Lo ngại về những căng thẳng Mỹ – Trung ở Biển Đông, bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN chất vấn 2 cường quốc tại một hội nghị thượng đỉnh về an ninh ở Singapore vào cuối tuần trước, theo Straits Times.
Phát biểu với các phóng viên vào cuối Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN Mở rộng (ADMM-Plus) hôm 20/10, Bộ trưởng Quốc phòng Singapore Ng Eng Hen nói vụ chạm trán gần đây giữa tàu chiến Mỹ và tàu khu trục Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp “khiến chúng tôi hết sức lo ngại”.
“Trong các cuộc đối thoại của mình, chúng tôi đã không ngần ngại nói thẳng. Chúng tôi hỏi thẳng họ: Cái gì đã xảy ra giữa 2 chiếc tàu? Chúng tôi có nên lo lắng không? Quan hệ Mỹ – Trung ra sao”, ông Ng Eng Hen thông báo.
“Và theo tôi, chính hành động chất vấn của ASEAN, dù đó là Bộ trưởng Quốc phòng Mattis hay Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng Hòa, khiến họ tạm ngừng để tập trung suy nghĩ của mình, xây dựng chiến lược và đưa ra quyết định”, ông Ng Eng Hen nói thêm.
Bộ trưởng Quốc phòng Singapore Ng Eng Hen. (Ảnh: Straits Times)
Ngoài Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis và người đồng nhiệm Trung Quốc, Tướng Ngụy Phượng Hòa, các bộ trưởng quốc phòng của Nga, Ấn Độ, Nhật Bản, Úc, New Zealand và Hàn Quốc cũng đã tham dự hội nghị thượng đỉnh hàng năm, tạo thành 8 đối tác của Hội nghị ADMM Mở rộng.
Hai Bộ trưởng Quốc phòng của Mỹ và Trung Quốc đã hủy bỏ một cuộc họp theo lịch trình ở Bắc Kinh, trong bối cảnh sự thù địch ngày càng gia tăng từ cả 2 phía, nhưng đã thể hiện một thái độ hòa giải khi họ gặp nhau 1,5 tiếng bên lề hội nghị cấp cao hôm 18/10.
Đầu tháng này, Mỹ cho biết một tàu khu trục Trung Quốc tiến sát khoảng 41m gần tàu chiến Mỹ USS Decatur ở Biển Đông, trong “một hành động không an toàn và thiếu chuyên nghiệp”, khi tàu chiến Mỹ tiến hành một hoạt động tự do hàng hải.
Ông Ng Eng Hen nói các bộ trưởng ASEAN rất vui khi được nghe cả ông Mattis và Tướng Ngụy Phượng Hòa đưa ra đảm bảo rằng sự ổn định và an ninh là ưu tiên hàng đầu của Mỹ và Trung Quốc.
Ông Ng Eng Hen thông báo ông đã nói với Tướng Ngụy Phượng Hòa rằng Trung Quốc cần một chính sách đáp ứng sự tự do của các hoạt động hàng hải của Mỹ mà không làm gia tăng căng thẳng, và “tôi nghĩ ông ấy hiểu ý tôi là gì”.
Các bộ trưởng ASEAN và 8 đối tác đối thoại cũng thảo luận về tình hình trên bán đảo Triều Tiên, sự gia tăng vũ khí hủy diệt hàng loạt, và các mối đe dọa không gian mạng.
Đặc biệt, họ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo đuổi việc giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình, và tôn trọng luật pháp quốc tế, như Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS).
ASEAN mong muốn có một giải pháp nhanh chóng cho các cuộc đàm phán đang diễn ra, có được một bộ quy tắc ứng xử (COC), giúp các nước xử lý các tranh chấp lãnh thổ trên các tuyến hàng hải chiến lược và bận rộn, với giá trị thương mại qua lại 5,3 ngàn tỷ USD mỗi năm. Các nước ASEAN như Việt Nam, Brunei, Malaysia và Philippines đều có yêu sách chồng chéo với Trung Quốc trong khu vực.
Hôm 20/10, Bộ trưởng Quốc phòng Singapore thừa nhận cần phải thận trọng khi tiến hành cuộc tập trận hàng hải ASEAN – Trung Quốc lần đầu tiên trên vùng biển không tranh chấp, và nguyên tắc tương tự áp dụng cho cuộc tập trận hàng hải Mỹ – ASEAN mở đầu vào năm tới, được tổ chức ở vùng biển ASEAN.
“Điều đó rất nhậy cảm. Các bạn ra ngoài để tập trận, chứ không phải để gây ra căng thẳng”, ông Ng Eng Hen nhận xét.