Trung Quốc muốn nối lại dự án thủy điện 4 tỷ USD Myitsone nhưng các đảng chính trị ở Kachin (Myanmar) phản đối quyết liệt.
Trong tuyên bố chung công bố ngày 14/1, ba đảng chính trị dân tộc Kachin nói họ đang tìm cách đình chỉ vĩnh viễn dự án đập Myitsone trị giá 3,6 tỉ USD của Trung Quốc. Dự án này từng bị hoãn vào năm 2011 nhưng đã được lên kế hoạch để hoàn thành trong năm nay.
“Đây là mong muốn của người dân. Chúng tôi sẽ không thay đổi quan điểm của mình về đập thủy điện Myitsone và không bao giờ cho phép xây dựng nó”, ông Gumgrawng Awng Hkam, chủ tịch đảng Dân chủ Kachin, nói với Network Media Group.
Sự phản đối dữ dội của họ nổ ra sau khi đại sứ quán Trung Quốc tại Myanmar nói người dân địa phương ở Kachin cũng như các thủ lĩnh chính trị và tôn giáo có “thái độ tích cực” đối với đập Myitsone.
Dự án đập thủy điện Myitsone là dự án năng lượng và khai mỏ lớn nhất do Trung Quốc tài trợ vốn và đã được chính phủ Myanmar chấp thuận. Tuy nhiên, chính quyền cựu Tổng thống Myanmar Thein Sein đã quyết định treo dự án này vào năm 2011 do dự án vấp phải sự phản đối của người dân địa phương trước những lo ngại tác động xấu đến môi trường.
Trong chuyến thăm Kachin hồi tháng 12 năm ngoái, Đại sứ Trung Quốc tại Myanmar Hong Liang nói rằng, dự án Myitsone có ý nghĩa quan trọng đối với cả Trung Quốc và Myanmar, việc trì hoãn dự án này thêm nữa sẽ cản trở mối quan hệ song phương.
Ông này cũng nói rằng, Myanmar cần có thêm các đập thủy điện để khắc phục tình trạng thiếu hụt điện phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế. Tuy nhiên, những bình luận này cũng không làm các lãnh đạo ở Kachin thay đổi quan điểm.
Theo thiết kế, đập Myitsone được đặt ở đầu nguồn con sông Irrawaddy huyết mạch của Myanmar. Đây là dự án thủy điện có thể sản sinh ra năng lượng để phục vụ xuất khẩu sang Trung Quốc.
Khi đề án đập Myitsone được đưa ra, Trung Quốc cũng vạch kế hoạch xây dựng đường ống năng lượng từ cảng Kyaukpyu tại Vịnh Bengal của Myanmar dẫn đến miền Nam Trung Quốc.
Sông Irrawaddy chảy từ sát biên giới Trung Quốc đến biển Andaman. Sự hiện diện ở đây sẽ mang lại cho Trung Quốc một tuyến vận chuyển thương mại đến châu Âu vừa gần hơn, lại rẻ hơn.
Nhìn rộng ra, dự án Myitsone sẽ giúp Bắc Kinh đối trọng với lợi thế của Ấn Độ ở khu vực Ấn Độ Dương.
Việc chính quyền của Tổng thống Thein Sein cho ngừng xây dựng con đập có thể coi là cú sốc đối với Trung Quốc. Tuy nhiên, với người Myanmar, họ xem Myitsone như một chính sách “thân thuộc địa” khác, nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc với các nước nhỏ hơn, làm thỏa mãn cơn khát tài nguyên của nước này.
Nghi ngờ này là có nguyên nhân. Phần lớn sản lượng của Myitsone được lên kế hoạch xuất sang Trung Quốc, mặc dù chính Myanmar vẫn phải chịu cảnh thiếu điện kéo dài.
Con đập cũng để lại hậu họa khôn lường cho người dân nước này. Dự án trải trên một diện tích rộng sẽ vùi lấp nhiều đất canh tác của nông dân và ngư trường của ngư dân.
An Nhiên