Điều này phản ánh thế khó của Bắc Kinh bởi nếu trừng phạt các doanh nghiệp của Mỹ, Trung Quốc có nguy cơ chặn đứng dòng chảy đầu tư.
Khi Trung Quốc thiếu tiền
Trong bài phân tích mới đây, tờ eurasiareview.com nhận định, cuộc chiến thương mại với Mỹ làm rung chuyển nền kinh tế Trung Quốc và thử nghiệm giới hạn của Bắc Kinh. Các biện pháp thuế của Mỹ đã khiến xuất khẩu của Trung Quốc năm ngoái giảm 25%. Trong nửa đầu năm 2019, Trung Quốc đã giảm 35 tỷ USD xuất khẩu sang Mỹ do bị áp thuế.
Kết quả là rất nhiều nhà nhập khẩu Mỹ đã thay đổi chuỗi cung ứng của họ với việc quay lưng lại với Trung Quốc và thúc đẩy quan hệ tại các nước châu Á khác để né tránh thuế suất cao.
Theo tờ báo này, giữa lúc đối mặt với các hạn chế kinh tế nghiêm trọng, đại dịch COVID-19 và sự cô lập với thế giới càng làm gia tăng các vấn đề tài chính đối với Trung Quốc. Nguồn thu thuế giảm hay cuộc chiến thương mại với Mỹ đã cản trở giấc mơ mở rộng kinh tế của Trung Quốc.
Đặc biệt, tờ eurasiareview.com cho rằng vấn đề thiếu tiền mặt đang hiện rõ và cản trở Trung Quốc đạt được các mục tiêu tham vọng. Trung Quốc đã có bước nhảy vọt trong việc đưa ra các khoản vay và đầu tư vào các siêu dự án, nhưng hiện nay lại đang chứng kiến bước lùi lớn khi thế giới đang vật lộn với đại dịch.
Theo báo cáo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), thâm hụt ngân sách của Trung Quốc đang tăng lên. IMF cũng cảnh báo rằng nợ công và tỷ lệ nợ trên GDP của Trung Quốc sẽ gia tăng đến năm 2024.
Giám đốc Bộ phận các vấn đề Tài chính của IMF Vítor Gaspar mới đây cảnh báo thế giới về nợ công toàn cầu. Ông nói rằng nợ công sẽ vượt mức 100% GDP vào năm 2020-2021. Khi được hỏi cụ thể về trường hợp Trung Quốc, ông nói: “Giống như ở nhiều quốc gia khác, nợ của chính phủ Trung Quốc đã gia tăng trong cuộc khủng hoảng và các nhà hoạch định chính sách sẽ phải điều chỉnh chính sách tài chính trong trung hạn một khi cuộc khủng hoảng đi qua”.
Cũng theo eurasiareview.com, COVID-19 gây ra một đòn giáng với nền kinh tế Trung Quốc khi tăng trưởng GDP được dự đoán chỉ ở mức 1,8% trong năm 2020. Nhu cầu đối với các sản phẩm của Trung Quốc trên thế giới đang thu hẹp cũng như số lượng các công ty nước ngoài đặt tại Trung Quốc.
Trang eurasiareview.com cho rằng Trung Quốc đang rơi vào tình huống nguy hiểm khi phải hứng chịu tốc độ tăng trưởng kinh tế thấp trong khi vấp phải phản ứng mạnh mẽ của thế giới. Hiện nhiều quốc gia đã rút các công ty khỏi Trung Quốc và được đón chào tại các quốc gia châu Á khác. Trung Quốc đang bị ngăn cấm trong nhiều lĩnh vực, từ việc bị áp thuế cao đến việc các ứng dụng của Trung Quốc bị cấm cửa tại nước khác.
 |
| Trung Quốc lao vào cuộc chiến thương mại đầy tổn thất với Mỹ |
Liên quan tới Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc, eurasiareview.com đánh giá tốc độ và quy mô dự án này sẽ bị cản trở bởi sự trì trệ kinh tế hiện nay. Hiện tại, 138 quốc gia đang tham gia BRI, bao trùm 60% dân số thế giới. Sáng kiến này đang được mở rộng tới châu Âu, Nam Mỹ, châu Á và châu Phi, và hiện đóng góp cho 1/3 sản lượng kinh tế toàn cầu.
Theo Ngân hàng Thế giới (WB), 1/3 trong số các nước đang phát triển có thu nhập thấp trong BRI đang đối mặt với nguy cơ mắc nợ. Báo cáo của WB cũng cho biết 2/3 trong số các nền kinh tế thị trường đang nổi tham gia BRI sẽ đối mặt với nguy cơ mắc nợ cao khi các khoản nợ vượt ngưỡng 50% GDP hoặc có tổng nhu cầu tài chính vượt quá 15% GDP.
Thực tế này khiến các nước tham gia BRI không thể thanh toán các khoản vay, khiến Trung Quốc bị thâm hụt ngân sách trong ngắn hạn. BRI đang dần trở thành một yếu tố kích động cuộc khủng hoảng kinh tế của Trung Quốc.
Thế bí của Trung Quốc
Trong khi đó, nhận định về khả năng đáp trả của Trung Quốc đối với Mỹ, tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng cho rằng Bắc Kinh không có nhiều lựa chọn trong việc “đả thương” các doanh nghiệp của Mỹ như những gì Washington đã làm với các công ty Trung Quốc trong cuộc xung đột ngày càng leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới này.
Mới đây là việc Trung Quốc tuyên bố sẽ áp đặt các đòn trừng phạt với tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ vì tập đoàn này có các hoạt động bán vũ khí cho Đài Loan. Lockheed Martin, nhà thầu quân sự lớn nhất thế giới, là doanh nghiệp đầu tiên của Mỹ bị chính phủ Trung Quốc chính thức giáng đòn trừng phạt từ khi Tổng thống Donald Trump bước vào Nhà Trắng.
 |
| Lockheed Martin dự kiến nâng cấp các hệ thống tên lửa phòng không Patriot cho Đài Loan với tổng trị giá 620 triệu USD |
Trong hơn một năm qua, Trung Quốc đã cảnh báo về việc nước này đang xây dựng danh sách các doanh nghiệp không tin cậy có những hoạt động gây tổn hại cho Trung Quốc – một cách đáp trả bản danh sách mà Bộ Thương mại Mỹ công bố trước đó để Washington căn cứ và trừng phạt hàng loạt công ty Trung Quốc, thực tế vẫn chưa có bất kỳ tài liệu nào được công bố.
Không những thế, giới phân tích chỉ ra dấu hiệu cho thấy Trung Quốc vẫn tiếp tục tìm cách lôi kéo giới doanh nghiệp Mỹ. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mới đây đã gửi thư cho một nhóm các lãnh đạo doanh nghiệp đa quốc gia, cam kết Bắc Kinh sẽ tiếp tục thúc đẩy các cải cách cần thiết và sẽ mở cửa thị trường nội địa hơn nữa.
Điều này phản ánh thế tiến thoái lưỡng nan của Bắc Kinh bởi nếu trừng phạt các doanh nghiệp của Mỹ, Trung Quốc có nguy cơ chặn đứng dòng chảy đầu tư từ nước ngoài mà họ vốn lệ thuộc để thúc đẩy nền kinh tế, nhất là trong bối cảnh cần có những cú huých nhằm bù đắp thiệt hại do dịch bệnh. Do đó, Trung Quốc được cho là sẽ buộc phải “giơ cao đánh khẽ” đối với các doanh nghiệp Mỹ.
Có ý kiến cho rằng, Trung Quốc đang rất cần sự hậu thuẫn của giới doanh nghiệp Mỹ để duy trì vị thế trong các chuỗi giá trị toàn cầu và cũng là để cân bằng các quan điểm “diều hâu” của Washington.
 |
| Liên tiếp hứng đòn nhưng khả năng đáp trả của Trung Quốc được cho là bị hạn chế |
Mặc dù vậy, Trung Quốc vẫn có những quan điểm được cho là từ bỏ đường lối “giấu mình chờ thời”, ngay cả trong lĩnh vực kinh tế. Tờ Sankei của Nhật Bản cho biết, Chủ tịch Tập Cận Bình trong một cuộc họp với giới doanh nghiệp Trung Quốc hôm 21/7 đã phát biểu rằng Trung Quốc là một nước có thị trường với quy mô khổng lồ, do vậy cần phát huy ưu thế này và phải xây dựng cơ cấu phát triển mới lấy nền kinh tế trong nước làm chủ thể.
Sankei cho rằng, phát biểu này thể hiện quan điểm rằng trong bối cảnh kinh tế thế giới đang gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch COVID-19, chỉ cần kinh tế nội địa của Trung Quốc phục hồi là nước ngoài sẽ tự động bị Trung Quốc thu hút, chinh phục.
Đến thời điểm này, Mỹ không chỉ giới hạn trong vấn đề kinh tế mà tiếp tục thử thách giới hạn của Bắc Kinh trong hàng loạt lĩnh vực khác. Trong vài tuần qua, Mỹ liên tiếp tung ra các đòn tấn công liên quan các vấn đề Hong Kong, Biển Đông, các công ty công nghệ của Trung Quốc và mới đây nhất là mở rộng sang lĩnh vực ngoại giao.