Hải quân Mỹ (2/12) công bố hợp đồng quân sự đắt đỏ với khoản tiền lên tới 22,2 tỷ USD để đầu tư vào hệ thống tàu ngầm hiện đại nhất thế giới. Hợp đồng này bao gồm 9 tàu tấn công hạt nhân lớp Virginia, được cho là để tập trung đối phó với các mối đe dọa từ Trung Quốc.
Theo thông tin trên, Hải quân Mỹ sẽ mua 9 tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Virginia để đối phó với việc Trung Quốc tăng cường đáng kể lực lượng hải quân. Các tàu ngầm lớp Virginia là nền tảng hoạt động đa nhiệm dưới biển quan trọng của Hải quân Mỹ. Chúng có khả năng chống các tàu ngầm, tàu trên mặt biển và các mục tiêu đất liền, cũng như tiến hành các chiến dịch đặc biệt, trong đó có việc thu thập thông tin tình báo và trinh sát. Các tàu ngầm mới sẽ được đóng bởi nhà thầu chính General Dynamics Electric Boat tại Groton, bang Connecticut và nhà thầu phụ Huntington Ingallls Industries. Hiện 18 tàu ngầm đã sẵn sàng hoạt động trong hạm đội của Hải quân Mỹ trong khi 10 tàu ngầm khác đang nằm trong những giai đoạn xây dựng khác nhau. Tuy nhiên, 9 tàu ngầm mới sẽ cho thấy sự nâng cấp đáng kể đối với những hệ thống tiền nhiệm của nó trong lớp Virginia này. Theo các nhà thầu, các tàu ngầm mới sẽ lớn hơn với lượng giãn nước 10.200 tấn, nhiều hơn so với lượng giãn nước 7.800 tấn của các tàu ngầm hiện tại. Các tàu ngầm mới có chiều dài 140 mét, dài hơn so với chiều dài 115 mét của các tàu ngầm hiện tại. Ngoài ra, các tàu ngầm mới cũng được trang bị hỏa lực mạnh hơn, với khả năng tấn công bằng 40 tên lửa hành trình Tomahawk, so với 12 tên lửa trên các tàu ngầm đang hoạt động. Những tàu ngầm này cũng có thể tự tạo ra nước và oxy cũng như chìm dưới nước liên tục trong nhiều tháng. 9 tàu ngầm mới sẽ là các tàu được bổ sung vào hạm đội và thay thế một số tàu ngầm tấn công lớp Los Angeles đã lỗi thời của Hải quân Mỹ, vốn được đưa vào hoạt động từ thập niên 1970. Ngoài ra, Hải quân cũng có lựa chọn sẽ tăng thêm tàu ngầm thứ 10 trong hợp đồng này và nếu điều này xảy ra, giá trị của thỏa thuận quân sự này có thể lên tới 24 tỷ USD.
Trên trang web của Hải quân Mỹ, Chuẩn đô đốc David Goggins, giám đốc điều hành chương trình tàu ngầm của Hải quân Mỹ cho rằng việc sắm thêm 9 tàu ngầm mới này là một “bước nhảy vọt quan trọng về năng lực tàu ngầm cho Hải quân”. Quyền Bộ trưởng Hải quân Mỹ Thomas B. Modly cho biết, “lực lượng tàu ngầm là nền tảng cho sức mạnh và tầm hoạt động của lực lượng hải quân phối hợp của chúng ta. Thông báo ngày hôm nay đã khẳng định cam kết của chúng ta với sức mạnh tương lai của đất nước chúng ta, sức mạnh dưới biển và trên toàn thế giới”. Thượng nghị sĩ Jack Reed tại bang Rhode Island, thành viên cấp cao của Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, cũng ca ngợi hợp đồng tàu ngầm mới, đồng thời nhấn mạnh “các tàu ngầm thế hệ tiếp theo sẽ mang lại cho các lực lượng của chúng ta lợi thế riêng về an ninh quốc gia. Chúng là công cụ răn đe vô địch”; cho biết hợp đồng mới sẽ bảo đảm công việc ổn định cho 4.000 công nhân tại nhà máy đóng tàu của Electric Boat ở Rhode Island trong nhiều năm tới.
Các chuyên gia nhận định rằng Mỹ đang đối mặt với sức ép chưa từng có tiền lệ tại Thái Bình Dương, chủ yếu đến từ hải quân Trung Quốc khi lực lượng này đang có những bước nhảy lớn cả về số lượng và chất lượng hạm đội tàu ngầm. Cựu Giám đốc chiến dịch tại Trung tâm Tình báo chung của Bộ chỉ huy Thái Bình Dương Mỹ Carl Schuster nhận định, thỏa thuận quân sự mới này “đánh dấu sự phản hồi gần đây nhất của Hải quân Mỹ với sự gia tăng ảnh hưởng về quân sự và các hành động hung hăng của Trung Quốc ở Tây Thái Bình Dương; cho biết Hải quân Trung Quốc đang ngày càng mạnh hơn và lớn hơn khiến Hải quân Mỹ phải tìm cách đối phó. “Điều ấy không biến Trung Quốc thành một kẻ thù song các hành động của Bắc Kinh sẽ nằm trong sự giám sát”.
Trước đó có nhiều ý kiến cho rằng hải quân Mỹ đang tìm cách tăng cường tốc độ sản xuất tàu ngầm để tái thiết năng lực dưới biển. Bởi tính tới năm 2029, lực lượng tàu ngầm của hải quân Mỹ sẽ bị giảm xuống còn 41 tàu ngầm tấn công do tàu ngầm lớp Los Angeles về nghỉ hưu. Trước đó, nhiều nguồn tin cho rằng hải quân Mỹ sẽ cần tới 66 chiếc tàu ngầm tấn công lớp Virginia mới có thể đáp ứng được những thay đổi nhanh chóng của tình hình an ninh thế giới. Còn hiện tại, hải quân Mỹ đang có ý định sản xuất tới 48 chiếc tàu ngầm tấn công lớp Virginia. Ngoài việc đảm bảo tốc độ sản xuất hai tàu ngầm lớp Virginia, hải quân Mỹ còn phải đóng thêm các tàu ngầm trang bị tên lửa đạn đạo lớp Columbia để thay thế các tàu ngầm lớp Ohio đã lỗi thời.
Theo một tài liệu năm 2018, Mỹ hiện có 71 tàu ngầm, tất cả đều chạy bằng năng lượng hạt nhân. Các tàu này bao gồm lớp Ohio, được đóng trong những năm 1980, trang bị tên lửa đạn đạo Trident D-5. Có 18 chiếc tàu ngầm lớp Ohio còn đang trong biên chế hải quân Mỹ. Ngoài ra hải quân Mỹ còn có hai lớp tàu ngầm chủ lực khác là Los Angeles (24 tàu) và Virginia (16 tàu). Chỉ có các tàu lớp Virginia là được đóng từ những năm 2000 tới gần đây. Tàu lớp Los Angeles ra đời trong giai đoạn 1972-1996 nên đã dần lạc hậu.
Theo số liệu thống kê không chính thức, Trung Quốc hiện đứng thứ ba trên thế giới về số lượng tàu ngầm với 69 tàu, trong đó có 5 tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo và khoảng 64 tàu diesel-điện. Số tàu ngầm hạt nhân của Trung Quốc tuy không được thiết kế và tính năng ưu việt như tàu ngầm Nga hoặc Mỹ, nhưng tàu ngầm tên lửa đạn đạo chiến lược của Trung Quốc vẫn có thể bắn những tên lửa hạt nhân tầm xa. Các tàu ngầm hạt nhân của Trung Quốc mang 12 tên lửa đạn đạo chiến lược, chiếm 1,1% số tên lửa này của Trung Quốc. Các tàu ngầm khác mang 146 tên lửa chống hạm (chiếm 9,9%), 1.182 ngư lôi (chiếm 82,4%) và 2.608 thủy lôi (31,5%). Trang tin topwar.ru (Nga) cho biết, tàu ngầm của Trung Quốc được chia thành một số loại sau: Tàu ngầm lớp Tấn (Type 094), đây là tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo, dài 133m, trọng tải rẽ nước gần 9.000 tấn, được trang bị tên lửa Cự Lãnh-2 (JL-2)hai tầng sử dụng nhiên liệu rắn, có tầm bắn 8.000 – 9.000 km. Tàu ngầm lớp Thương (Type 093), đây là loại tàu ngầm đa năng, có sức rẽ nước từ 7,5 – 8.000 tấn, được trang bị 6 ống phóng ngư lôi 533 mm và có thể phóng tên lửa hành trình chống hạm YJ-82 với tầm bắn 129 km. Tàu ngầm lớp Nguyên (Type 041), đây là loại diesel – điện, được đóng từ đầu những năm 2000, được trang bị 6 ống phóng ngư lôi loại 533 mm, có thể dùng cho tên lửa chống hạm YJ-8 hoặc CX-1. Tàu ngầm lớp Tống (Type 039), đây là loại tàu ngầm điện – diesel không lớn, chiều dài 75 mét, lượng giãn nước là 3.500 tấn, được trang bị 6 ống phóng ngư lôi loại 533 mm kết hợp với tên lửa chống hạm YJ-8. Trung Quốc có khoảng 13 – 15 tàu ngầm loại này. Ngoài ra, Trung Quốc còn một số loại tàu ngầm cũ như 02 chiếc tàu ngầm lớp Hán (Type 091), 5 tàu ngầm lớp Minh, gần 30 tàu loại Romeo (Type 033). Trung Quốc cũng tích cực mua tàu ngầm của nước ngoài, đặc biệt là tàu ngầm đa năng chạy bằng điện và diesel Kilo 636 do Nga sản xuất, được trang bị hệ thống tên lửa tiến công Club-S tầm bắn 222 km. Trung Quốc đã mua của Nga 12 tàu loại này.Giữa năm 2015, hải quân Trung Quốc đã đưa vào hoạt động 3 tàu ngầm hạt nhân tiến công lớp Thương cải tiến Shang (Type 093A/093G). Giống như các tàu khu trục lớp Type 052D, các tàu này có thể cũng được trang bị tên lửa chống hạm YJ-18 và tên lửa tấn công mặt đất CJ-10 phóng thẳng đứng. Trong vài năm tới, Trung Quốc có khả năng sẽ phát triển tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo lớp Tấn cải tiến (Type 096), tạo ra cho Trung Quốc sức mạnh răn đe hạt nhân và khả năng tấn công trước tiên đáng tin cậy hơn. Ngoài ra, các tàu ngầm thông thường mới nhất của Trung Quốc thuộc lớp Tống và lớp Nguyên với hệ thống động lực không cần không khí (AIP) cũng trú đóng tại vịnh Á Long.