“Trung Quốc sẽ không bao giờ từ bỏ những nỗ lực kiểm soát toàn bộ khu vực Biển Đông. Điều Trung Quốc muốn làm là biến Biển Đông thành cái ao của nước này”- CNN dẫn lời ông Malcom Davis, nhà phân tích năng lực và chiến lược quốc phòng tại Viện Chính sách chiến lược Australia ở Canberra.
Những động thái trên cho thấy, căng thẳng ở Biển Đông sẽ trở nên nghiêm trọng hơn trong năm 2019.
Tính từ năm 2016 đến nay tàu chiến của hải quân Mỹ và Trung Quốc đã 18 lần đối mặt nhau trên Biển Đông. Washington đều khẳng định, hành động của Bắc Kinh là “thiếu chuyên nghiệp và mất an toàn”Theo CNN, các nhà bình luận quốc tế nhận định tình hình ở Biển Đông, trong đó đáng lưu ý là quan hệ giữa Mỹ – Trung trên vùng biển chiến lược này sẽ không có gì tốt đẹp trong năm 2019.
Bất chấp sự phản đối của các nước có cùng tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, Trung Quốc đã đẩy mạnh chương trình cải tạo, xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa trái phép trên Biển Đông. Hoạt động bồi đắp và quân sự hóa trên các đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông đã đưa hàng ngàn tỷ USD của các ngành thương mại, du lịch và viễn thông nằm trong sự kiểm soát của Bắc Kinh.
Theo các nhà phân tích, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không lùi bước trước sức ép từ phía Trung Quốc. Nếu nhượng bộ, lùi bước sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín của Mỹ đồng thời sẽ vô hình trung khuyến khích Trung Quốc hung hăng và táo tợn gây rối trong khu vực biển chiến lược này. Vì vậy nhiều khả năng các tàu chiến của hải quân Mỹ sẽ tiếp tục tiến hành hoạt động “tuần tra đảm bảo tự do hàng hải” ở gần các đảo xảy ra tranh chấp chủ quyền.
Còn các đồng minh của Mỹ như Nhật Bản, Anh, Canada và Pháp cũng đã điều động hoặc có kế hoạch điều tàu chiến đi qua Biển Đông. Tuy nhiên tàu của các quốc gia này chủ yếu hoạt động ở xa, không tiến lại gần các đảo mà Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền như tàu của hải quân Mỹ.
Về phía Trung Quốc, các nhà quân sự cho rằng, hải quân nước này sẽ mạnh tay hơn với các “hành động khiêu khích” của tàu chiến Mỹ.Ông Dai Xu, Chủ tịch Viện An ninh và Hợp tác hàng hải của Trung Quốc tuyên bố:“Nếu một tàu chiến Mỹ tiến vào vùng lãnh thổ của Trung Quốc trái phép một lần nữa, Trung Quốc cần điều động hai tàu chiến. Một chiếc sẽ ngăn tàu Mỹ và chiếc còn lại đâm sau đó đánh chìm tàu chiến Mỹ”.
Nhận định của ông Dai Xutuy không đại diện cho quan điểm chính thức từ phía quân đội Trung Quốc nhưng theo cựu thuyền trưởng hải quân Mỹ Carl Schuster, những lời bình luận này đăng trên trang web của quân đội Trung Quốc cho thấy sự ủng hộ phần nào của quân đội nước này với tư tưởng diều hâu của Dai Xu.
Năm 2019 có thể sẽ là năm chứng kiến Trung Quốc triển khai thêm nhiều loại vũ khí mới ra các đảo nhân tạo mà nước này xây dựng trái phép ở bãi Vành Khăn và bãi Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa màTrung Quốc gọi là Nam Sa.Trung Quốc đã cho các máy bay chiến đấu H-6K hạ cánh xuống đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa. Đây là lần đầu (5/2018) các máy bay ném bom của Trung Quốc hạ cánh xuống một hòn đảo trên Biển Đông.
Một khi Trung Quốc cho H-6K hạ cánh xuống các đường băng trên bãi Vành Khăn và bãi Chữ Thậpthì Australia và đảo Guam của Mỹ cũng sẽ nằm trong tầm tấn công của Trung Quốc.Ngoài ra, Trung Quốc có thể tăng cường các tên lửa chống hạm hoặc tên lửa đất đối không ra quần đảo Trường Sa nhằm tăng khả năng tấn công mọi mục tiêu di chuyển trên Biển Đông.
Không chỉtăng cường quân sự hóa trên các đảo mà Bắc Kinh đơn phương tuyên bố chủ quyền, họcòn ngạo mạn tuyên bố, các vùng biển xung quanh những hòn đảo này đều thuộc chủ quyền của Trung Quốc. Nhiều khả năng Trung Quốc sẽ chơi trò mạo hiểm và có thể đối mặt với những phản ứng bất ngờ từ phía Mỹ.
Thái độ của Trung Quốc còn gây ảnh hưởng lớn tới quan hệ của Bắc Kinh với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cũng như dự thảo khung đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), bởi bất cứ tranh chấp chủ quyền nào giữa Trung Quốc với các nước có cùng tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông cũng có thể trở thành một cuộc xung đột mở rộng khi có sự can thiệp từ bên ngoài.
Lại thêm một năm các nước đang có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc phải nêu cao cảnh giác, tăng cường hợp tác, tập trận chung. Chớ có tin những lời ngon ngọt hữu hảo mà buông lơi vũ khí.