Kể từ khi Trung Quốc điều tàu thăm dò địa chất Hải Dương 8 và hàng chục tàu chấp pháp hoạt động trái phép trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa của Việt Nam, cộng đồng quốc tế đã đưa ra nhiều phản ứng cứng rắn, lên án hành vi phi pháp trên.
Mỹ cứng rắn lên án hành vi phi pháp của Trung Quốc
Giới chức Mỹ liên tục đưa ra các tuyên bố cứng rắn, lên án hoạt động trái phép của Trung Quốc trong vùng biển của Việt Nam.
Ngoại trưởng Mike Pompeo (1/8) cam kết Mỹ không thay đổi sự ủng hộ đối với “Tầm nhìn của ASEAN về khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương” và hoan nghênh Campuchia từ chối để Trung Quốc xây dựng căn cứ quân sự. Theo ông Pompeo, dưới thời lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump, Mỹ cam kết ủng hộ tính tập trung của ASEAN. Ngoại trưởng Pompeo cũng cho biết, trong hàng thập kỷ, chính sách ngoại giao của Mỹ với ASEAN luôn luôn được chỉ lối bởi mong muốn hợp tác, tôn trọng chủ quyền của mỗi quốc gia và cam kết chung của chúng ta với các quy tắc luật pháp cơ bản, nhân quyền cùng tăng trưởng kinh tế bền vững. Bên cạnh đó, ông Pompeo cũng hối thúc các nước đối tác ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương cần tăng cường thực thi luật pháp. Cụ thể, Ngoại trưởng Mỹ kêu gọi các nước tăng cường bảo vệ chủ quyền nhằm đối phó với chương trình hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc. “Campuchia đã phủ nhận những thông tin cho rằng nước này cho phép Trung Quốc xây dựng một căn cứ quân sự trên lãnh thổ quốc gia. Mỹ hoan nghênh chính sách bảo vệ chủ quyền lãnh thổ mạnh mẽ của Campuchia và chúng tôi hối thúc các nước trong khu vực tiếp bước Campuchia bảo vệ lãnh thổ mình”. Ngoài ra, ông Pompeo cũng bày tỏ mối quan ngại về hành động “ép buộc” của Trung Quốc trên Biển Đông. Theo ông Pompeo, 10 nước thành viên ASEAN cần tiếp tục “thẳng thắn bày tỏ quan điểm phản đối trước hành động ép buộc của Trung Quốc ở Biển Đông”.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagu (20/7) chỉ trích hành vi can thiệp của Trung Quốc đối với các hoạt động liên quan tới dầu khí trong khu vực, bao gồm các hoạt động thăm dò và khác dầu khí từ lâu của Việt Nam. Thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ: “Những hành động khiêu khích lặp đi lặp lại của Trung Quốc nhằm vào các hoạt động phát triển dầu khí ở ngoài khơi đã đe dọa tới an ninh năng lượng trong khu vực và gây tổn hại cho thị trường năng lượng tự do và cởi mở tại Ấn Độ – Thái Bình Dương”. Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định Washington “kịch liệt phản đối hành vi cưỡng ép trái phép và đe dọa của bất kỳ bên nào nhằm khẳng định yêu sách hàng hải hoặc chủ quyền của mình”, đồng thời yêu cầu “Trung Quốc nên chấm dứt các hành động bắt nạt, kiềm chế tham gia vào các hành động khiêu khích và gây bất ổn”. Thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ dùng nhiều lời lẽ mạnh mẽ lên án Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông, dùng các tàu dân quân để “áp đảo, ép buộc và đe dọa các nước khác, gây nguy hại đến hòa bình và an ninh của khu vực”. Mỹ cũng chỉ trích Trung Quốc “ngày càng gây sức ép buộc các nước ASEAN phải chấp nhận Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) với các điều khoản giới hạn quyền của các nước hợp tác với các công ty, các nước thứ ba”, và điều này cho thấy ý đồ của Bắc Kinh muốn kiểm soát toàn bộ tài nguyên dầu khi trên Biển Đông.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton (19/7) chỉ trích hành động đe dọa hòa bình và an ninh của Trung Quốc tại khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương; cho rằng hành vi cưỡng ép của Trung Quốc nhằm vào các nước láng giềng Đông Nam Á đang phản tác dụng và đe dọa hòa bình – ổn định khu vực.
Tư lệnh Lực lượng Tuần duyên Mỹ (USCG) Đô đốc Karl L. Schultz (24/7) nhận định các hành động của tàu dân quân biển và cảnh sát biển Trung Quốc không phù hợp với trật tự dựa trên luật lệ; nhấn mạnh “đối với tuần duyên Mỹ, hải quân Mỹ, các đồng minh và đối tác cùng những nước láng giềng trong khu vực, chúng ta cần một nỗ lực phản đối quốc tế”; cho rằng “chúng ta cần lên tiếng không chấp nhận những cách hành xử này, những cách hành xử khiêu khích và hung hăng không phù hợp với trật tự dựa trên luật lệ”. Ngoài ra, Đô đốc Karl L. Schultz đánh giá “lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc thể hiện rõ nhất khi gia tăng đáng kể số lượng tàu. Sau đó là quân chủng hải quân thuộc Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) của chính phủ. Lực lượng cảnh sát biển từng được đặt dưới sự lãnh đạo dân sự, giờ phải đi qua lực lượng cảnh sát quân đội nhân dân. Bên cạnh đó còn có lực lượng dân quân biển”; đồng thời cho biết USCG sẽ tăng cường hoạt động tại các vùng biển trong khu vực theo yêu cầu hỗ trợ của Bộ tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (INDOPACOM) và “sẽ mang đến khu vực hình mẫu về cách hành xử đúng đắn và quản trị hàng hải tôn trọng trật tự dựa trên luật lệ, tôn trọng quyền tiếp cận tự do và mở các tuyến đường hàng hải quốc tế”.
Hạ nghị sỹ Cộng hòa Mỹ Mike Gallagher (25/7) cho rằng các hoạt động gây hấn gia tăng của Trung Quốc trên Biển Đông là không chấp nhận được; kêu gọi quốc hội Mỹ thông qua một dự luật do ông và Hạ nghị sỹ Jimmy Panetta soạn thảo nhằm áp dụng các biện pháp trừng phạt việc Trung Quốc quân sự hóa và tôn tạo ở khu vực.
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ Eliot L.Engel (26/7) đã ra Tuyên bố về sự can thiệp trái phép của Trung Quốc trên vùng biển của Việt Nam. Tuyên bố cho biết: “Sự hung hăng gần đây ở Biển Đông là minh chứng đáng lo ngại về một quốc gia công khai coi thường luật pháp quốc tế. Theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, các hành động của Trung Quốc đã cấu thành việc vi phạm chủ quyền của Việt Nam và các quyền hợp pháp của Việt Nam trong EEZ; cho biết, tuần trước, khi có các thông tin về các tàu thăm dò dầu khí của Trung Quốc vào vùng EEZ của Việt Nam, Hà Nội đã nhiều lần yêu cầu Trung Quốc rút tàu ra khỏi vùng EEZ của Việt Nam, nhưng Trung Quốc đã cố tình bỏ qua. Hành vi gây rối này là một mối đe dọa đối với Việt Nam và là bằng chứng cho thấy Trung Quốc sẵn sàng bắt nạt các nước láng giềng. Cũng quan trọng không kém, hành vi của Trung Quốc đã đe dọa lợi ích của các công ty Mỹ hoạt động ở khu vực”. Ngoài ra, tuyên bố nhấn mạnh: “Tôi đứng về phía Việt Nam và các đối tác khác của chúng ta trong khu vực để lên án hành động hung hăng này. Cộng đồng quốc tế phải duy trì trật tự dựa trên luật lệ và luật pháp quốc tế. Tôi kêu gọi Trung Quốc rút ngay lập tức bất kỳ và toàn bộ các tàu khỏi lãnh hải của các nước láng giềng, và chấm dứt các chiến thuật bắt nạt bất hợp pháp này”.
Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Mỹ Bob Menendez của bang New Jersey, Thượng nghị sĩ Ed Markey của bang Massachusetts, Thượng nghị sĩ Patrick Leahy bang Vermont và Thượng nghị sĩ Brian Schatz bang Hawaii (29/7) lên án các hành vi hung hăng của Trung Quốc ở vùng đặc quyền kinh tế của các nước khác, khẳng định hành động quân sự hóa các thực thể, phớt lờ Phán quyết của Tòa Trọng tài thường trực bác bỏ dứt khoát yêu sách “đường lưỡi bò” ở Biển Đông cũng như việc Bắc Kinh gây áp lực buộc các nước ASEAN đàm phán Bộ Quy tắc Ứng xử của các bên trên Biển Đông (COC) theo hướng có lợi cho mình là các vấn đề mà Mỹ cần ưu tiên lưu tâm vào thời điểm hiện tại. Các hành động hăm dọa, ép buộc, phớt lờ các cơ chế trọng tài ngoại giao hòa bình và đe dọa sử dụng vũ lực của Trung Quốc trong vài năm qua đang đe dọa tới các lợi ích của Mỹ; khẳng định “việc Trung Quốc dọa nạt, cưỡng ép, chối bỏ việc giải quyết tranh chấp bằng ngoại giao, hòa bình và cơ chế trọng tài, và đe dọa dùng vũ lực trong những năm gần đây là thách thức nghiêm trọng cho các lợi ích của Mỹ trong khu vực”.
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ Jim Risch; Thượng nghị sĩ Bob Menendez; Thượng nghị sĩ Cory Gardner và Thượng nghị sĩ Edward Markey thuộc Tiểu ban các vấn đề Đông Á – Thái Bình Dương (31/7) đã ra tuyên bố lên án các hoạt động phi pháp gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông. Trong tuyên bố, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sĩ Jim Risch cho biết, hoạt động khảo sát của tàu Trung Quốc ở trong vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam và việc triển khai các tàu hải cảnh là bằng chứng mới nhất cho thấy Trung Quốc sẵn sàng sử dụng biện pháp áp chế để khẳng định yêu sách chủ quyền phi pháp ở Biển Đông. Theo Thượng nghị sĩ Jim Risch, việc xác định cụ thể các biện pháp để đẩy lùi những hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông nên là trọng tâm chương trình nghị sự của Mỹ trong các cuộc gặp với ASEAN tuần này tại Bangkok. Ngoài vai trò của Mỹ, điều quan trọng là các đối tác trong khu vực, nhất là ASEAN cần sát cánh bên nhau và vững vàng trước sự áp chế của Trung Quốc. Nếu không có sự phản đối mạnh mẽ với kiểu hành xử này, Trung Quốc sẽ tiếp tục hành động trái phép ở Biển Đông, làm suy yếu các lợi ích chung của Mỹ trong nỗ lực thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở, cũng như thượng tôn pháp luật. Thượng nghị sĩ Bob Menendez cho rằng, điều quan trọng là Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về hành xử của họ ở Biển Đông. Chúng ta cần một chiến lược phản ánh những lợi ích sâu sắc và lâu dài của Mỹ khi hợp tác với các đồng minh và đối tác để giúp xây dựng Biển Đông thành nơi luật pháp quốc tế được tôn trọng, tự do hàng hải được đảm bảo, các dòng chảy thương mại tự do, các tổ chức đa phương trong khu vực là trung tâm và các nước trong khu vực không bị áp chế. Theo Thượng nghị sĩ Cory Gardner, việc quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông và các hành động gây hấn với những quốc gia tuyên bố chủ quyền khác là bất hợp pháp, gây bất ổn và trái với luật pháp quốc tế; nhấn mạnh mong đợi Ngoại trưởng Pompeo sẽ dùng cơ hội này để nhấn mạnh rằng Mỹ luôn sát cánh với các đối tác ASEAN, đồng thời kêu gọi một chính sách phối hợp trong khu vực nhằm đối phó với Bắc Kinh. Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Edward Markey cho rằng, các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông – một trong những vùng biển quan trọng nhất hành tinh – gây bất ổn sâu sắc; khẳng định ủng hộ mạnh mẽ các nỗ lực ngoại giao để duy trì hòa bình tại đây và ủng hộ các đồng minh Đông Nam Á cũng như đối tác thực hiện các nỗ lực của họ, bao gồm cả ở Diễn đàn khu vực ASEAN tuần này. Theo Thượng nghị sĩ Edward Markey, Tòa án Trọng tài Thường trực ở The Hague đã ra phán quyết rõ ràng rằng việc xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc vi phạm luật pháp quốc tế, và tất cả phải tôn trọng tự do hàng hải.
Nhật Bản quan ngại sâu sắc
Nguyên Phó Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Katsuhito Asano cho rằng, “Trung Quốc đã có hành vi xâm phạm lãnh thổ của Việt Nam”. Theo ông Katsuhito Asano, Trung Quốc đưa nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa phía Nam Biển Đông của Việt Nam là “hành vi xâm phạm lãnh thổ của Việt Nam, cần được cộng đồng quốc tế phê phán”; khẳng định hành vi của Trung Quốc đã vi phạm Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, gây ảnh hưởng tới an ninh của Biển Đông và khu vực; nhấn mạnh Nhật Bản luôn tôn trọng Luật pháp quốc tế trong những vấn đề liên quan đến Biển Đông, do vậy, Trung Quốc là thành viên của Liên Hợp Quốc phải tôn trọng UNCLOS. Ngoài ra, ông Katsuhito Asano cho rằng Trung Quốc không những xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam mà gần đây đang gia tăng những hành động quân sự hóa tại Biển Đông. Điều này kích động chiến tranh, coi thường luật pháp và dư luận quốc tế. Việt Nam có đủ chứng cớ và năng lực để kiện Trung Quốc ra Tòa án quốc tế như Philippines đã từng làm trước đó.
Bộ Ngọa giao Nhật Bản cũng cho biết Tokyo “mạnh mẽ phản đối bất kỳ hành động nào gây căng thẳng ở Biển Đông”; khẳng định Nhật Bản “sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ các hoạt động của Trung Quốc liên quan tới vấn đề này”. Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng cho biết, “nói chung, chính phủ Nhật Bản tin rằng vấn đề Biển Đông liên quan trực tiếp tới hòa bình và ổn định của khu vực và là một mối quan tâm chính đáng của cộng đồng quốc tế, trong đó có Nhật Bản. Nhật Bản luôn ủng hộ việc tuân thủ hoàn toàn luật pháp trên biển và muốn nhấn mạnh với tất cả các nước liên quan về tầm quan trọng của các nỗ lực tiến tới giải pháp hòa bình dựa trên luật lệ quốc tế nhằm giải quyết các tranh chấp, không sử dụng vũ lực hoặc cưỡng ép”.
Liên minh Mỹ – Nhật – Australia
Ngoại trưởng Australia, Mỹ, Nhật Bản (2/8) đã đưa ra tuyên bố chung bày tỏ quan ngại về diễn biến tiêu cực cũng như các hoạt động gia tăng sức mạnh quân sự của Trung Quốc ở khu vực Biển Đông. Tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc gặp của Ngoại trưởng Australia Marise Payne, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Ngoại trưởng Nhật Bản Taro Kono bên lề Hội nghị ngoại trưởng ASEAN lần thứ 52 (AMM-52) và các hội nghị liên quan diễn ra tại Bangkok , Thái Lan. Trong tuyên bố chung, các ngoại trưởng bày tỏ quan ngại nghiêm túc đối với các báo cáo tin cậy về những diễn biến tiêu cực ở Biển Đông, bao gồm việc triển khai các hệ thống vũ khí tiên tiến ở những thực thể tranh chấp. Theo Tuyên bố chung, các ngoại trưởng phản đối mạnh mẽ những hành động đơn phương mang tính ép buộc có thể làm thay đổi hiện trạng và gia tăng căng thẳng như cải tạo đất, xây dựng tiền đồn, quân sự hóa các đảo tranh chấp và những hành động khác làm thay đổi vĩnh viễn môi trường biển ở những khu vực chưa phân định.
Mỹ – Australia phối hợp
Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng Australia – Mỹ (4/8) đã có cuộc gặp thường niên tại thành phố Sydney, Australia để thảo luận về các vấn đề chiến lược nhằm thúc đẩy quan hệ đồng minh. Trong cuộc gặp, hai bên đã thảo luận về vấn đề Biển Đông. Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo cũng khẳng định, cả Mỹ và Australia đều lo ngại trước những hành động phi pháp của Trung Quốc tại Biển Đông cũng như những bẫy nợ mà Trung Quốc đang tạo ra với các quốc gia khu vực này. Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Australia Maris Payne khẳng định sự hiện diện của quân đội Mỹ là đảm bảo an ninh quan trọng đối với khu vực: “Sự hiện diện của Mỹ và quân đội của nước này tại khu vực đã góp phần tạo nên sự ổn định của khu vực trong suốt nhiều thập kỷ và Australia tiếp tục chào đón sự có mặt của Mỹ cũng như quân đội của nước này”.
Philippines lo sợ
Bộ Quốc phòng Philippines (1/8) ra tuyên bố khẳng định sự hiện diện của Trung Quốc ở Biển Đông tương đương với hành vi chiếm dụng đất đai bất hợp pháp. Theo Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Philippines Arsenio Andolong, “Philippines có hai tài liệu để hỗ trợ cho các tuyên bố của mình trong khi Trung Quốc không có. Do đó, sự hiện diện của Trung Quốc ở biển Tây Philippines gần giống với việc ai đó chiếm dụng mảnh đất thuộc sở hữu của người khác”. Bộ Quốc phòng Philippines viện dẫn Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) khẳng địnhPhilippines có quyền chủ quyền đối với các khu vực trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý, đồng thời nhấn mạnh Manila sẵn sàng bảo vệ chủ quyền và quyền chủ quyền của mình bằng bất kỳ phương tiện nào có sẵn. Trước đó, cựu Ngoại trưởng Philippines Albert Del Rosario (31/7) đã đề nghị Manila nên cân nhắc đưa vấn đề tranh chấp ở Bbiển Đông ra Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. “Tôi nghĩ đã tới lúc chúng ta cân nhắc việc tới Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc để có thể đạt đủ số phiếu cần thiết nhằm thuyết phục Trung Quốc tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài thường trực (PCA) năm 2016”.
Malaysia tập trận đề phòng Trung Quốc
Từ 23/7 – 10/8, Không quân hoàng gia Malaysia (RMAF) tiến hành tập trận phóng tên lửa ở bang Sabah và vùng biển xung quanh, trong đó có Biển Đông. RAMF cho biết, trong cuộc tập trận kéo dài 19 ngày, lực lượng này “đang tiến hành cuộc tập trận bắn đạn thật với tên lửa không đối không và không đối đất tại trường bắn trong không phận của Kota Belud, một huyện thuộc bang Sabah và vùng biển xung quanh, trong đó có Biển Đông. Cuộc tập trận nhằm kiểm tra kỹ năng của phi công trong việc tấn công các mục tiêu bằng cách sử dụng nhiều vũ khí của RAMF. Tham gia tập trận có 232 quân nhân cùng một số chiến đấu cơ do Mỹ và Nga chế tạo. Tuy nhiên, RAMF không nói rõ khi nào tên lửa sẽ được phóng trong cuộc tập trận.
Nga gửi thông điệp cảnh cáo Trung Quốc
Tổng thống Nga Putin cảm ơn Công ty Rosneft Việt Nam vì những đóng góp trong phát triển tổ hợp nhiên liệu và năng lượng cho thấy Chính phủ Nga luôn ủng hộ các hoạt động hợp tác khai thác dầu khí của Việt Nam ở vùng thềm lục địa, đồng thời cũng là sự thừa nhận đối với quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông, nhất là khu vực Bãi Tư Chính, nơi công ty Rosneft của Nga đang hợp tác khai thác dầu khí với Việt Nam.
Việc Tổng thống Nga Putin đưa ra lời cảm ơn đối với Công ty Rosneft Việt Nam trong bối cảnh hiện nay là nhằm mục đích thể hiện thái độ, lập trường ủng hộ Việt Nam trong việc ngăn chặn, đối phó với hoạt động phi pháp của Trung Quốc ở Bãi Tư Chính nói chung và ở lô 06.1 nói riêng; Truyền tải thông điệp cứng rắn đến Trung Quốc, các công ty của Nga đang khai thác hợp pháp trong vùng biển của Việt Nam, Trung Quốc không có quyền ngăn cản. Nếu Trung Quốc cố tình ngăn chặn và cản trở, hãy cân nhắc xem mình có đủ sức để đối phó với Nga hay không; Cuối cùng, Tổng thống Nga đưa ra lời cảm ơn trên cũng là cách khẳng định quan hệ hữu nghị, truyền thống giữa Nga và Việt Nam.
Ấn Độ cam kết
Ngoại trưởng Ấn Độ S Jaishankar (1/8) cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do, rộng mở và thịnh vượng, trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng hiện diện quân sự trong khu vực; đồng thời khẳng định Ấn Độ mong muốn hợp tác thăm dò, khai thác dầu khí với Việt Nam ở Biển Đông.
EU lên tiếng
Cao ủy phụ trách đối ngoại và an ninh của EU Federica Mogherini (2/8) khẳng định bất cứ chuyện gì xảy ra ở Biển Đông đều là vấn đề quan trọng với EU. Theo bà Federica Mogherini, “những đối tác của chúng tôi tại châu Á ngày càng trông đợi EU hiện diện và can dự vào các vấn đề an ninh tại khu vực. Những gì xảy ra ở bán đảo Triều Tiên hay Biển Đông đều quan trọng với tất cả chúng tôi”; đồng thời khẳng định EU sẽ tăng cường can dự vào các vấn đề an ninh tại châu Á. Tuy không trực tiếp đề cập đến hành vi của Trung Quốc trên Biển Đông, bà Federica Mogherini nói các vấn đề ninh khu vực là lý do khiến bà thúc đẩy hợp tác giữa EU với châu Á “hơn bao giờ hết” trong 5 năm qua. Sự hợp tác đó có thể thông qua các cơ chế đa phương như Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) hay song phương với từng nước.
Không giống ai, Trung Quốc một mình một kiểu
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (2/8) cảnh báo “các nước bên ngoài” không nên gieo rắc bất hòa giữa Bắc Kinh và các nước Đông Nam Á bằng việc “phóng đại tranh chấp biển Đông”. Ông Vương nhấn mạnh “những sự khác biệt” chỉ có thể được giải quyết một cách hòa bình giữa các nước chịu ảnh hưởng trực tiếp.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh (2/8) cho rằng Trung Quốc cùng các nước khác “có ý chí tôn trọng hòa bình và ổn định ở khu vực, bao gồm những khác biệt và tranh chấp trên biển Đông”; trong khi đàm phán COC tiến triển, thì các quan chức cấp cao từ Mỹ lần nào cũng sử dụng các cách để reo rắc bất hòa giữa các nước và khuấy động rắc rối ở biển Đông”.