Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm (28/02) lại đưa ra tuyên bố ngụy biện về hành động phi pháp của Bắc Kinh trên Biển Đông, đồng thời cáo buộc Mỹ đang thực hiện “bá quyền hàng hải” trong khu vực.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí ngày 28/02, Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm đã đưa ra tuyên bố phản bác về chỉ trích của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tại Hội nghị An ninh Munich lần thứ 56 về quá trình phát triển quân đội Trung Quốc; cho rằng những nhận xét của Mỹ là vô nghĩa và sự phát triển của Trung Quốc là một “xu hướng lịch sử không thể cưỡng lại”.
Tại Hội nghị An ninh Munich lần thứ 56, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Esper đã lên án, chỉ trích quân đội Trung Quốc đang phát triển theo xu thế không lành mạnh, tiến hành chiếm đóng và quân sự hóa các đảo, đá ở Biển Đông, phát triển vũ khí năng lượng định hướng và vũ khí tiêu diệt vệ tinh, tiến hành thúc đẩy quân sự hóa vũ trụ, thách thức và phá hoại trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Đáp trả chỉ trích, cáo buộc của Mỹ, ông Ngô Khiêm cho rằng những nhận xét liên quan đến Trung Quốc nói trên của phía Mỹ là hoàn toàn vô nghĩa. Trong bài phát biểu này, phía Mỹ cố tình làm mất uy tín của quốc phòng và xây dựng quân đội của Trung Quốc, hành động trên của Mỹ là làm dấy lên cái gọi là “mối đe dọa quân sự Trung Quốc”, tìm cách can thiệp vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc và “chà đạp” lên các quy tắc cơ bản của quan hệ quốc tế.
Liên quan vấn đề Biển Đông, Ngô Khiêm biện minh cho rằng với những nỗ lực chung của Trung Quốc và các nước trong khu vực, tình hình chung đang ngày càng tốt hơn. Tuy nhiên, vì lợi ích riêng của mình, Mỹ “không muốn” duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông; cáo buộc Mỹ thường xuyên gửi tàu chiến đến Biển Đông để thực hiện các hoạt động “bá quyền hàng hải” và lôi kéo các nước bên ngoài khu vực tiến hành các hoạt động tập trận, tuần tra với mục tiêu đối chọi rõ ràng; đồng thời vu cáo Mỹ là “kẻ phá hoại và phá hủy hòa bình và ổn định ở Biển Đông”, đứng sau việc thúc đẩy quân sự hóa Biển Đông.
Bên cạnh đó, Ngô Khiêm cũng cho rằng về vấn đề vũ trụ, cáo buộc của Mỹ đối với Trung Quốc hoàn toàn trái ngược và chính phía Mỹ là người phát động quân sự hóa vũ khí không gian. Theo ông Ngô Khiêm, Mỹ đã âm mưu “bá quyền” không gian, thành lập một lực lượng không gian đặc biệt, đầu tư số tiền khổng lồ để phát triển lực lượng chiến đấu không gian và đơn phương kích động một cuộc chạy đua vũ trang. Sự vu khống của Mỹ chống lại Trung Quốc chỉ đơn thuần là tạo ra một cái cớ cho sự phát triển quân sự của nước này. Không những vậy, Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc cũng cho rằng về vấn đề duy trì các quy tắc quốc tế, Mỹ theo đuổi chủ nghĩa đơn phương, liên tục “phá vỡ thỏa thuận” và liên tục trốn tránh hoặc chuyển giao trách nhiệm và nghĩa vụ quốc tế của mình. Trong những năm gần đây, Mỹ đã rút khỏi các tổ chức quốc tế như UNESCO, Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc và một loạt các điều ước quốc tế như Thỏa thuận Paris, Thỏa thuận toàn diện về vấn đề hạt nhân Iran…; đồng thời cáo buộc Mỹ là kẻ “phá hoại trật tự”, “không đủ tư cách” để đổ lỗi cho các quốc gia khác.
Ngoài ra, Ngô Khiêm ngang ngược cho rằng sự phát triển và tăng trưởng của Trung Quốc là một xu hướng lịch sử không thể cưỡng lại. Những tin đồn và vu khống của Mỹ sẽ chỉ phơi bày định kiến và lo lắng bên trong của nó đối với cộng đồng quốc tế. Trung Quốc kiên quyết đi theo con đường phát triển hòa bình, theo đuổi chính sách quốc phòng phòng thủ và sẵn sàng hợp tác với các nước khác trên thế giới để thúc đẩy xây dựng một cộng đồng tương lai chung cho nhân loại; đồng thời “khuyên” phía Mỹ không nên đi xa hơn và đi sai đường.
Trong những năm gần đây, việc Bộ Quốc phòng Trung Quốc đưa ra các tuyên bố bao biện cho hành vi phi pháp của mình trên Biển Đông và vu cáo, đổ lỗi cho các nước liên quan vấn đề này không phải hiếm gặp. Trong đó, Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Nhậm Quốc Cường (27/6/2019) cũng từng đưa ra nhiều tuyên bố ngụy biện về các hoạt động phi pháp ở Biển Đông. Liên quan việc Trung Quốc triển khai trái phép tiêm kích J-10 tới đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, Nhậm Quốc Cường giải thích sai trái rằng “đó là lãnh thổ của Trung Quốc và không có tranh chấp” dù trên thực tế là quốc tế không hề công nhận điều Trung Quốc nói (Hoàng Sa vốn thuộc chủ quyền của Việt Nam bị Trung Quốc cưỡng chiếm). Với nhận thức sai lầm, ông Nhậm còn lên giọng thách thức: “Đó là quyền hợp pháp của các quốc gia có chủ quyền khi triển khai các căn cứ và tiến hành huấn luyện trên lãnh thổ của mình. Các hành động bên phía Trung Quốc là hợp pháp, hợp lý và công bằng và các bên liên quan không nên ngạc nhiên”. Liên quan việc Trung Quốc triển khai mạng 5G cho binh lính đồn trú trên đảo và các rạn san hô trên Biển Đông, Nhậm Quốc Cường khoe khoang: “Chi nhánh Hải Nam của Bệnh viện Đa khoa PLA mà bạn vừa đề cập đã bắt đầu sử dụng công nghệ 5G cùng với chẩn đoán siêu âm. Họ đã có một số chương trình thí điểm và đạt được kết quả ban đầu. Trong tương lai, chúng tôi sẽ đầu tư nhiều hơn vào mạng thông minh và tận dụng công nghệ tốt hơn, tiên tiến hơn để phục vụ binh lính và người dân”. Ông Nhậm còn ngang nhiên cho rằng với sự phát triển của công nghệ thông tin và công nghệ y tế, việc áp dụng công nghệ từ xa ngày càng trở thành một trọng tâm quan trọng của sự phát triển dịch vụ y tế. Trong những năm gần đây, hệ thống y tế và y tế quân sự luôn đặt mục tiêu “tất cả phục vụ cho các sĩ quan và tất cả vì mục đích chiến đấu”.
Trên thực tế, tất cả lập luận, chứng cứ của Trung Quốc đưa ra đều không có tính thuyết phục, đi ngược lại các quy định của luật pháp quốc tế hiện hành. Thậm chí Trung Quốc còn tìm mọi cách để ngụy tạo chứng cứ pháp lý nhằm khẳng định “chủ quyền” ở Biển Đông. Bộ Ngoại giao Trung Quốc thường nói họ có đầy đủ chứng cứ để chứng minh người Trung Quốc đã phát hiện và khai thác hai quần đảo Hoàng Sa (Trung Quốc gọi là Tây Sa) và Trường Sa (Trung Quốc gọi là Nam Sa) và “làm chủ” Biển Đông từ cách đây hơn 2.000 năm. Tuy nhiên, trên thực tế họ không đưa ra được một bằng chứng xác thực nào mà chỉ dựa vào những trích dẫn từ các sách cổ của các tác giả Trung Quốc rồi giải thích một cách tùy tiện theo ý mình rằng đó là bằng chứng về việc họ phát hiện và khai thác hai quần đảo này. Với cách thức tập hợp rất nhiều đoạn trích dẫn có dụng ý chủ quan, cắt xén, lắp ghép tùy tiện là cách Trung Quốc tung hỏa mù để đánh lừa cộng đồng quốc tế về “chủ quyền” ở Biển Đông. Không những vậy, Trung Quốc luôn tìm mọi cách để tuyên truyền, củng cố, ngụy tạo chứng cứ pháp lý để tìm cách khẳng định “chủ quyền” ở Biển Đông. Lập luận pháp lý mà Trung Quốc đưa ra chủ yếu dựa trên một số khía cạnh như: Trung Quốc có “chủ quyền” lịch sử ở Biển Đông; Khu vực này thuộc vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý, được xác định từ phần lãnh thổ Trung Quốc có “chủ quyền”; Ngư dân Trung Quốc phát hiện sớm quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; Hiệp ước Pháp – Thanh (26/6/1887) về phân định biên giới giữa Trung Quốc và Bắc kỳ khẳng định “chủ quyền” của Trung Quốc ở Biển Đông…
Thứ nhất, luật quốc tế về thụ đắc lãnh thổ thừa nhận hình thức thụ đắc sơ khởi đầu tiên thông qua việc phát hiện và chiếm hữu tượng trưng. Vì thế, Trung Quốc đã đưa những tư liệu lịch sử của mình vào việc chứng minh chủ quyền tại Hoàng Sa và Trường Sa. Tuy nhiên, với rất nhiều tên gọi không thống nhất và không hề giống với tên gọi được sử dụng hiện nay cho hai quần đảo này, với các lập luận rất khó kiểm chứng, tính chân thực trong các tài liệu lịch sử này của Trung Quốc rất khó thuyết phục được cộng đồng quốc tế. Hơn nữa, trong luật quốc tế, mọi hành động mang danh nghĩa cá nhân đều không tạo ra cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền lãnh thổ và cũng không làm thay đổi bản chất của chủ quyền, ngay cả khi các cá nhân đó hợp thành một tập thể hoặc công ty, trừ trường hợp cá nhân, tập thể hoặc công ty đó được Nhà nước ủy quyền xác lập chủ quyền lãnh thổ thay mặt cho Nhà nước. Vì vậy, việc Trung Quốc viện dẫn ngư dân phát hiện sớm quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa như một cơ sở pháp lý về chủ quyền là không phù hợp với luật quốc tế. Để ngụy tạo chứng cứ, Trung Quốc đã sử dụng rất nhiều thủ đoạn tinh vi mà ít ai nghĩ đến. Báo The Straits Times từng phỏng vấn ngư dân Trung Quốc ở làng chài Đàm Môn (tỉnh Hải Nam, Trung Quốc) cho biết, Chính phủ Trung Quốc đã chi trả 180.000 nhân dân tệ (27.000 USD) cho các chủ tàu cá (Trung Quốc) để đi đến quần đảo Trường Sa và rằng “họ (Chính phủ Trung Quốc) không quan tâm đến việc ngư dân có đánh bắt hay không, họ chỉ muốn ngư dân có mặt ở đó”. Trước đây cũng có thông tin cho rằng Trung Quốc đã cho rất nhiều ngư dân mang cổ vật (bát, đồ sứ…) mang đổ xuống Biển Đông nhằm ngụy tạo chứng cứ cho rằng ngư dân Trung Quốc đã xuất hiện ở Biển Đông từ nhiều thế kỷ trước.
Thứ hai, việc Trung Quốc viện dẫn Hiệp ước Pháp – Thanh (26/6/1887) về phân định biên giới giữa Trung Quốc và Bắc kỳ (Theo lập luận của nhà Thanh, do Hiệp ước Pháp – Thanh có điều khoản quy định rằng “các hòn đảo nằm ở phía Đông của đường kinh tuyến Paris 15 độ 43’ kinh tuyến Đông, theo hướng đường Bắc Nam đi qua điểm cực Đông của Trà Cổ sẽ thuộc về Trung Quốc, trong khi đảo Cô Tô và tất cả đảo khác nằm phía Tây kinh tuyến đã chỉ định sẽ thuộc về An Nam”) để tuyên bố chủ quyền là không có giá trị áp dụng cho phân chia đảo tại khu vực Biển Đông, vì: Hiệp ước Pháp – Thanh chỉ được ký kết để phân định biên giới trên bộ. Nội dung điều khoản về phân chia đảo chỉ được áp dụng cho khu vực gần biên giới, và cùng lắm thì cho Bắc kỳ. Trong khi đó, Hoàng Sa và Trường Sa được Pháp sáp nhập vào Nam kỳ. Sau chiến tranh thế giới thứ 2, Trung Quốc lại viện dẫn Điều 2(f) của Hiệp định Sanfransisco để khẳng định việc từ bỏ chủ quyền của Nhật tại Hoàng Sa và Trường Sa là nhằm trao lại chủ quyền cho Trung Quốc. Nhưng trên thực tế, Điều 2(f) chỉ đề cập đến việc Nhật Bản từ bỏ tất cả các quyền, chủ quyền và yêu sách đối với Hoàng Sa và Trường Sa mà không nói rõ ràng chủ quyền này thuộc về nước nào. Đặc biệt, với tư cách là một nước thuộc phe phát xít, đã sử dụng vũ lực một cách bất hợp pháp để chiếm đóng các vùng lãnh thổ, thì sự chiếm đóng của Nhật Bản không thể xác lập được bất kỳ chủ quyền hợp pháp nào và càng không thể chuyển giao cho nước nào thứ chủ quyền mà Nhật Bản không có.
Thứ ba, việc Trung Quốc sử dụng vũ lực để chiếm đóng tại Hoàng Sa vào năm 1974 và năm 1988. Lập luận cho các cuộc tấn công chiếm đóng này, Trung Quốc cho rằng mình đã dựa trên cơ sở của luật quốc tế, bởi Việt Nam đã sử dụng vũ lực trước, Trung Quốc chỉ tự vệ và do Hoàng Sa và Trường Sa của Trung Quốc mà Việt Nam đã xâm chiếm, nên Trung Quốc cần thu hồi lại. Thực chất vào thời điểm năm 1974 và 1988, luật quốc tế đã cấm sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Việc sử dụng vũ lực chỉ được cho phép trong trường hợp ngoại lệ khi có sự cho phép của Liên hiệp quốc theo Điều 42 hoặc tự vệ khi bị xâm lược theo Điều 51 của Hiến chương. Trên thực tế, do thiếu vắng sự cho phép của Liên hiệp quốc và cơ sở pháp lý hợp pháp cho hành vi tự vệ, hành động sử dụng vũ lực của Trung Quốc vào năm 1974 và 1988 là hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy phạm bắt buộc jus cogen của luật quốc tế.
Thứ tư, về yêu sách vùng biển theo “đường 9 đoạn”, Trung Quốc cho rằng vùng biển có thể là vùng nước lịch sử hoặc vùng nước mà Trung Quốc có quyền lịch sử. Cho dù hiểu theo cách giải thích nào thì “đường 9 đoạn” đã ra đời từ trước khi các luật lệ quốc tế về biển ra đời, nên Trung Quốc cho rằng yêu sách “đường 9 đoạn” không bị ràng buộc hoặc điều chỉnh bởi các điều khoản của những luật lệ đó. Giá trị pháp lý của “đường 9 đoạn” phải được xem xét dưới góc độ của luật pháp quốc tế đương đại (tức là luật pháp quốc tế vào thời điểm mà đường này được vẽ ra), chứ không thể áp dụng Công ước Luật biển 1982. Nhưng trên thực tế, vào thời điểm công bố bản đồ, Trung Quốc chưa từng đưa ra sự giải thích chính thức nào về ý nghĩa pháp lý hay yêu sách của đường này, các bản đồ này chỉ có nguồn gốc từ công trình của một cá nhân, do một cá nhân vẽ ra, không có sự ủy quyền từ Nhà nước, không có sự giải thích chính thức từ Nhà nước, thì quá trình sử dụng đó chẳng thể tạo ra một danh nghĩa lịch sử hay pháp lý nào cho yêu sách sau này của Trung Quốc. Bên cạnh đó, trong vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan vấn đề Biển Đông, Tòa Trọng tài thành lập theo Phụ lục VII của UNCLOS (12/7/2016) đã ra phán quyết kết luận: Nếu Trung Quốc đã từng có quyền lịch sử đối với các nguồn tài nguyên trong các vùng biển ở Biển Đông, quyền này đã bị xóa bỏ do chúng không phù hợp với quy chế Vùng đặc quyền kinh tế theo quy định của UNCLOS 1982. Tòa cũng nhận thấy, dù trong lịch sử, những người đi biển cũng như ngư dân Trung Quốc và ngư dân các nước khác đã sử dụng các đảo ở Biển Đông nhưng không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy về mặt lịch sử Trung Quốc đã độc quyền kiểm soát vùng nước này cũng như tài nguyên tại đây. Chính vì vậy, không có cơ sở pháp lý để Trung Quốc yêu sách quyền lịch sử đối với tài nguyên tại các vùng biển phía bên trong “đường 9 đoạn”.
Ngoài ra, trong quá khứ, Trung Quốc đã hai lần xâm chiếm trái phép Hoàng Sa. Năm 1956, lợi dụng lúc Pháp rút khỏi Việt Nam, Trung Quốc đã xâm chiếm nhóm đảo phía Đông của Hoàng Sa. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc thực sự chiếm đóng một phần quần đảo Hoàng Sa. Chính quyền Việt Nam Cộng hòa đã phản đối mạnh mẽ sự chiếm đóng này. Năm 1959, một nhóm binh lính Trung Quốc giả dạng ngư dân âm mưu đổ bộ lên nhóm đảo phía Tây quần đảo Hoàng Sa đã bị lực lượng của chính quyền Việt Nam Cộng hòa đập tan. Năm 1974, lợi dụng tình hình chiến tranh ở Việt Nam, Trung Quốc đã tấn công và chiếm quyền kiểm soát Hoàng Sa từ chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc chiếm đóng bằng vũ lực toàn bộ quần đảo Hoàng Sa. Ngày 14/3/1988, Trung Quân bắt đầu dùng vũ lực chiếm đóng trái phép một số đảo thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Những hành vi trên của Trung Quốc đã, đang và sẽ bị cộng đồng quốc tế lên án, chỉ trích, thậm chí kiện ra các cơ quan tài phán quốc tế để xét xử.