Hiện nay, vấn đề khiến ông Tập Cận Bình và các quan chức khác của Đảng Cộng sản Trung Quốc lo lắng không phải là cuộc thương chiến Mỹ-Trung leo thang, hay là phong trào biểu tình Hồng Kông kéo dài, mà lại là câu chuyện giá thịt lợn.
Trong năm Hợi này, vấn đề cung cấp thịt lợn đang chiếm vị trí lớn trong các chính sách của Trung Quốc. Nhà báo Cary Huang bình luận trên tờ tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) hôm 15/9: “Hiếm khi có một nguồn thực phẩm duy nhất nào đóng vai trò quan trọng trong nền chính trị quốc gia như bây giờ”. Nỗi lo về dịch tả lợn châu Phi đã tăng dần, đến mức nó trở thành vấn đề chủ đạo tại các chương trình nghị sự trong và ngoài nước với các cuộc bàn luận xoay quanh Chính sách thịt lợn, Kinh tế thịt lợn và Ngoại giao thịt lợn.
Ông Carry Huang đã tìm cách lý giải việc này.
Thịt lợn là nguồn cung cấp chất đạm chủ yếu cho người Trung Quốc. Đây cũng là quốc gia tiêu thụ hơn một nửa lượng thịt lợn trên toàn thế giới. Kể từ khi virus dịch tả lợn châu Phi được phát hiện tại một trang trại gần biên giới Nga-Trung vào tháng 8 năm ngoái, nó đã nhanh chóng lan sang 31 tỉnh thành, khiến khoảng 200 triệu con lợn, tương đương gần một nửa số lượng lợn của nước này, bị mang đi tiêu hủy.
Từ tháng 7, giá thịt lợn đã tăng 50%, vượt mức kỷ lục năm 2016. Hôm 10/9, số liệu lạm phát được công bố cho thấy, trong tháng 8, giá thịt lợn tăng 46,7% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn gần 20 điểm phần trăm so với tháng 7. Bộ Nông nghiệp đã cảnh báo rằng, giá thịt lợn có thể tăng 70% vào cuối năm nay.
Nhiều người Trung Quốc không mua được thịt lợn vì giá quá cao (ảnh: New York Times).
Nhà báo Cary Huang phân tích, giá thịt lợn tăng cũng kéo theo giá thịt gà, thịt bò và thịt cừu cũng tăng vọt, vì người tiêu dùng phải tìm kiếm các loại thịt khác với giá cả phải chăng hơn để thay thế.
Tình hình cũng trở nên nghiêm trọng hơn, khi chính sách “ngoại giao thịt lợn” của Trung Quốc đã chuyển từ việc mua thịt lợn từ Mỹ và Canada, hai nước không có dịch bệnh sang Nga, một trong những nước chịu tác động lớn nhất của dịch tả lợn thế giới. Hôm 1/9, Bắc Kinh đã áp thuế 10% lên hàng nông sản Mỹ, khiến thịt lợn nhập khẩu từ Mỹ chịu mức thuế lên tới 72% và gần đây, nước này đã hủy bỏ việc mua 14.700 tấn thịt lợn từ Mỹ.
Chưa hết, các nông trại nuôi lợn của Trung Quốc cũng chịu tác động tiêu cực, khi các mức thuế áp lên đậu nành Mỹ đã làm cho loại thức ăn chủ yếu này của các đàn lợn Trung Quốc trở nên đắt đỏ. Trung Quốc cũng cấm nhập khẩu thịt lợn từ Canada do chính quyền nước này bắt giữ giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Châu.
Nhiều nhà kinh tế tin rằng, mức tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc có thể còn thấp hơn nữa trong nửa cuối năm nay. Ngay cả Thủ tướng Trung Quốc hôm 15/9 cũng thừa nhận rằng, việc duy trì tăng trưởng kinh tế từ 6% trở lên là điều “rất khó” trong bối cảnh đối ngoại phức tạp. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc trong quý II chỉ tăng 6,2%, là mức thấp nhất trong gần 30 năm qua.
Mức tăng trưởng thấp đi kèm với nguy cơ lạm phát cao lại diễn ra ngay trước thời điểm chính quyền Trung Quốc kỷ niệm 70 năm cầm quyền vào ngày 1/10 tới. Nhà báo Cary Huang bình luận, Chủ tịch Tập Cận Bình mong muốn nhân dịp này có thể phô trương thành tựu đất nước dưới sự lãnh đạo của ông, nhưng giá thịt lợn tăng cao có nguy cơ hủy hoại tất cả.
Việc tăng giá thịt lợn đã khiến cộng đồng mạng chế nhạo và chỉ trích chính quyền Trung Quốc. Chưa thể giải quyết được vấn đề, các nhà lãnh đạo chuyển sang định hướng dư luận, “khuyên” người tiêu dùng nên ăn ít thịt lợn. Thời báo Cuộc sống (Life Times) thuộc Nhân dân Nhật báo đã đưa ra kiến nghị trong bài viết đầu trang rằng, ăn quá nhiều thịt lợn không tốt cho sức khoẻ. Việc này không những không có kết quả mà còn có thể khiến sự bất mãn của người dân lan rộng hơn nữa.
Mặc dù ông Tập không phải đối mặt với bất kỳ áp lực bầu cử nào, nhưng thái độ tức giận của công chúng vì không mua nổi thịt lợn có thể sẽ đe dọa đến quyền lực của ông, bởi vì nó trái với một trong những lời tuyên truyền thường xuyên của Đảng Cộng sản Trung Quốc là “để cho người dân có một cuộc sống tốt đẹp, ấm no”.
Từ lâu, ông Tập đã ôm mộng trẻ hóa quốc gia và đặt mục tiêu đạt được một xã hội thịnh vượng toàn diện vào năm 2021 khi Đảng này kỷ niệm 100 năm kể từ ngày thành lập. Nhưng tất cả những điều này sẽ trở thành một trò đùa nếu người Trung Quốc không có đủ thịt lợn để ăn, ông Cary Huang bình luận.