Các quy định mang tính ràng buộc và kiểm soát các nhóm tôn giáo của nhà nước Trung Quốc sẽ có hiệu lực từ ngày 1/2/2020. Chúng không những củng cố thêm các Quy định năm 2017 mà còn tiến thêm bước nữa khi o ép tất cả các tôn giáo phải “truyền bá các nguyên tắc của ĐCSTQ”, theo nhận định của nhà xã hội học về tôn giáo Massimo Introvigne, đăng trên trang Bitter Winter ngày 31/12.
Quy định năm 2017 là các chính sách pháp lý mới đối với lĩnh vực tôn giáo của Tập Cận Bình, các chính sách thuộc hàng khắt khe nhất kể từ Cách mạng Văn hóa. Theo nhìn nhận của tác giả Massimo Introvigne, một đạo luật mới là quá mức cần thiết để đàn áp các nhóm tôn giáo và đức tin đang bị chính quyền cấm đoán và bức hại, ví như nhóm Nhà thờ Thiên Chúa toàn năng hoặc Pháp Luân Công. Hầu hết các học giả đều đồng ý rằng mục đích của Quy định 2017 là loại bỏ dần các tổ chức tôn giáo tuy không bị cấm công khai nhưng lại không nằm trong hoặc không thể hòa điệu với danh mục năm tôn giáo chính được chính phủ kiểm soát và phê duyệt. Nhóm tôn giáo lớn nhất thuộc loại này là các Nhà thờ Tin Lành. Quy định bắt đầu có hiệu lực vào năm 2018 sẽ thúc đẩy họ tham gia vào Nhà thờ Hội thánh Tam tự đã được chính quyền phê duyệt, và đe dọa phá hủy nơi thờ phượng và bắt giữ các mục sư nếu có hành vi phản kháng.
Cảnh sát Trung Quốc bắt giữ những người tập Pháp Luân Công nói rõ sự thật tại quảng trường Thiên An Môn (ảnh: Minh Huệ).
Ngày 30/12/2019, chính phủ công bố quyết định kết án chín năm tù đối với Mục sư Wang Yi của Hội Thánh Giao Ước Mưa Đầu Mùa (Early Rain Covenant Church) tại Thành Đô, một trong những nhân vật nổi tiếng của các phong trào Giáo hội Tin Lành. Có lẽ không phải ngẫu nhiên, khi trong cùng ngày, chính quyền tuyên bố phê duyệt “các biện pháp quản lý hành chính mới đối với các nhóm tôn giáo” sẽ có hiệu lực vào ngày 1/2/2020. Hai năm sau Quy định 2017, chính sách tôn giáo của Tập Cận Bình sẽ có một công cụ pháp lý mới để tùy ý sử dụng.
Các đạo luật bao gồm 6 chương và 41 điều, được chính quyền rêu rao là một sắc lệnh toàn diện mới về tất cả các vấn đề liên quan đến “tổ chức, chức năng, giám sát và quản lý các nhóm tôn giáo”. Tờ Asia News chỉ trích quy định mới đã thổi bay chút hơi thở tự do cuối cùng của tôn giáo tại quốc gia này.
Các điều khoản trong Quy định 2017 được củng cố thông qua một cơ chế ép buộc các nhóm tôn giáo phải trình lên các quan chức chính quyền tất cả các quyết định lớn nhỏ để phê duyệt thì mới được làm. Các ban tôn giáo địa phương sẽ đóng vai trò “cơ quan hành chính” cho tất cả các tổ chức tôn giáo và kiểm soát họ một cách có hệ thống thông qua “sự chỉ đạo và giám sát”.
Luật quy định rằng, “Nếu không có sự chấp thuận của cơ quan tôn giáo của chính quyền nhân dân, hoặc đăng ký với cơ quan dân sự của chính quyền nhân dân, thì không một hoạt động nào có thể được thực hiện dưới danh nghĩa các nhóm tôn giáo”. Nếu đi vào hiệu lực, Quy định này sẽ rung hồi chuông báo tử cho các nhà thờ tại gia, các cộng đồng Công giáo bất đồng chính kiến và các tôn giáo chưa đăng ký với chính phủ khác.
Có nhiều điều khoản đặt nghi vấn trong luật, nhưng khó hiểu và phi lý nhất có lẽ là Điều 17, khi nó tuyên bố thẳng thừng rằng các tổ chức tôn giáo tồn tại là để thúc đẩy ĐCSTQ và hệ tư tưởng của nó, chứ không phải là hệ tư tưởng của bản thân tôn giáo. Nó tuyên bố rằng, “các tổ chức tôn giáo sẽ truyền bá các nguyên tắc và chính sách của ĐCSTQ cũng như luật pháp, quy định và quy tắc quốc gia, cho các nhân viên tôn giáo và tín đồ tôn giáo, giáo dục và hướng dẫn các nhân viên tôn giáo và tín đồ tôn giáo ủng hộ sự lãnh đạo của ĐCSTQ, ủng hộ hệ thống xã hội chủ nghĩa và tuân thủ con đường xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, tuân thủ luật pháp, quy định, quy tắc và chính sách, xử lý chính xác mối quan hệ giữa luật pháp và các kinh điển, và tăng cường nhận thức quốc gia, nhận thức về các quy định của pháp luật và quyền công dân”.
Như những gì đã xảy ra đối với quy định vào năm 2019, kết quả của luật này còn phụ thuộc phần lớn vào cách các điều khoản mới sẽ được thi hành như thế nào, bắt đầu từ ngày 1/2/2020. Nhưng rõ ràng việc đàn áp tôn giáo vẫn tiếp tục, và khung pháp lý đối với vấn đề tôn giáo đang diễn biến theo chiều hướng càng ngày càng tệ.