Mới đây, Trung Quốc bất ngờ lên tiếng trước về việc Mỹ điều khu trục hạm USS McCampbell thực thi tự do hàng hải (FONOP) ở quần đảo Hoàng Sa.
Thực tế, việc khu trục hạm USS McCampbell tiến hành FONOP ở Biển Đông mà không thông báo Bắc Kinh chính là thông điệp của Washington nhằm khẳng định đó là khu vực thuộc vùng biển quốc tế, nên việc di chuyển không cần thiết phải thông báo. Điều đó nhằm đặt ra một thông lệ chứ không phải là hành động khiêu khích.
Ngược lại, Trung Quốc mới là bên có hành động khiêu khích, bằng chứng là việc đưa ra tuyên bố chủ quyền sai trái trên Biển Đông với bản đồ đường 9 đoạn (đường lưỡi bò). Và thực tế thì Tòa trọng tài quốc tế ở The Hague (PCA) cũng đã bác bỏ tuyên bố chủ quyền trên của Bắc Kinh. Bác bỏ của PCA đồng nghĩa với việc các nước có quyền thực thi FONOP ở Biển Đông theo thông lệ quốc tế, mà không cần phải có bất cứ thông báo nào gửi đến Trung Quốc.
Trong tương lai, để đảm bảo phán quyết của PCA cũng như không để Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền phi pháp trên Biển Đông, các nước cần chủ động đơn phương tiến hành FONOP tại vùng biển này dựa trên các quy tắc quốc tế. Có như thế, luật pháp quốc tế mới thực sự có giá trị và có ý nghĩa đối với Biển Đông trước các hành vi của Trung Quốc.