Trong bài viết trên trang Defence Connect hôm 16/5, Đại sứ Mỹ tại Australia Arthur Culvahouse đã chỉ trích, lên án mạnh mẽ việc Trung Quốc đang đẩy mạnh các hoạt động gây bất ổn trên Biển Đông giữa lúc các nước tập trung đối phó với đại dịch Covid-19.
Đại sứ Arthur Culvahouse cho rằng Trung Quốc đã cấp tập triển khai hải quân, hải cảnh và dân quân biển nhằm thúc đẩy “yêu sách giả dối” để độc chiếm Biển Đông. Ông nhắc lại vụ tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam, nhắm vũ khí vào tàu Philippines và gây sức ép với hoạt động dầu khí của Malaysia. Đại sứ Culvahouse cho rằng những yêu sách phi pháp của Trung Quốc chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của các hoạt động tự do hàng hải (FONOP) của Mỹ đối với toàn khu vực Indo – Pacific (Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương).
Ông Culvahouse tuyên bố không phải hoạt động của Mỹ, mà chính hành động hăm dọa và quân sự hóa hung hăng của Trung Quốc đã làm thay đổi thực trạng hàng hải trên Biển Đông. Kế đó, nhà ngoại giao khuyến khích Úc và các nước công khai đẩy lùi những hành động áp đặt chủ quyền phi pháp và bành trướng của Trung Quốc, bảo vệ những nguyên tắc phổ quát làm nền tảng cho an ninh và thịnh vượng tại khu vực.
Hồi cuối tháng 4 vừa qua, 3 chiến hạm Mỹ và tàu hộ tống Australia HMAS Parramatta có cuộc tập trận chung trên Biển Đông để thực thi cam kết nói trên. Hải quân Mỹ còn điều các tàu chiến thực hiện FONOP quanh những thực thể tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép. Mới đây nhất, trang The Drive đưa tin một máy bay tuần tra biển P-8A của Mỹ đã bay vào Biển Đông, ôm sát đảo Hải Nam của Trung Quốc để vào vịnh Bắc bộ, sau đó quay ra theo lộ trình tương tự vào hôm 15/5.