Sau hàng tháng trời đe dọa và ‘ăn miếng trả miếng’ lẫn nhau, một ‘món quà Giáng sinh’ đúng nghĩa đã xuất hiện khi cả Mỹ và Trung Quốc thống nhất tạm dừng áp thuế quan.
Hành động nối lại tình hữu nghị này giữa Mỹ và Trung Quốc mang đến ‘thoáng chốc thư giãn’ cho cả thị trường và các nhà đầu tư.
Thị trường cổ phiếu tại Châu Á được kỳ vọng sẽ sáng sủa hơn do lo ngại của các nhà đầu tư về chiến tranh thương mại vào thời điểm bắt đầu của năm 2019, sẽ dần ‘tan đi’.
Và bạn cũng không nên ngạc nhiên bởi điều này.
Chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới được coi là một yếu tố rủi ro rất lớn với các nhà đầu tư trong năm nay, vì nó ảnh hưởng và đe dọa đến dự báo kinh tế của rất nhiều các quốc gia trong khu vực châu Á Thái Bình Dương.
Mặc cho những lời dự đoán đầy ảm đạm về bữa tối có lẽ được theo dõi nhiều nhất trên thế giới, bao gồm từ cả tôi, mối quan hệ cá nhân giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Tập Cận Bình dường như là một yếu tố gắn kết để cả hai phía Mỹ và Trung Quốc đồng ý với những thỏa thuận mà có vẻ như quan điểm trước đây của hai bên hoàn toàn đối lập.
Nhưng luôn là vậy, không có quá nhiều chi tiết được nhắc đến trong thỏa thuận.
Vì vậy, hãy cùng phân tích một cách chi tiết hơn về thỏa thuận này.
Bản quyền hình ảnh AFP Image caption Hai siêu cường kinh tế Trung Quốc và Mỹ
Một thỏa thuận tốt cho cả hai?
Cả tờ Trung Quốc Nhật báo (China Daily) lẫn đài truyền hình quốc tế CGTN đều nói rằng Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đã đồng ý việc tạm dừng áp thuê mới từ ngày 1/1/2019.
Chủ tịch Tập đã phải ‘vật lộn’ đối phó với nền kinh tế đang ngày càng ‘chậm đi’ tại Trung Quốc.
Các nhà phân tích chỉ ra rằng ông Tập đang chịu áp lực lớn phải trở về nước với một số thỏa thuận mà không gây ra thêm ‘đau đớn’ nào cho các nhà sản xuất Trung Quốc.
Một vài bằng chứng cho thấy các công ty Trung Quốc đang dần gánh chịu ‘nỗi đau’ từ cuộc chiến thương mại, nhưng hiện tại, ở mức 10% thì họ vẫn có thể quản lý được.
Tuy nhiên mức tăng 25% sẽ thay đổi hoàn toàn mọi thứ.
Tương tự như phía chính quyền Tổng thống Trump.
Các nhóm vận động hành lang đã gây sức ép cho ông Trump gạt qua mối bất hòa với Trung Quốc và chỉ ra rằng mức thuế cao hơn đồng nghĩa cũng sẽ dẫn đến mức giá cao hơn cho các nhà sản xuất Mỹ, từ đó cũng sẽ dẫn đến mức giá cao hơn cho những người tiêu dùng Mỹ.
Trước đây, ông Trump thường gạt qua những mối bận tâm trên, nhưng thỏa thuận lần này sẽ giúp ông trông ‘mạnh mẽ’ hơn khi quay lại Mỹ, đồng thời cũng cho phép nhiều công ty Mỹ có thêm thời gian để tìm hiểu xem cần phải làm gì nếu như những bộ thuế quan tiếp theo đi vào hiệu lực.
Mỹ thu về những gì?
Phía Mỹ hóa ra lại có được những lợi thế tốt hơn trong thỏa thuận này.
Tổng thống Trump đã thuyết phục được phía Trung Quốc thảo luận về những vấn đề mà chính quyền ông đang gặp phải với cách thức kinh doanh của Trung Quốc và một thỏa thuận khiến phía Trung Quốc phải mua một ‘số lượng lớn’ những sản phẩm nông nghiệp, năng lượng và công nghiệp từ phía Mỹ.
Ngoài ra, Mỹ còn đạt được thỏa thuận trong thương vụ Qualcomm mua lại nhà sản xuất chip NXP, ‘một nạn nhân’ của chiến tranh thương mại.
Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Chính quyền ông Trump đang gặp phải nhiều vấn đề về cách thức kinh doanh từ phía Trung Quốc
Chủ tịch Tập nói ông tương đối ‘cởi mở’ trong việc phê chuẩn thương vụ này, sau khi Bắc Kinh đã từng không duyệt chấp thuận việc sát nhập này hồi đầu năm.
Tổng thống Trump cũng ca ngợi Trung Quốc trong vấn đề Bắc Triều Tiên – một phần quan trọng trong mối quan hệ của ông với Chủ tịch Tập, và rằng cả hai sẽ làm việc để hướng tới một bán đảo Triều Tiên phi hạt nhân.
Nhưng phía Trung Quốc cũng đảm bảo ‘ngôn từ’ trong thỏa thuận lần này là mơ hồ và không ràng buộc, tức không rõ Trung Quốc sẽ ‘mở cửa’ đến đâu và sẽ mua bao nhiêu sản phẩm từ phía Mỹ.
Thời điểm tiến hành
Đây là một phần quan trọng trong thỏa thuận.
Cả Trung Quốc và Mỹ đều đồng ý bất đầu thương lượng ngay lập tức về những thay đổi liên quan đến chuyển giao công nghệ, bảo vệ sở hữu trí tuệ, hàng rào phi thuế quan, tấn công và xâm nhập không gian mạng, dịch vụ và nông nghiệp trong vòng 90 ngày tới.
Bản quyền hình ảnh AFP Image caption Hình ảnh múa lân trong Tết Nguyên Đán Trung Hoa
Nếu như cả hai không đạt được thỏa thuận, mức thuế quan 10% sẽ tăng lên mức 25%.
Hạn chót này sẽ vượt qua kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán của Trung Quốc, và về cơ bản cả hai sẽ có thêm thời gian.
Mỹ muốn Trung Quốc từ bỏ việc chuyển giao công nghệ và giúp các công ty Mỹ tiếp cận được nhiều hơn với thị trường Trung Quốc.
Nhưng mọi thứ đang dần thay đổi ở Bắc Kinh, theo một bài xã luận trong Global Times.
Trong số ra ngày hôm nay, bình luận về thỏa thuận tạm dừng áp thuế giữa ông Tập và ông Trump, báo này có nói:
“Bất kỳ quyết định nào có lợi cho sự phát triển của Trung Quốc thì luôn đúng”.
Có lẽ thỏa thuận lần này cũng rất đáng để phía Trung Quốc phải ‘hy sinh’.
Tuy nhiên, việc Trung Quốc ‘hy sinh’ bao nhiêu sẽ là chìa khóa quan trọng cho thỏa thuận tạm dừng thuế quan lần này, và quyết định thỏa thuận này sẽ chỉ là tạm thời hay lâu dài cho mối quan hệ Mỹ-Trung.