Ngay sau khi dịch bệnh do virus corona bùng phát tại Vũ Hán, đã có những đồn đoán cho rằng virus có nguồn gốc từ một chương trình vũ khí sinh học của Trung Quốc. Tuy nhiên, giới chức Trung Quốc đã bác bỏ thông tin trên, đồng thời cho rằng đây là giả thuyết “hoàn toàn điên rồ”.
Theo số liệu thống kê ngày 11/2 của Ủy ban Y tế quốc gia Trung Quốc, số ca tử vong của Trung Quốc là 108, 2.478 trường hợp nhiễm mới. Trung Quốc đại lục hiện có 1.016 ca tử vong, 42.638 ca nhiễm và 3.344 người đã được chữa khỏi. Trong khi đó, trên toàn thế giới, 1.018 người chết vì dịch bệnh, trong đó hai trường hợp được ghi nhận ngoài Trung Quốc đại lục là một người đàn ông Vũ Hán ở Philippines và một người đàn ông 39 tuổi ở Hong Kong. 43.098 người nhiễm, trong đó 7.345 người trong tình trạng nguy kịch và 4.043 người đã được chữa khỏ
Hiểu thế nào là vũ khí sinh học
Vũ khí sinh học là 1 loại vũ khí hủy diệt hàng loạt dựa vào đặc tính gây bệnh hay truyền bệnh của các vi sinh vật như vi trùng, vi khuẩn; hoặc các độc tố do một số vi trùng tiết ra để gây mầm bệnh hay cái chết cho con người, cho động vật hoặc cây trồng, phá hoại mùa màng, gây ô nhiễm môi trường sinh thái. Đưa đến những hậu quả không thể lường trước được, tùy thuộc vào khả năng lan truyền của chúng trong cơ thể động vật hay cây trồng.
Trong chiến tranh sinh học những bệnh tật đáng sợ nhất là do những tác nhân lan truyền qua nước, bụi hay động vật, có khả năng gây bệnh cao. Đó là dịch hạch, dịch tả, những bệnh do virus gây ra như sốt vàng da, bệnh virus vẹt, cúm, những bệnh do trùng rận gây ra như sốt ban chấy rận, những bệnh do độc tố trong thức ăn, nước uống gây ra ngộ độc hàng loạt. Tuy vậy kết quả của những biện pháp chiến tranh sinh học không chắc chắn: những mầm bệnh đó có thể biến mất rất nhanh hoặc gây nên những bệnh dịch không thể kiểm soát được hoặc tác động ngược chiều. Không những người của đối phương mà của cả bên thực hiện biện pháp chiến tranh sinh học cũng trở thành nạn nhân. Thời gian phát huy tác dụng của mầm bệnh ít ra là vài ngày không thích ứng với yêu cầu chiến thuật quân sự.
Đặc điểm lý tưởng của các vũ khí sinh học là dễ lây nhiễm, hiệu lực cao, dễ phát tán bằng các bình xịt. Bên cạnh đó, vũ khí sinh học có một số đặc điểm như vũ khí sinh học chỉ gây bệnh truyền nhiễm và gây dịch bệnh cho người, động vật, phá hoại mùa màng nhưng không phá hủy các cơ sở vật chất kỹ thuật, công trình kiến trúc, đường sá, cầu cống; mỗi sinh vật xâm nhập vào cơ thể con người có thời gian ủ bệnh dài ngắn khác nhau, có thể từ vài ngày cho đến vài tuần; mỗi vi sinh vật gây nên 1 loại bệnh khác nhau; gây xuất hiện các ổ bệnh mới; gây ô nhiễm môi trường sinh thái và làm mất cân bằng sinh thái; gây tác hại cho mùa màng gia súc, gây khó khăn cho đời sống nhân dân; khi gặp các điều kiện không thuận lợi, các vi sinh vật sẽ “thu mình” dưới dạng bào tử chờ những điều kiện thuận lợi sẽ tiếp tục hoạt động và gây hại.
Về giả thuyết virus corona là vũ khí sinh học
Ngay sau khi dịch bệnh bùng phát tại Vũ Hán, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Tom Cotton của bang Arkansas, Mỹ đăng trên tweet rằng, tại Vũ Hán (thành phố tâm dịch corona chủng mới), có “phòng thí nghiệm kiểm soát tối đa, an toàn sinh học cấp 4 duy nhất của Trung Quốc chuyên làm việc với những mầm bệnh chết chóc nhất của thế giới, trong đó có corona virus”. Thượng nghị sĩ Cotton cũng đã chỉ trích gay gắt cách xử lý dịch bệnh của Trung Quốc trong suốt nhiều tuần. Ngoài ra, ông Tom Cotton đã thúc giục Chính phủ Tổng thống Trump lập tức hạn chế tất cả các hoạt động vận tải du lịch, đồng thời lên án Chính quyền Trung Quốc nói dối khiến cho tình hình dịch bệnh mất kiểm soát.
Bên cạnh đó, một số cơ quan nghiên cứu quốc tế nghi ngờ, phòng thí nghiệm này có thể tiến hành can thiệp biến dị gen của virus, có thể đã xuất hiện bất trắc khiến virus bị lọt ra ngoài hoặc có người cố ý làm lọt ra, điều này trở thành manh mối quan trọng của dịch viêm phổi Vũ hán bùng phát. Washington Times (24/1) đưa tin, cựu sĩ quan tình báo quân đội Israel từng nghiên cứu chiến tranh sinh học của Trung Quốc là ông Dany Shoham tiết lộ, phòng thí nghiệm P4 Vũ Hán có liên quan đến quân đội Trung Quốc, đồng thời có khả năng đã tham gia vào kế hoạch vũ khí sinh học của Bắc Kinh, vắc-xin chống virus SARS của Trung Quốc chính là được sản xuất ở phòng thí nghiệm này. Theo chuyên gia Dany Shoham: “Điều này có nghĩa là virus SARS sẽ được bảo quản và sinh sôi tại đó”, nhưng ông cho rằng virus SARS và virus viêm phổi Vũ Hán không hoàn toàn tương đồng. Nhóm nghiên cứu của ông suy đoán hoặc phán đoán virus corona chủng loại mới gây viêm phổi Vũ Hán lần này, là virus trong phòng thí nghiệm P4 được con người thay đổi gen mà sinh ra, có thể là một loại vũ khí sinh học mà quân đội Trung Quốc nghiên cứu chế tạo. Khi hỏi về vấn đề liệu có phải virus corona chủng loại mới bị rò rỉ ra ngoài hay không, ông Dany Shoham cho rằng, “về nguyên tắc, virus chạy ra ngoài tức là có khả năng là rò rỉ, cũng có khả năng là người liên quan ở trong đó bị lây nhiễm mà không biết và mang virus ra ngoài thông qua các đường thông thường, Trung tâm nghiên cứu virus Vũ Hán có khả năng là có những tình huống trên, nhưng hiện vẫn chưa có chứng cứ hoặc dấu hiệu cho thấy đã xảy ra việc đó.”
Được biết, Phòng thí nghiệm Vũ Hán là cơ sở có mức an toàn sinh học cấp độ 4, đồng nghĩa với việc được bảo mật hoạt động ở mức độ cao và được phép xử lý các mầm bệnh nguy hiểm, bao gồm Ebola. Những người bước vào phòng thí nghiệm phải đi qua phòng đệm và mặc đồ bảo hộ. Rác thải, thậm chí cả không khí, đều được lọc kỹ càng và làm sạch trước khi đưa ra khỏi cơ sở. Phòng thí nghiệm này khá nổi tiếng và tương đối cởi mở so với các cơ sở nghiên cứu khác của Trung Quốc. Nơi này có mối quan hệ chặt chẽ với Phòng thí nghiệm Quốc gia Galveston thuộc nhánh y khoa của Đại học Texas và từng được phát triển với sự hỗ trợ từ các kỹ sư Pháp.
Trung Quốc phản bác
Trong cuộc trả lời phỏng vấn Đài CBS (Mỹ), Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải đã bác bỏ tin đồn cho rằng virus corona Vũ Hán có nguồn gốc từ một chương trình vũ khí sinh học. Theo Đài CBS, ông Thôi Thiên Khải tuyên bố mọi giả thuyết cho rằng virus corona Vũ Hán liên quan tới nghiên cứu vũ khí sinh học là “hoàn toàn điên rồ”; đồng thời cảnh báo những thông tin cáo buộc kiểu này có thể làm dấy lên tư tưởng phân biệt chủng tộc và bài ngoại.
Ông Thôi Thiên Khải cho rằng: “Tôi nghĩ đúng là còn rất nhiều điều vẫn chưa biết và các nhà khoa học của chúng ta – các nhà khoa học Trung Quốc, các nhà khoa học Mỹ và các nhà khoa học của các nước khác – vẫn đang nỗ lực hết mình để hiểu hơn về chủng virus này. Nhưng sẽ thật tai hại, sẽ rất nguy hiểm khi xới lên những ngờ vực, tin đồn rồi lan truyền trong mọi người. Thứ nhất, nó sẽ tạo ra nỗi kinh hoàng. Thứ hai, nó sẽ thổi bùng sự kỳ thị chủng tộc, tâm lý bài ngoại, tất cả những cái đó sẽ gây hại rất lớn cho những nỗ lực chung trong cuộc chiến chống virus của chúng”. Ngoài ra, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ cũng cho rằng sự cáo buộc về virus corona là vũ khí sinh học của Trung Quốc đó là “hoàn toàn điên rồ”. Ông nói thêm mặc dù hiện tại chính phủ Trung Quốc vẫn chưa biết nguồn gốc virus corona chủng mới phát sinh từ đâu, song nghiên cứu ban đầu cho thấy nó đến từ các loài vật.
Cùng quan điểm với ông Thôi Thiên Khải, nhiều chuyên gia, học giả quốc tế bác bỏ khả năng virus corona là vũ khí sinh học. Giáo sư Richard Ebright, Đại học Rutgers (Mỹ) nhận định, dựa trên bộ gen và đặc tính của virus, không có dấu hiệu nào cho thấy đây là chủng virus do con người tạo ra. Tim Trevan, chuyên gia an toàn sinh học tại bang Maryland, Mỹ, cũng giải thích rằng hầu hết quốc gia đã từ bỏ nghiên cứu vũ khí sinh học sau nhiều năm không thu được thành quả, đồng thời nhấn mạnh phần lớn bệnh mới và khó xử lý đều xuất phát từ tự nhiên. Vipin Narang, giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts, cũng bác bỏ giả thuyết về vũ khí sinh học bằng cách giải thích rằng theo lý thuyết, vũ khí sinh học “gây tỷ lệ tử vong cao, nhưng khả năng lây truyền thấp”, nói thêm rằng việc lan truyền tin đồn thất thiệt như vậy về dịch bệnh là “cực kỳ vô trách nhiệm””.
Trong khi đó, Milton Leitenberg, chuyên gia vũ khí hóa học tại Đại học Maryland, Mỹ, cho biết ông cùng các nhà phân tích khác khắp thế giới đã thảo luận về khả năng việc phát triển vũ khí tại phòng thí nghiệm Vũ Hán có thể đã dẫn tới lây lan nCoV, nhưng cuối cùng không ai tìm ra bằng chứng thuyết phục cho giả thuyết này; đồng thời cho biết thêm, chính phủ Trung Quốc không có khả năng sử dụng cơ sở như vậy để sản xuất, hoặc thậm chí nghiên cứu và phát triển vũ khí sinh học.