Trong bối cảnh Trung Quốc liên tục gia tăng các hoạt động quân sự trái phép trên Biển Đông, đe dọa trực tiếp lợi ích, an ninh của các nước trong khu vực, Mỹ và Singapore đã tiến hành tập trận trên Biển Đông nhằm tăng cường khả năng phối hợp, đối phó với các mối đe dọa tiềm tàng trong tương lai.
Theo thông tin trên, tàu chiến USS Gabrielle Giffords của Mỹ và tàu khu trục tàng hình đa năng RSS Steadfast của Singapore (24-25/5) đã tiến hành một cuộc tập trận song phương ở Biển Đông với nhiều nội dung như diễn tập nháy đèn, cơ động, bắn súng nòng cỡ nhỏ và cỡ lớn cũng như chụp ảnh. Tuy nhiên, cuộc tập trận vẫn tuân thủ các quy tắc giãn cách xã hội vì đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19.
Tàu USS Gabrielle Giffords được đánh giá là một trong những chiến hạm hiện đại của Mỹ triển khai ở khu vực Biển Đông. Vũ khí của tàu USS Gabrielle Giffords, dài 418 feet, được phiên chế năm 2017, có pháo cỡ nòng 57 mm, súng cỡ nòng 50 mm, súng Mk44 Bushmaster 30 mm và tên lửa Hellfire. Tàu RSS Steadfast có chiều dài 378 feet, được trang bị tên lửa chống hạm Harpoon SSM, tên lửa đối không MBDA Aster, ngư lôi EuroTorp, các súng cỡ nòng 12,7 mm và 76 mm.
Chỉ huy khu trục hạm 7 – đơn vị hải quân Mỹ đóng quân tại Singapore Ann McCann – cho biết: “Gặp gỡ các đối tác trên biển tạo cơ hội cho lực lượng hải quân thực hành thành thạo trên biển và tăng cường hơn nữa mối quan hệ giữa hai nước. Tham gia mạng lưới đối tác của Mỹ trong khu vực là điều cần thiết để duy trì một Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và mở”. Trong khi đó, Chỉ huy tàu Gabrielle Giffords Dustin Lonero, cho biết: “Đây là lần đầu tiên thủy thủ đoàn tàu Gabrielle Giffords diễn tập cùng Hải quân Singapore trên biển và họ đã thể hiện thành thạo chiến thuật cao trong suốt cuộc tập trận. Làm việc với thủy thủ đoàn tàu Steadfast là một cơ hội học hỏi tuyệt vời, đồng thời tăng cường sự liên kết và nâng cao tính chuyên nghiệp hàng hải trong môi trường hải quân chung”.
Về phía Singapore, Chỉ huy tàu Steadfast Carlin Song, nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc diễn tập chung, cho rằng cuộc tập trận trên biển tạo điều kiện cho hải quân hai nước có cơ hội tiếp tục trau dồi năng lực chuyên môn và khả năng tương tác.
Theo giới tryền thông, cuộc tập trận được xem là cơ hội để tàu Gabrielle Giffords và Steadfast thực hành cũng như tăng cường khả năng tương tác song phương giữa lực lượng hải quân hai nước, nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của sự liên lạc và phối hợp trên biển
Được biết, Singapore là một trong những đối tác, đồng minh lâu năm của Mỹ trong khu vực Đông Nam Á. Trong nhiều năm trở lại đây, quan hệ song phương không ngừng được củng cố và phát triển trên tất cả các lĩnh vực. Trong đó, hợp tác quốc phòng là một trong những điểm nhấn trong quan hệ hai nước. Đáng chú ý, Mỹ và Singapore (12/2015) đã đạt được thỏa thuận về việc Mỹ triển khai máy bay trinh sát của hải quân ở Singapore nhằm theo dõi biến động ở khu vực Biển Đông. Với thỏa thuận mới nói trên, Singapore và Mỹ đã đưa lại chất lượng mới và đặc biệt là ý nghĩa mới cho mối quan hệ hợp tác quân sự và an ninh song phương. Mỹ không chỉ tăng cường sự hiện diện quân sự ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương mà còn có tiền đề thuận lợi để sẵn sàng can dự trực tiếp vào diễn biến tình hình chính trị an ninh trong tương lai ở khu vực Biển Đông.
Bên cạnh thỏa thuận mới, Singapore cũng đã đồng ý gia hạn bản ghi nhớ từng giúp Mỹ duy trì hiện diện quân sự ở Đông Nam Á trong gần 30 năm qua. Theo đó, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long và Tổng thống Mỹ Donald Trump (9/2019) đã ký thỏa thuận gia hạn bản ghi nhớ với nội dung cho phép Mỹ sử dụng các cơ sở ở Singapore thêm 15 năm. Thỏa thuận được ký kết bên lề cuộc họp lần thứ 74 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York. Bản ghi nhớ là cơ sở để quân đội Mỹ tiếp cận các căn cứ không quân, hải quân của Singapore cũng như nhận hỗ trợ hậu cần khi chuyển giao nhân sự, máy bay và tàu, giúp duy trì sự hiện diện về an ninh của Mỹ trong khu vực suốt gần 30 năm qua. Trong khuôn khổ bản ghi nhớ, Mỹ từng đưa các chiến đấu cơ đến luyện tập, tiếp liệu và bảo trì cũng như điều các tàu tác chiến cận bờ, máy bay do thám P-8 Poseidon đến Singapore. Bộ Quốc phòng Singapore ra thông cáo cho hay việc gia hạn bản ghi nhớ cho thấy sự ủng hộ của khu vực châu Á – Thái Bình Dương đối với Mỹ vì điều này rất quan trọng đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Trong khi đó, Thủ tướng Singapore nhấn mạnh “điều đó phản ánh sự hợp tác rốt về các vấn đề quốc phòng giữa Mỹ và Singapore, cũng như hợp tác rộng hơn trong các lĩnh vực an ninh, kinh tế, chống khủng bố, văn hóa và giáo dục. Chúng tôi hy vọng phát triển mối quan hệ và hy vọng đó là phương tiện để Mỹ hợp tác sâu sắc hơn ở Đông Nam Á và châu Á – Thái Bình Dương”.
Mới đây nhất, trong một động thái được cho là nhằm củng cố, thắt chặt quan hệ song phương, Mỹ (1/2020) chấp thuận bán cho Singapore 12 chiếc máy bay tàng hình thế hệ 5 F-35B cùng với các thiết bị phụ trợ cần thiết khác như động cơ dự phòng, thiết bị điện tử và hệ thống mô phỏng với tổng giá trị hợp đồng là 2,75 tỷ USD. Hợp đồng mua sắm các máy bay F-35B của Singapore được đánh giá sẽ góp phần làm thay đổi cán cân sức mạnh quân sự ở Biển Đông nơi Trung Quốc và Mỹ đang cạnh tranh rất quyết liệt. Không quân Singapore hiện có 316 máy bay, 16 phi đội và 14.800 binh sĩ triển khai tại 4 căn cứ, trong đó phần lớn đều được trang bị rất mạnh với 40 tiêm kích F-15 và 60 F-16. Bộ trưởng Quốc phòng Singapore, ông Ng Eng Hen cho biết, các máy bay F-35 do Mỹ chế tạo đề cập ở trên sẽ dần thay thế cho các chiến đấu cơ F-16 đang chiếm số đông trong Không quân Singapore hiện nay và có thể sẽ là chương trình triển khai “làm thay đổi cuộc chơi” trong việc đối phó với Trung Quốc trong khu vực.