Phát biểu họp báo hôm 5/5 tại Nhà Trắng, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper đã lên án mạnh mẽ những hành động hung hăng của Trung Quốc ở Biển Đông, cho rằng Bắc Kinh đang lợi dụng cuộc khủng hoảng từ dịch Covid-19 để mang lại lợi ích cho mình, đánh đổi bằng lợi ích của những nước khác.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper phát biểu: “Trong khi chính quyền Trung Quốc tăng cường chiến dịch che giấu thông tin nhằm tìm cách trốn tránh trách nhiệm và đánh bóng hình ảnh, chúng tôi tiếp tục chứng kiến hành vi hung hăng của quân đội Trung Quốc tại Biển Đông, từ đe dọa một tàu hải quân Philippines cho tới đâm chìm một tàu cá Việt Nam và hăm dọa các nước khác tham gia hoạt động dầu khí ngoài khơi”. Tuần trước, 2 tàu hải quân Mỹ đã tiến hành hoạt động tuần tra đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông. Theo Bộ trưởng Esper, động thái này nhằm gửi một thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc rằng, Mỹ sẽ tiếp tục bảo vệ tự do hàng hải và thương mại cho tất cả các nước ở Biển Đông, bất kể đó là nước lớn hay nước nhỏ. Bộ trưởng Esper cho biết, nhiều nước đã chuyển hướng tập trung vào việc hồi phục sau cuộc khủng hoảng Covid-19, trong khi các đối thủ chiến lược của Mỹ vẫn đang tìm cách lợi dụng cuộc khủng hoảng này để mang lại lợi ích cho mình, đánh đổi bằng lợi ích của những nước khác.
Bên cạnh đó, trả lời câu hỏi của phóng viên, Bộ trưởng Esper nói rằng Trung Quốc đã không minh bạch ngay từ khi dịch Covid-19 mới bắt đầu bùng phát. “Nếu họ minh bạch hơn, cởi mở hơn, thẳng thắn hơn trong việc cho chúng ta tiếp cận không chỉ người dân tại hiện trường, mà còn tiếp cận với virus mà họ có để chúng ta có thể hiểu về nó, thì chúng ta có lẽ đã ở vị thế khác hơn bây giờ rất nhiều”, ông Esper nói. Ông chủ Lầu Năm Góc cho rằng Trung Quốc lẽ ra nên cho phép Mỹ tới nước này để trao đổi với các bệnh nhân bị nhiễm bệnh, các nhà nghiên cứu và nhà khoa học Trung Quốc. Thay vào đó, Bộ trưởng Esper cáo buộc Trung Quốc đang tìm cách lợi dụng tình hình dịch bệnh để nâng cao hình ảnh, thể hiện rằng Trung Quốc là quốc gia có trách nhiệm.
“Bất chấp tất cả những gì họ đã làm, hay quan trọng hơn là những gì họ không làm được, bây giờ họ muốn đi các nơi và nói, đây là khẩu trang. “Chúng tôi sẽ tặng khẩu trang cho các bạn, cho các bạn cái này, cái kia, chúng tôi sẽ viện trợ tiền. Hãy nhìn tất cả những điều tốt đẹp mà chúng tôi đang làm… Tuy nhiên, những gì chúng ta biết đó là họ cung cấp khẩu trang, vật tư. Nhưng trong nhiều trường hợp, điều đó chưa chắc đã tốt”, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói.
Trang web của Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương Mỹ cũng dẫn phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper trong cuộc trao đổi tại Viện nghiên cứu Brookings ngày 5/5 cho biết, Mỹ cần tập trung vào dịch Covid-19, nhưng các nước khác có thể lợi dụng dịch bệnh để thúc đẩy lợi ích của mình, trong đó có các động thái của Trung Quốc ở Biển Đông. Ông Esper cho biết Nga và Trung Quốc vẫn là hai mối đe dọa chính với Mỹ và các đồng minh của Washington, tiếp đó là Iran, Triều Tiên. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, để đối phó Trung Quốc, Mỹ đã thay đổi sự hiện diện của máy bay ném bom ở đảo Guam, tiến hành nhiều hơn các hoạt động tự do hàng hải của tàu và máy bay, đồng thời khiến mọi hoạt động trở nên khó đoán hơn với Trung Quốc. “Chúng tôi muốn đảm bảo duy trì luật biển và các quy tắc quốc tế vốn đã tồn tại hàng chục năm. Chúng tôi nhận thấy Trung Quốc tiếp tục nỗ lực bẻ cong, thay đổi những quy tắc này, sau đó định hình các quy tắc theo cách có lợi cho họ”, ông Esper nói.