Trong cuộc trò chuyện với TG&VN về bầu cử Tổng thống Mỹ, Giáo sư Peter Bergerson từ Đại học Florida Gulf Coast (Mỹ) cho rằng, đương kim Tổng thống Donald Trump nhiều khả năng sẽ giành chiến thắng thêm một nhiệm kỳ. Những rắc rối trong đối ngoại ít có khả năng cản đường ông trong cuộc bầu cử Mỹ 2020.
Theo xu hướng của những cuộc bầu cử Mỹ vừa qua, số người ủng hộ đảng Dân chủ chiếm ưu thế hơn so với số người ủng hộ đảng Cộng hòa. Xu hướng này có tiếp tục trong cuộc bầu cử 2020 hay không, thưa Giáo sư?
Con đường trước mắt của ông Trump vẫn rất khó đoán định. Trên thực tế, có thể thấy ông Trump đã làm được nhiều điều khi nỗ lực mang lại lợi ích nội bộ cho nước Mỹ. Nhưng, trong hơn 2 năm qua, ông ấy cũng gặp phải không ít chỉ trích. Hiện nay, ứng cử viên nặng ký nhất của ông Trump ở đảng Dân chủ chỉ có cựu Phó Tổng thống Joe Biden, có khả năng đương đầu trực tiếp với đương kim Tổng thống. Từ nay đến tháng 11/2020 sẽ còn nhiều biến đổi trong nội bộ nước Mỹ.
Điều đặc biệt trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 là ông Trump đã thắng cử một phần do những người ủng hộ ông Trump đưa ra những quyết định sát nút, chỉ khoảng một tuần cuối trước bầu cử. Đó cũng là lý do kết quả cuộc bầu cử năm 2016 bất ngờ vào phút cuối cùng. Theo nghiên cứu, đối với những cuộc chạy đua sát nút, những người đưa ra quyết định vào tuần cuối cùng của bầu cử đóng vai trò rất quan trọng.
Về lý thuyết, khả năng thắng cử của ông Trump trong cuộc bầu cử 2020 là 50/50. Nhưng trên thực tế, số liệu nghiên cứu thống kê cho thấy, một ứng cử viên bên ngoài rất khó đánh bại tổng thống Mỹ đương nhiệm. Khi Tổng thống đương nhiệm ứng cử nhiệm kỳ hai, họ thường sẽ thắng cử. Ông Trump cũng có lợi thế hơn khi nền kinh tế Mỹ hiện nay đang khá mạnh và có những nhóm trung thành ủng hộ mình (ít nhất là 35% dân số Mỹ). Tuy nhiên thời gian còn dài, và có thể chỉ một tuần vận động tranh cử cũng có thể khiến tình hình xoay chuyển.
Giáo sư bình luận như thế nào về khẩu hiệu mới của ông Trump là “Tiếp tục đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”? Các hồ sơ như Triều Tiên và Iran sẽ tác động như thế nào tới khả năng thắng cử của ông Trump?
Tổng thống Trump sử dụng khẩu hiệu này để có thể trấn an người dân Mỹ, đặc biệt là những người chưa cảm nhận được những lợi ích thực thụ của chính quyền bang hoặc Chính phủ Mỹ (khiến họ cho rằng bị gạt lại phía sau. Hơn nữa, đặc điểm nhân khẩu học ở Mỹ thời gian vừa qua cũng có sự thay đổi, trong đó có thể kể đến sự thay đổi liên quan tới tôn giáo, chuẩn mực đạo đức, nhóm thiểu số trong xã hội tăng lên.
Những hồ sơ như Iran có tác động rất nhỏ tới bầu cử Mỹ. Đàm phán giữa Tổng thống Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên thông qua một số cuộc họp thượng đỉnh thời gian qua cũng đã có tiếng vang lớn. Tuy nhiên, có thể nhận thấy, chính sách đối ngoại không phải là ưu tiên cao của chính quyền Tổng thống hiện tại, một phần do tính cách của ông Trump. Ở một số bang của Mỹ như Ohio, Mexican người dân thường làm ngơ trước những quyết định về chính sách đối ngoai của ông Trump. Đôi lúc, khi ông Trump có những quyết sách đối ngoại lớn, vấn đề cũng được đưa ra bàn tán trong dư luận nhưng nó vẫn không ảnh hưởng nhiều tới chính kiến của người dân so với những quyết sách đối nội.
Thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, người nông dân Mỹ kêu ca rất nhiều về việc chính quyền Trump áp thuế đối với họ. Nhưng họ vẫn ủng hộ Tổng thống, xu hướng này vẫn sẽ tiếp tục. Áp thuế bao giờ cũng sẽ tác động tới ngành nông nghiệp của mỗi quốc gia. Ngành nông nghiệp Mỹ bị tác động bởi mối quan hệ giữa Tổng thống Trump và Trung Quốc. Tuy vậy, chính sách hiện nay của ông Trump đối với Trung Quốc lại là điểm cộng cho Tổng thống chứ không phải điểm trừ.
Hiện nay, cựu Phó Tổng thống Joe Biden là ứng cử viên sáng giá, nặng ký của đảng Dân chủ. Ông ấy có nhiều điểm mạnh, kinh nghiệm trong 30 năm trên chính trường. Việc Tổng thống Trump có đánh bại được các ứng cử viên khác hay không phụ thuộc vào thành quả 4 năm trên cương vị của mình.
Cuộc bầu cử Mỹ năm 2016 là một bài học về truyền thông khi truyền thông Mỹ thời điểm đó hướng dư luận tới một kịch bản rằng bà Hillary Clinton thắng cử tới gần như tuyệt đối và ông Trump chỉ có cơ hội rất nhỏ. Và tất cả gần như đều ngã ngửa vào những phút cuối. Ông bình luận như thế nào về điều này?
Thời điểm 2016 tôi cũng cảm nhận như vậy. Lúc đó, Tổng thống Trump mới ứng cử và người ta vẫn chưa hiểu gì nhiều về ông cũng như những chính sách mà ông đề ra. Điều này đối lập với hình ảnh của bà Hillary Clinton. Khi chúng ta lắng nghe các phương tiện truyền thông, chúng ta nên nghe nhiều tai và nhiều kênh để đa dạng hóa thông tin với sự chọn lựa tin cậy như BBC, New York Times, Washington Post,… Một kênh khác cũng rất tin cậy đó là trang “RealClearPolitics”, tại đây chúng ta có thể nắm bắt được tình hình thông qua các cuộc thăm dò dư luận, từ đó có bức tranh tổng thể về các ứng cử viên.
Theo quy trình bầu cử của Mỹ, sẽ có bầu cử lá phiếu phổ thông, diễn ra vào khoảng ngày 3/11. Mỹ có 538 phiếu đại cử chi, các đại cử chi sẽ tới thủ phủ của các bang tiến hành bầu cử Tổng thống và Phó Tổng thống. Theo kinh nghiệm 50 năm nghiên cứu về bầu cử Mỹ, tôi nhận thấy, người giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ chưa chắc là người giành được đa số phiếu phổ thông. Trong số 7 cuộc bầu cử vừa qua tại Mỹ có tới 4 cuộc bầu cử trong đó người thắng cuộc không phải là người chiếm đa số phiếu thông, trường hợp của Tổng thống Donald Trump cũng như vậy. Ông Trump đã thua 3 triệu lá phiếu phổ thông so với đối thủ cùng thời điểm là bà Hillary Clinton nhưng ông Trump lại có số phiếu đại cử tri nhiều hơn, yếu tố quyết định để ông trở thành Tổng thống Mỹ.
Sự khác biệt chính giữa hai cuộc bầu cử năm 2016 và năm 2020 có thể là trọng tâm của hai cuộc bầu cử khác nhau. Trong cuộc bầu cử năm 2020, đảng Dân chủ có thể sẽ có những ứng cử viên nữ, và chủ yếu tập trung vào chăm sóc y tế, vai trò của chính phủ trong bảo vệ môi trường, giáo dục, cam kết mỗi người được học 2 năm cao đẳng hoặc đại học. Y tế vẫn là ưu tiên số một của đảng Dân chủ trong năm 2020.
Xin cảm ơn ông!