiện trạng Idlib vẫn là thành trì của các nhóm khủng bố.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo mặc dù đã phải thừa nhận rằng, Washington chia sẻ những lo ngại của Moscow về sự hiện diện của những kẻ khủng bố ở tỉnh Idlib; tuy nhiên, ông cho rằng, hoạt động quân sự của chính phủ Syria ở Idlib là điều “không thể chấp nhận được”,
“Chúng tôi chia sẻ mối quan tâm của họ về chủ nghĩa khủng bố xuất phát từ tây bắc Syria. Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với họ rằng, có những kẻ khủng bố ở những địa điểm đó và chúng cần được chăm sóc để khủng bố không thể lan tràn trên toàn thế giới” – Pompeo cho biết.
Tuy nhiên, các nhà phân tích chính trị chỉ ra mối đe dọa do Hoa Kỳ và các đồng minh của nó đưa ra trong hoạt động sắp tới ở Idlib. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gửi một lời cảnh báo tới Syria và các đồng minh của mình, kêu gọi họ không tấn công tỉnh này.
“Tổng thống Syria Bashar al-Assad không được tấn công liều lĩnh vào tỉnh Idlib. Người Nga và Iran sẽ phạm một sai lầm nhân đạo nghiêm trọng để tham gia vào thảm kịch của con người này. Hàng trăm ngàn người có thể bị giết. Đừng để điều đó xảy ra!” – ông Trump tuyên bố.
Hơn nữa, Mỹ thậm chí còn yêu cầu một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc để nghiên cứu tình hình ở Idlib, với chủ ý là mượn vấn đề cứu trợ nhân đạo và mượn tay của Liên Hiệp Quốc để chặn chiến dịch thu hồi lãnh thổ đất nước của chính quyền Syria.
Tuy nhiên, trong cuộc họp Tehran, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết phải trục xuất những kẻ khủng bố từ khu vực này để mở cửa cho tiến trình chính trị ở Syria. Đồng thời Putin nhấn mạnh rằng “có một số lượng lớn dân thường trong khu vực Idlib và chúng tôi chắc chắn cần phải ghi nhớ điều này khi chiến đấu với bọn khủng bố”.
Theo Deutsche Wirtschafts Nachrichten, Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng tuyên bố ủng hộ quan điểm của Putin về vấn đề Idlib.
Trong một phát biểu vào ngày 6 tháng 9, bà Merkel nhấn mạnh, Nga và Syria cần phải nỗ lực đánh bại các nhóm thánh chiến hồi giáo cấp tiến và lưu ý thêm rằng, trong khi đó, các nước này cũng nên coi trọng vấn đề bảo vệ dân thường, “đây là một nhiệm vụ rất quan trọng”.
Nga-Thổ-Iran cần hợp lực đối phó với Mỹ
Bình luận về cuộc họp ba bên ngày 07 tháng 9 tại Tehran, các chuyên gia phân tích còn chỉ ra rằng, bên cạnh vấn đề Idlib, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran cần phải mở rộng hợp tác trước áp lực do Washington gây ra đối với cả 3 nước.
Theo họ, Moscow, Tehran và Ankara có thể đưa ra một chiến lược chung để chống lại chính sách trừng phạt của Mỹ.
Ông Afife Abedi, thành viên của nhóm nghiên cứu chuyên về khu vực Á-Âu tại Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn Chiến lược của Cộng hòa Hồi giáo Iran nhận định rằng, có rất nhiều vấn đề quốc tế đang là mối quan tâm chung của 3 nước Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo ông, các sự kiện trong 2-3 năm qua đã chứng minh tiềm năng to lớn của liên minh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ-Iran trong vấn đề Syria và khu vực, chống lại các đối thủ phương Tây của họ.
Abedi cho biết thêm rằng, mặc dù có một số bất đồng về vấn đề Syria nhưng những lợi ích chung và đối thủ chung đã khiến các bên vẫn thấy cần thiết phải duy trì liên minh để giải quyết những bất đồng, tìm được tiếng nói chung, hợp lực đối phó với đối thủ lớn.
Về cuộc họp ngày 07/9, không chỉ những vấn đề ở Syria khiến ba nhà lãnh đạo Vladimir Putin, Recep Tayip Erdogan và Hassan Rouhani bước đến bàn đàm phán ở Tehran, mà các nước này đã nhìn thấy chính mình đang đi chung trên một một con thuyền “đồng cảnh ngộ”, trong bối cảnh cả 3 nước đang phải gánh chịu những áp lực nặng nề của Mỹ trong cuộc chiến kinh tế.
Nhà phân tích chính trị chuyên về quan hệ Iran-Arab và cựu tổng biên tập của hãng tin Iran Mehan News là ông Hassan Hanizadeh cũng đồng tình với chuyên gia Abedi.
Ông trích dẫn một loạt các biện pháp trừng phạt đơn phương được Nhà Trắng áp đặt đối với Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ và gợi ý rằng, ba nước cần thúc đẩy hội nhập kinh tế và xây dựng chiến lược chung để chống lại cuộc tấn công chính trị và thương mại của chính quyền Donald Trump.
Ông cho rằng chiến lược kinh tế này có thể dựa trên nền tảng “một sự từ chối hoàn toàn đối với đồng dollars trong giao dịch thương mại của các nước này và sự lựa chọn của một loại tiền tệ thay thế”.
Trước đó, Moscow báo hiệu sự sẵn sàng của mình với 2 đối tác Ankara và Tehran để tiến hành cuộc chiến thương mại tiền tệ quốc gia với Washington, trong bối cảnh áp lực chính trị của Washington đối với Iran và các cuộc tấn công vào đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ.
“Chúng tôi có thể nói rằng, một bước đi như vậy sẽ là một phản ứng với những hành động hung hăng của Donald Trump chống lại ba nước” – ông Hanizadeh nhấn mạnh thêm rằng “một mặt trận kinh tế mạnh mẽ sẽ được hình thành để đáp trả sự trừng phạt của Trump”.
Theo các chuyên gia này, vấn đề quan trọng nhất đối với cả 3 nước này chính là Mỹ chứ không còn là Syria. Do đó, chiến dịch quân sự ở Idlib chắc chắn sẽ được mở ra và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không có ý kiến gì. Sau đó, sẽ có những biến động lớn trong tình hình địa-chính trị khu vực, mà trong đó, một liên minh chống Mỹ mới có thể sẽ hình thành.