Phó Chánh án Tòa án tối cao Philippines, ông Antonio Carpio, đã liệt kê cho Tổng thống Rodrigo Duterte một số lựa chọn để thực thi chiến thắng pháp lý của Manila đối với các hoạt động của Bắc Kinh trong vùng biển tranh chấp, và lên án những lựa chọn sai lầm của chính quyền, theo ABS-CBN.
Ngày 12/7/2016, tòa án do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn đã đưa ra phán quyết duy trì các chủ quyền của Philippines đối với vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ) và từ chối yêu sách của Bắc Kinh đối với các nguồn lực ở Biển Đông bằng học thuyết đường chín đoạn.
Tổng thống Duterte tuyên bố Philippines “không bao giờ có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến chống lại Trung Quốc” và gạt bỏ phần lớn phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực khi ông tán thành các khoản đầu tư từ Bắc Kinh, theo ABS-CBN.
Tuy nhiên, Phó Chánh án Tòa án tối cao Philippines, Antonio Carpio cho biết, có “nhiều cách để thi hành phán quyết trọng tài mà không gây chiến với Trung Quốc” và lên án việc chính quyền chỉ đưa ra hai lựa chọn, một là tuyên chiến với Trung Quốc, hai là phục tùng họ.
“Chúng ta không thể chấp nhận một thái độ thất bại và chỉ ngồi yên để Trung Quốc nắm bắt những gì luật pháp quốc tế đã tuyên bố là Vùng đặc quyền kinh tế của chúng ta”, ông nói trong một bài phát biểu tại buổi thực hiện nghi thức tốt nghiệp của Trường Luật Ateneo.
“Chúng ta phải sử dụng sự sáng tạo và tháo vát của mình để phòng thủ và bảo vệ những gì thuộc về người dân Philippines – thế hệ người Philippines hiện tại và các thế hệ người Philippines sau này, thông qua luật pháp”, ông nói thêm.
Trong số các lựa chọn được liệt kê là:
Tham gia một hội nghị với Việt Nam, Malaysia, Indonesia và Brunei, những quốc gia có mâu thuẫn lãnh thổ đối với Biển Đông
Hội nghị này có thể ra tuyên bố rằng “theo phán quyết của Tòa Trọng tài, không có đặc điểm địa chất nào ở Trường Sa tạo ra Vùng đặc quyền kinh tế và chỉ có các vùng lãnh hải từ các đặc điểm địa chất nằm trên mặt nước khi thủy triều lên cao”, ông Carpio nói.
“Công ước này sẽ khiến Trung Quốc bị cô lập là quốc gia tranh chấp duy nhất tuyên bố các Vùng kinh tế độc quyền từ các đảo Trường Sa,” ông nói thêm.
Đệ trình một yêu sách thềm lục địa mở rộng ở Biển Tây Philippine ngoài vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Manila ngoài khơi Luzon.
Thẩm phán Philippines có thể đơn phương đệ trình yêu sách này với Ủy ban Liên Hợp quốc về giới hạn của thềm lục địa. “Trung Quốc không thể viện dẫn các quyền lịch sử theo đường chín đoạn đã bị phán quyết mà không có hiệu lực pháp lý của Tòa Trọng tài,” ông Carpio nói.
Tuần tra Biển Tây Philippines với 10 tàu phản ứng đa chức năng mới do Nhật Bản tài trợ
Các tàu 44 mét có thể săn đuổi thuyền xâm phạm lãnh hải, điều này sẽ “khẳng định chủ quyền của chúng ta đối với khu vực hàng hải giàu tài nguyên này”, ông Carpio nói.
Khuyến khích tự do hàng hải và hàng không của các cường quốc hải quân như Mỹ, Anh, Pháp, Australia, Nhật Bản, Ấn Độ và Canada ở vùng biển Philippines
Mời Việt Nam, Malaysia, Indonesia và Brunei tiến hành các hoạt động hàng hải tự do trong vùng đặc quyền kinh tế tương ứng của họ
Hỗ trợ các sáng kiến của khu vực tư nhân để thực thi phán quyết của trọng tài
“Sáng tạo và kịch tính nhất trong số các sáng kiến này”, ông Carpio nói, là thông tri mà cựu Bộ trưởng Ngoại giao Albert del Rosario và cựu Thanh tra viên Conchita Carpio Morales đệ trình chống lại Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trước Tòa án Hình sự Quốc tế.
Thông tri này đã buộc các nhà lãnh đạo Trung Quốc phải nhận trách nhiệm trong việc tước đi nguồn lương thực và sinh kế của hàng chục ngàn ngư dân Philippines, do hậu quả từ việc Trung Quốc phá hủy các rạn san hô ở đảo Trường Sa, ông Carpio lưu ý.
“Người dân Philippines không nên bị đe dọa bởi các nhà lãnh đạo quốc gia, những người đã đưa ra lựa chọn sai lầm rằng chúng ta sẽ gây chiến với Trung Quốc hoặc quy phục Trung Quốc”, ông nói.
“Lựa chọn sai lầm này nên bị mất uy tín một lần và mãi mãi. Lựa chọn sai lầm này không xứng đáng có thêm không gian hoặc thời gian lên sóng trong diễn ngôn chính trị của quốc gia,” ông nói thêm.