Trong khi thừa nhận sẽ phải có chiến tranh trên biển với Trung Quốc, ông Duterte cũng nói ông sẽ không phải là người phát động. “Tôi kham không nổi, nói thật sự. Ai khác làm tổng thống Philippines thì có thể”, ông Duterte phân trần.
“Chúng ta sẽ phải chiến. Nhưng tôi không kham nổi chuyện đó. Có lẽ một số tổng thống khác sẽ làm được, nhưng tôi thì không đủ khả năng”, ông Rodrigo Duterte khẳng định trước Quốc hội Philippines ngày 27-7.
Nhà lãnh đạo năm nay 75 tuổi còn cho rằng Trung Quốc đang kiểm soát một số khu vực tranh chấp trên Biển Đông. “Đã như vậy rồi thì chúng ta còn làm được gì nữa?”, ông Duterte đặt vấn đề.
Tờ Inquirer của Philippines nhận định trong khi từ ngữ có khác đôi chút, phát ngôn lần này của Tổng thống Duterte không khác gì những lần trước. Nhà lãnh đạo Philippines đã nhiều lần khẳng định nếu có xung đột và đối đầu với Trung Quốc trên Biển Đông, Philippines sẽ không thể đấu lại Trung Quốc.
“Nói thật, tôi sẽ vô dụng nếu chiến tranh với Trung Quốc xảy ra. Tôi sẽ không làm được gì đâu. Trung Quốc đưa ra yêu sách, chúng ta cũng đưa ra yêu sách. Nhưng Trung Quốc có quân đội mạnh, còn chúng ta thì không, chỉ đơn giản vậy thôi”, nhà lãnh đạo Philippines lập luận.
Quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines đã chuyển từ đối đầu vì vấn đề Biển Đông sang nồng ấm về kinh tế dưới thời ông Duterte.
Chính quyền của ông bị chỉ trích là gác sang một bên phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế về Biển Đông, trong đó bác bỏ yêu sách đường 9 đoạn của Trung Quốc. Ông Duterte khi đó đã đáp lại rằng đây chưa phải là lúc để thúc đẩy phán quyết.
Tuy nhiên, trong vài tháng trở lại đây, Manila đã thể hiện sự phản đối Bắc Kinh mạnh mẽ trở lại trước các diễn biến do Trung Quốc khơi mào trên Biển Đông.
Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr. hôm 12-7 đã kêu gọi Bắc Kinh tuân thủ phán quyết năm 2016 và nhấn mạnh phán quyết này là “không thể thương lượng”.
Theo Inquirer, Phủ Tổng thống Philippines gần đây đã ra tuyên bố khẳng định sẽ không từ bỏ chủ quyền để đánh đổi các lợi ích kinh tế từ Trung Quốc.
Bộ Quốc phòng Philippines cũng ra tuyên bố ủng hộ lập trường mới của Mỹ về Biển Đông, trong đó bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh tại bãi cạn Scarborough mà Trung Quốc đang kiểm soát thực tế.
Theo một số nhà quan sát quân sự, dù chính quyền của ông Duterte tiếp tục tự nhận ở thế yếu so với Trung Quốc, năng lực quân sự của Philippines có sự cải thiện đáng kể dưới thời ông Duterte.
Hải quân Philippines đã nhận tàu hộ vệ tên lửa hiện đại đầu tiên sau hàng chục năm xài tàu pháo. Lực lượng tuần duyên Philippines cũng nhận được các tàu tuần tra cỡ lớn và đóng mới hoàn toàn từ nước ngoài, trong đó có Nhật Bản.