Anh đang nhắc đến “kỷ nguyên vàng” hợp tác với Trung Quốc, song điều này có thể sẽ không đến khi London theo đuổi mục tiêu tự do hàng hải ở Biển Đông.
Tàu HMS Albion. (Ảnh: Getty Images)
“Kỷ nguyên vàng” hậu Brexit
Anh đang tìm kiếm một thỏa thuận thương mại tự do với Trung Quốc thời kỳ hậu Brexit- sau khi Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU), vốn được mô tả sẽ là “kỷ nguyên vàng” trong quan hệ song phương giữa London và Bắc Kinh. Tuy nhiên, “kỷ nguyên vàng” này liệu có đến khi Anh cũng đang nỗ lực thiết lập một mặt trận chung với Mỹ để đối đầu với Trung Quốc trên Biển Đông?
Bắc Kinh đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ khi Hải quân Hoàng gia Anh đưa tàu đổ bộ tới Biển Đông cuối tháng trước. Theo đó, ngày 31/8, tàu tấn công đổ bộ HMS Albion 22.000 tấn của Hải quân Hoàng gia Anh đã tiến gần quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phi lý trên Biển Đông.
Theo nguồn tin Reuters, tàu HMS Albion đã không tiến vào vùng 12 hải lý xung quanh quần đảo Hoàng Sa, tuy nhiên, hành động của tàu Anh lại khẳng định rằng London không công nhận bất cứ tuyên bố hàng hải quá đáng nào. Hành động này diễn ra khi HMS Albion đang trong hành trình cập cảng tại TP. Hồ Chí Minh (Việt Nam) vào ngày 3/9 vừa qua.
Cũng theo Reuters, Trung Quốc thời điểm đó đã điều một tàu khu trục nhỏ và 2 máy bay trực thăng tới thách thức tàu đổ bộ của Anh, song cả hai bên không hề gây cản trở lẫn nhau.
Sự việc tàu HMS Albion tiến gần Hoàng Sa và gây căng thẳng với Trung Quốc diễn ra đúng một tháng sau khi Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt tới thăm Bắc Kinh để thúc đẩy “kỷ nguyên vàng” trong quan hệ giữ hai nước. London đã đồng ý với sáng kiến của Bắc Kinh và cân nhắc triển vọng bắt đầu các cuộc đàm phán thỏa thuận thương mại tự do song phương sau khi Anh rời khỏi EU.
Tuy nhiên, các nhà phân tích tại Trung Quốc cho rằng, căng thẳng HMS Albion đã “thổi bay” sáng kiến này.
Trả lời phỏng vấn hãng tin Sputnik của Nga, chuyên gia Wang Yiwei tại Đại học Nhân dân Trung Quốc nhắc lại chỉ trích của Bắc Kinh rằng, tàu đổ bộ của Hải quân Hoàng gia Anh đã tiến vào vùng lãnh hải của Trung Quốc hôm 31/8 mà không được sự cho phép, qua đó phản ánh tham vọng hàng hải của London cũng giống như cách Washington đang thực hiện để gây căng thẳng với Trung Quốc tại Biển Đông.
“Anh muốn duy trì ảnh hưởng toàn cầu của mình và cho rằng châu Á vẫn là một phần lợi ích của mình. Hơn thế nữa, Anh đã tham gia Chiến tranh Triều Tiên và Biển Đông là một khu vực chiến lược quan trọng để theo sát tình hình Bán đảo Triều Tiên. Do đó, một mặt Anh muốn tham gia vào một thỏa thuận hòa bình trong tương lai trên Bán đảo Triều Tiên, muốn bảo vệ quyền lợi của mình với một số các quần đảo trên Thái Bình Dương, trong đó, có nơi trước đây là thuộc địa của Anh và muốn chứng minh sự tồn tại của một lực lượng toàn cầu”, chuyên gia Wang Yiwei nói.
Anh “chơi” nước đôi với Trung Quốc
Chuyên gia Wang Yiwei cho rằng, mặt khác, Mỹ hy vọng có thể lôi kéo Anh và Pháp. Do đó, tình hình sẽ không chỉ là Mỹ “tranh cãi” với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông, mà là cả cộng đồng thế giới đang chống lại Trung Quốc trong vấn đề này. Cũng theo ông Wang Yiwei, Lodon đang “tự mâu thuẫn” trong những hành động của mình.
“Từ quan điểm lợi ích kinh tế, họ (Anh) thực sự cần thị trường Trung Quốc. Nhưng về mặt an ninh và ý thức hệ, Anh không thể hòa hợp với Trung Quốc. Đó là lý do chúng ta thấy Anh có những hành động mâu thuẫn”, ông Wang Yiwei nhấn mạnh.
Dưới cái nhìn của bà Kira Godovanyuk, một chuyên gia các vấn đề châu Âu tại Học viện Khoa học Nga, khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương luôn là một ưu tiên lớn trong chiến lược hàng hải của London. Sputnik dẫn lời bà Kira Godovanyuk nhận định, việc Hải quân Anh gia tăng các hoạt động trên Biển Đông bề ngoài là đảm bảo tự do hàng hải cho tuyến vận tải biển trị giá 3.000 tỷ USD mỗi năm, song còn một thực tế là nỗ lực đứng trên cùng một mặt trận với Mỹ trong vấn đề Biển Đông.
“Anh đang hành động cùng Mỹ và Australia, những nước phản đối mạnh mẽ việc Trung Quốc gia tăng vai trò trong khu vực này. Những lần điều tàu tới Biển Đông của Hải quân Anh nhằm khẳng định trên nguyên tắc lập trường của London trong vấn đề này”, chuyên gia Kira Godovanyuk nhìn nhận.
Chuyên gia Kira Godovanyuk cũng có chung nhận định rằng Anh đang hành động “nước đôi” với Trung Quốc, điều khác hoàn toàn với Mỹ, vốn khẳng định Trung Quốc là đối thủ. “Anh vừa tuyên bố “kỷ nguyên vàng” trong quan hệ song phương với Trung Quốc, song lại vừa thấy sự cần thiết phải kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực, thông qua những hành động ăn ý với các đồng minh Nhật Bản, Australia và Mỹ”, bà Kira Godovanyuk nói.
Không những vậy, theo vị chuyên gia này, kế hoạch tập trận Hải quân Anh-Nhật Bản được lên kế hoạch vào tháng 12 có thể coi là một sự cạnh tranh với chính đồng minh Mỹ tại khu vực này. Anh dường như muốn có vai trò trong các vùng biển chiến lược như Mỹ thậm chí là hơn Mỹ.