Trong chuyến thăm chính thức đầu tiên đến Việt Nam của Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad kể từ khi nhậm chức tháng 5/2018 (26-27/8), hai bên đã thảo luận và nhất trí về hàng loạt vấn đề, trong đó có vấn đề Biển Đông hiện nay.
Tháp tùng Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad thăm Việt Nam lần này có Bộ trưởng Ngoại giao Saifuddin Abdullah, Đại sứ Malaysia tại Việt Nam Shariffah Norhana Syed Mustaffa, Tổng Thư ký Bộ Thương mại và Công nghiệp Quốc tế Lokman Hakim bin Ali cùng nhiều quan chức cấp cao khác.
Trong cuộc họp báo thông báo kết quả hội đàm với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad cho biết “chúng ta cần hợp tác để chỉ ra rằng đang có tình trạng coi thường luật pháp quốc tế trên thế giới. Nhiều nước bị ảnh hưởng vì các nước lớn tự ý vận dụng luật quốc tế theo ý mình”. Tuyên bố của Thủ tướng Malaysia được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc điều tàu khảo sát và tàu hộ tống xâm phạm vùng biển Việt Nam từ đầu tháng 7, xâm phạm quyền của Việt Nam được xác định theo Công ước Luật biển năm 1982 của Liên hợp quốc (UNCLOS).
Theo Thủ tướng Malaysia, ông và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã hội đàm, trao đổi về các yêu sách chồng lấn liên quan đến thềm lục địa của các nước. “Chúng tôi tin rằng các tranh chấp này cần được giải quyết thông qua biện pháp hoà bình, qua đàm phán, trọng tài và có thể là toà án”, ông Mahathir với báo chí. Về phía Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết đã cùng Thủ tướng Malaysia nhất trí hợp tác chặt chẽ cùng ASEAN bảo đảm hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, giải quyết mọi tranh chấp bằng biện pháp hoà bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, theo UNCLOS, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, không sử dụng hoặc đe doạ sử dụng vũ lực, không quân sự hoá, thực hiện đầy đủ nghiêm túc Tuyên bố ở Biển Đông (DOC) và phấn đầu sớm đạt được Bộ Quy tắc (COC) hiệu quả và ràng buộc pháp lý.
Hai nhà lãnh đạo thống nhất phối hợp nhằm ứng phó hiệu quả với biến động của tình hình quốc tế, những thách thức kinh tế vĩ mô về cải cách cơ cấu kinh tế, tiếp tục thúc đẩy thương mại tự do và hội nhập quốc tế nhằm phát triển bền vững thời gian tới. “Chúng tôi khẳng định quyết tâm thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác an ninh quốc phòng, năng lượng, biển và nghề cá, có cơ chế phù hợp tạo điều kiện để ngư dân hai nước đánh bắt cá hợp pháp”, Thủ tướng Việt Nam nói. Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, hai bên khuyến khích công ty Dầu khí quốc gia Malaysia Petronas và Petro Vietnam mở rộng hợp tác thăm dò khai thác, cung cấp dịch vụ dầu khí. Hai nước phấn đấu đạt kim ngạch thương mại thời gian tới từ 15 tỷ USD hiện tại lên 20 tỷ USD.
PetroVietnam và Petronas của Malaysia có quan hệ hợp tác từ năm 1991 trên tất cả các lĩnh vực của ngành công nghiệp dầu khí, từ tìm kiếm thăm dò đến chế biến, dịch vụ. Hai bên đang triển khai 10 dự án hợp tác với tổng trữ lượng khoảng 72.000 thùng dầu/ngày. Nhân chuyến thăm, hai bên đã ký “Ý định thư Bản nghi nhớ (MOU) về hợp tác thực thi hợp tác pháp luật và cứu nạn trên biển”. Hai bên cũng trao đổi Thư về thành lập nhóm nghị sĩ hữu nghị hai nước.
Việt Nam và Malaysia thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1973, nâng cấp thành Đối tác chiến lược năm 2015. Hai nước hợp tác trên nhiều lĩnh vực cả song phương và đa phương như an ninh quốc phòng và thương mại. Việt Nam và Malaysia là một trong 10 đối tác thương mại lớn nhất của nhau. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2018 đạt 11,5 tỷ USD, tăng hơn 13% so với năm trước đó. Tính đến tháng 4/2019, Malaysia có 586 dự án đầu tư vào Việt Nam, với tổng số vốn đăng ký 12,4 tỷ USD. Việt Nam có 19 dự án đầu tư sang Malaysia với tổng vốn đầu tư 1,53 tỷ USD.