Philippines hồi tuần trước đã gửi lời cảnh báo mạnh mẽ nhất đến Trung Quốc về vấn đề Biển Đông, dấy lên đồn đoán rằng Manila đã thay đổi lập trường, xích lại gần Mỹ hơn.
Theo SCMP, hôm 3.7, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jnr đăng video dài 5 phút trong đó ông bày tỏ quan ngại về cuộc tập trận quân sự phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông.
Ông Locsin cảnh báo Philippines sẽ phản ứng thích đáng nếu Trung Quốc có ý lợi dụng tập trận để bao vây chủ quyền lãnh thổ Philippines. Ông Locsin cũng chỉ trích các hoạt động phi pháp khác gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông.
Cuộc tập trận quân sự phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông đã kết thúc hôm 5.7 mà không xảy ra bất cứ sự cố nào. Nhưng căng thẳng trong khu vực vẫn ở mức cao vì tàu chiến Mỹ và Trung Quốc đều duy trì sự hiện diện.
Tàu sân bay hạt nhân USS Nimitz và USS Ronald Reagan của Mỹ đã tập trận ở Biển Đông từ ngày 4.7, với sứ mệnh thúc đẩy tự do hàng hải.
Giữa căng thẳng Mỹ-Trung, tuyên bố khác lạ của Ngoại trưởng Philippines dẫn đến đồn đoán rằng Manila đã ngừng chính sách ngả về Bắc Kinh và quay trở lại với đồng minh truyền thống là Washington.
Năm 2016, trong chuyến thăm Trung Quốc, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte từng tuyên bố “tách khỏi liên minh với Mỹ”
Một quan chức giấu tên trong chính phủ Philippines, nói tuyên bố của Ngoại trưởng Locsin thể hiện “sự thay đổi trong chính sách ngoại giao của Philippines”.
Trước đây, Manila thường tỏ ra bi quan, khi giới chức Philippines nói rằng “khó có thể làm gì để phản đối Trung Quốc”.
Giáo sư Jay Batongbacal, giám đốc Viện Hàng hải về Luật Hàng hải và Luật Biển tại Đại học Philippines, nói ông cảm thấy bất ngờ về những tuyên bố gần đây của Ngoại trưởng Locsin.
“Giọng điệu của ông ấy cứng rắn hơn so với những tuyên bố trước đây”, giáo sư Batongbacal nói. “Đúng là có cải thiện hơn những tuyên bố kiểu ‘chẳng biết làm gì cả’, nhưng còn phải xem đó chỉ là phản ứng nhất thời hay chính phủ Philippines đã thực sự thay đổi lập trường”.
Bắc Kinh không lên tiếng bình luận về những tuyên bố gần đây của Ngoại trưởng Philippines. Các chuyên gia cho rằng Trung Quốc đang tập trung đối phó với sự hiện diện của các tàu chiến Mỹ ở Biển Đông nên không bận tâm đáp trả Philippines.
Giáo sư Batongbaca nói thêm rằng Philippines không cần đưa ra tuyên bố cứng rắn với Trung Quốc như vậy trừ khi “có sự thay đổi trong liên minh Mỹ-Philippines”.