Kế hoạch 5 năm tiếp theo giai đoạn 2021-2025 đang được Trung Quốc xây dựng với mục tiêu tăng tự chủ, giảm sự phụ thuộc vào công nghệ Mỹ, phản ánh sự thay đổi chính sách của Bắc Kinh trong bối cảnh Trung Quốc và Mỹ đang ở thế đối đầu căng thẳng về nhiều vấn đề, cũng như xuất hiện ngày càng nhiều đối thủ cạnh tranh toàn cầu. Dự kiến Trung Quốc sẽ sớm công bố nội dung Kế hoạch này trong thời gian tới.
Theo tiến độ, phiên bản hoàn chỉnh của kế hoạch này chỉ được công bố vào tháng 3/2021, nhưng các phân tích sơ bộ cho thấy Trung Quốc sẽ tập trung vào các mục tiêu sau: i) Một là, tập trung đẩy mạnh tự chủ trong phát triển bằng cách giảm sự phụ thuộc vào công nghệ và nguồn xuất khẩu từ Mỹ. ii) Hai là, duy trì khuôn khổ chính sách “mở cửa và tái cơ cấu” nhằm duy trì vai trò trung tâm trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là với các nước châu Á và châu Âu. iii) Ba là, giảm thiểu tác hại của “nguy cơ tách rời” ngày càng lớn với Mỹ từ mục tiêu thứ nhất khi Trung Quốc muốn tự chủ với Mỹ.
Ý tưởng này được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ủng hộ trong cuộc họp Bộ Chính trị, theo đó Bắc Kinh sẽ áp dụng mô hình phát triển mới “bao gồm cả hệ thống kinh tế nội địa quy mô lớn và mạng lưới kinh tế quốc tế”, thay vì dựa hoàn toàn vào thị trường nước ngoài. Trung Quốc sẽ không từ bỏ thị trường nước ngoài, nhưng sẽ chuyển dịch ngành sản xuất nội địa để đáp ứng nhu cầu khổng lồ trong nước. Điều này được củng cố bởi bản thảo “Hướng về phía Tây” vừa được công bố, trong đó hứa hẹn khoản đầu tư vào những dự án công nghiệp ở các tỉnh miền trung và miền tây, nhằm giảm bớt thiệt hại mà những tỉnh phía đông Trung Quốc hứng chịu do Covid-19.
Công nghệ cũng là một trong những lĩnh vực then chốt được kỳ vọng sẽ có đột phá trong kế hoạch 5 năm tiếp theo của Trung Quốc. Việc Mỹ nhắm vào tập đoàn Huawei và hạn chế xuất khẩu công nghệ cao cho Bắc Kinh khiến nước này tìm mọi cách giảm sự phụ thuộc vào công nghệ ngoại nhập.
Các kế hoạch 5 năm của Trung Quốc từ năm 1981 đến nay đều ưu tiên phát triển kinh tế, đồng thời mở rộng ra những mục tiêu bảo vệ môi trường và an sinh xã hội. Nó là nền tảng cho hàng trăm kế hoạch 5 năm cấp tỉnh, thành phố và ngành công nghiệp, bảo đảm sự đồng nhất về phát triển trên khắp cả nước.
Trong kế hoạch 5 năm lần thứ 13 (2016-2020), Ủy ban Đổi mới và Phát triển Quốc gia (NDRC) của Trung Quốc đã đặt ra 25 mục tiêu tăng trưởng, trong đó 13 mục tiêu buộc phải hoàn thành như giảm đói nghèo và bảo đảm diện tích canh tác tối thiểu. Đánh giá giữa kỳ vào năm 2018 cho thấy 4 mục tiêu bị chậm so với kế hoạch, trong đó có ngân sách phát triển và nghiên cứu công nghệ, cũng như chất lượng nước. Đại dịch Covid-19 cũng đe dọa mục tiêu quan trọng nhất là tăng gấp đôi quy mô nền kinh tế từ năm 2010 đến 2020, khiến nền kinh tế Trung Quốc suy giảm 6,8% trong quý 1/2020 và chấm dứt mọi hy vọng đạt mức tăng thu nhập bình quân đầu người tối thiểu là 6,5% trong năm nay.