Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus (9/7) cho biết, Mỹ quyết định thông qua hợp đồng bán vũ khí 2,2 tỉ USD cho Đài Loan để thúc đẩy hòa bình và ổn định trong khu vực.
Xe tăng Abrams M1A2T của Mỹ
Sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ chấp thuận bán 108 xe tăng Abrams M1A2T và những thiết bị liên quan, cùng với 250 tên lửa Stinger cho Đài Loan, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus cho biết: “Lợi ích của chúng tôi ở Đài Loan, đặc biệt là liên quan đến những hợp đồng mua bán vũ khí như thế này, là để thúc đẩy hòa bình và ổn định khu vực. Vì thế, sẽ không có bất cứ sự thay đổi nào trong chính sách Một Trung Quốc mà chúng tôi thực hiện từ lâu. Việc thông qua hợp đồng vũ khí này chỉ đơn giản là một hành động tuân theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan. Như các bạn biết, đạo luật này yêu cầu chúng tôi hỗ trợ Đài Loan duy trì khả năng tự vệ hiệu quả. Tuy nhiên, chính sách Một Trung Quốc của chúng tôi vẫn không thay đổi”.
Trước đó, Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ (DSCA) tuyên bố Bộ Ngoại giao Mỹ đã ký thỏa thuận bán cho Đài Loan hơn 100 xe tăng M1A2T Abrams cùng những thiết bị liên quan với giá hơn 2 tỉ USD. DSCA cho biết việc bán xe tăng phục vụ “lợi ích quốc gia, kinh tế và an ninh của Mỹ” bằng cách hỗ trợ Đài Loan “tiếp tục nỗ lực hiện đại hóa lực lượng vũ trang và duy trì khả năng phòng thủ một cách đáng tin cậy”. Ngoài ra, việc bán tên lửa Stinger sẽ góp phần cải thiện khả năng an ninh và phòng thủ của Đài Loan. Tuy nhiên, DSCA cho biết cả hai hợp đồng này đều không “thay đổi cân bằng quân sự cơ bản ở khu vực”.
Phản ứng trước việc trên, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng (9/7) tuyên bố Bắc Kinh phản đối động thái này, đồng thời yêu cầu Washington hủy hợp đồng bán vũ khí cho Đài Loan. Theo ông Cảnh Sảng, “việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan là vi phạm nghiêm trọng các quy tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và quan hệ quốc tế. Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc một Trung Quốc và ba cộng đồng Trung-Mỹ, can thiệp thô bạo vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc. Phía Trung Quốc bày tỏ sự không hài lòng mạnh mẽ và kiên quyết phản đối việc này và đã đưa ra những biện pháp phản ứng nghiêm khắc đối với Mỹ”. Ông Cảnh Sảng không quên khẳng định: “Đài Loan là một phần không thể thay đổi của lãnh thổ Trung Quốc. Không ai nên đánh giá thấp ý chí mạnh mẽ và quyết tâm vững chắc của chính phủ và nhân dân Trung Quốc trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ và chống lại sự can thiệp của nước ngoài. Trung Quốc kêu gọi Hoa Kỳ tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc và ba cộng đồng chung Trung – Mỹ, ngay lập tức rút lại kế hoạch bán vũ khí nói trên chống Đài Loan và ngừng quan hệ quân sự giữa Hoa Kỳ và Đài Loan, để tránh thiệt hại thêm cho quan hệ Trung – Mỹ và hòa bình trên eo biển Đài Loan”.
Trung Quốc luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ cần thống nhất, kể cả bằng vũ lực. Trung Quốc đã nhiều lần điều máy bay và tàu quân sự lượn quanh đảo trong các cuộc tập trận vài năm qua và tìm cách cô lập Đài Loan, khiến hòn đảo này chỉ còn vài đồng minh ngoại giao. Vấn đề Đài Loan, chiến tranh thương mại, lệnh trừng phạt của Mỹ và đòi hỏi chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông là những điểm nóng khiến quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh căng thẳng. Cơ quan Tình báo Quân sự Mỹ (DIA) nhận định Đài Loan là động lực chính cho nỗ lực hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc.
Giới truyền thông nhận định, động thái trên có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc nhưng có thể được Đài Loan xem là tín hiệu ủng hộ từ chính quyền Tổng thống Donald Trump giữa lúc xung đột giữa Bắc Kinh và hòn đảo ngày càng tăng cao. Dù công nhận chính sách “Một Trung Quốc”, Mỹ trên thực tế vẫn duy trì quan hệ ngoại giao với Đài Loan và thường xuyên cung cấp những vũ khí, khí tài cần thiết để Đài Bắc có tự chủ trong việc phòng thủ trước Bắc Kinh.
Đáng chú ý, có ý kiến cho rằng bất chấp thái độ giận dữ và đe dọa của Bắc Kinh, cuối cùng Washington quyết định cung cấp một loạt vũ khí mới, thỏa mãn một phần nhu cầu quân sự của Đài Loan. Ngoài lý do thương mại, hợp đồng tổng trị giá 2,2 tỷ đôla còn là vũ khí lợi hại của Washington trong ván cờ địa chiến lược tại Biển Đông và thương chiến Mỹ – Trung. Thương vụ mua bán trên sẽ khiến Mỹ đạt được nhiều mục tiêu chiến lược về kinh tế, địa chiến lược và thương chiến.