Thông qua chương trình Tài trợ quân sự nước ngoài (FMF), Mỹ đã hỗ trợ 58 triệu USD trong việc chuyển giao 2 tàu tuần tra cỡ lớn lớp Hamilton của Tuần duyên Mỹ cho Cảnh sát biển Việt Nam.
150 triệu USD hỗ trợ an ninh từ FMF
Ngày 27.7, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong năm tài khóa từ 2016 – 2019, Việt Nam đã nhận được hơn 150 triệu USD về hỗ trợ an ninh từ chương trình FMF.
Trong số này có hơn 58 triệu USD dành cho việc hỗ trợ chuyển giao 2 tàu tuần tra cỡ lớn lớp Hamilton (3.200 tấn) đã loại biên của Tuần duyên Mỹ cho Cảnh sát biển Việt Nam. Đó là các chiếc CSB 8020 (nguyên là chiếc Morgenthau – WHEC 722) chuyển giao cuối năm 2017 và chiếc John Midgett (WHEC 726) dự kiến vào cuối năm 2020.
Đồng thời FMF còn hỗ trợ việc cung cấp 24 xuồng tuần tra cao tốc loại Metal Shark, trong đó 6 chiếc cuối cùng đã được bàn giao hồi tháng 5.2020.
 Tàu tuần tra John Midgett (WHEC 726) tại cảng tuần duyên ở Seattle, bang Washington ngày 11.5 FB cựu thủy thủ tàu John Midgett |
Việt Nam còn nhận 5 triệu USD từ FMF trong năm tài khóa 2018 thông qua chương trình Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (IPS), dùng hỗ trợ nâng cao năng lực huấn luyện đào tạo máy bay tuần tra biển, hệ thống máy bay không người lái, radar duyên hải…
Năm tài khóa 2016 – 2020, Việt Nam nhận 20 triệu USD từ FMF qua chương trình Sáng kiến an ninh hàng hải Đông Nam Á của Bộ Ngoại giao Mỹ (SAMSI), cùng 10 triệu USD qua chương trình Sáng kiến an ninh hàng hải Indo-Pacific cũng của Bộ này.
 Tàu John Midgett sau khi vừa tháo dỡ dàn pháo cận chiến Phalanx phía đuôi tàu, và dàn radar phòng không tháo dỡ xong nằm trên cầu cảng, ảnh chụp ngày 16.5 FB hình ảnh tuần duyên Mỹ |
Được biết chương trình FMF cung cấp tài chính cho các nước dùng mua sắm thiết bị và dịch vụ quân sự của Mỹ, nhưng chính phủ Mỹ không cung cấp trực tiếp khoản tiền này cho nước được nhận mà trực tiếp chi trả cho các công ty Mỹ.
Với chiếc tàu tuần tra lớp Hamilton thứ hai mà Tuần duyên Mỹ loại biên để chuyển giao Việt Nam, trong tháng 5.2020 tàu đã được tháo gỡ các vũ khí quan trọng cùng những thiết bị điện tử nhạy cảm, sơn lại thân tàu để chuẩn bị chuyển giao cho Cảnh sát biển Việt Nam.
 Hình ảnh tàu tuần tra John Midgett (WHEC 726) tại cảng tuần duyên Mỹ ở Seattle, bang Washington ngày 8.7 FB cựu thủy thủ tàu John Midgett |
Theo bức ảnh chụp ngày 8.7 tại cảng tuần duyên Mỹ ở Seattle, bang Washington, con tàu này vẫn còn lớp sơn lót màu xám, chưa có sơn trắng cùng phù hiệu và số hiệu của Cảnh sát biển Việt Nam như với chiếc đầu tiên (CSB 8020).
Sẽ chuyển giao thêm tàu tuần tra thứ 3 cho Việt Nam?
Ngoài ra, ngày 24.7 qua, việc tháo gỡ các vũ khí và thiết bị điện tử nhạy cảm khỏi tàu tuần tra Mellon (WHEC 717) đã được tiến hành tại căn cứ tuần duyên Mỹ ở Seattle.
Mellon là chiếc tàu tuần tra lớp Hamilton đầu tiên từng được trang bị hệ thống tên lửa chống hạm Harpoon, ngư lôi cùng hệ thống sonar dò tìm tàu ngầm vào năm 1990. Tuy nhiên sau khi Liên Xô tan rã, các tên lửa và ngư lôi đều được tháo gỡ khỏi tàu này.
 Từ trái sang: Tháo dỡ radar phòng không, dàn pháo cận chiến Phalanx (6 nòng, 20 mm, phía đuôi tàu), 2 khẩu pháo M242 Bushmaster (1 nòng, 25 mm) ở hai bên thân tàu Mellon ngày 24.7 Ảnh chụp từ clip |
Từ 17.4, tàu Mellon có chuyến tuần tra cuối cùng ở quần đảo Aleutian và vùng biển Bering. Tàu quay về căn cứ ở Seattle ngày 7.7. Sau đó tàu được tiến hành tháo dỡ các vũ khí và thiết bị quan trọng tương tự việc tháo dỡ trên tàu John Midgett, để chuẩn bị cho việc loại biên vào ngày 20.8 tới.
 Tàu Mellon phóng thử tên lửa diệt hạm Harpoon vào năm 1990. Tàu được trang bị dàn tên lửa diệt hạm Harpoon (8 ống phóng) phía sau khẩu pháo chính phía mũi tàu Tuần duyên Mỹ |
Một số thông tin chưa kiểm chứng cho rằng con tàu này sẽ chuyển giao cho Cảnh sát biển Việt Nam, vì trước đó Việt Nam đề nghị Mỹ chuyển giao 3 tàu tuần tra lớp Hamilton loại biên. Tuy vậy phải đến ngày 20.8 mới có thể biết được thông tin cụ thể về việc chuyển giao tàu cho nước nào.
Hamilton là lớp tàu tuần tra lớn nhất của Tuần duyên Mỹ vào những năm 1960. Lớp tàu này dài 115 m, ngang rộng nhất 13 m, mớn nước 4,6 m, lượng choán nước 3.250 tấn, tầm hoạt động 22.530 km. Tàu vũ trang 1 pháo Oto Breda 76 mm, hệ thống pháo cận chiến bắn nhanh Phalanx (6 nòng, 25 mm, tốc độ bắn hơn 2.000 phát/phút), pháo 25 mm Bushmaster.
Tàu có 2 động cơ diesel và 2 động cơ turbin khí, tốc độ tối đa 29 knot (53,7 km/giờ). Tàu có thể mang theo 24 sĩ quan và 160 thủy thủ, hoạt động liên tục 45 ngày trên biển. Tàu còn có nhà chứa trực thăng dạng mái vòm có thể kéo ra thu vào được.
Tàu có chức năng tuần tra lãnh hải, cứu hộ cứu nạn, khảo sát đại dương, và có thể hoạt động ở mọi vùng biển trên thế giới, chịu được sóng to gió lớn, nên còn có tên là tàu tuần tra cỡ lớn có độ bền cao (high endurance cutter).
 Tàu tuần tra Mellon sau khi tháo dỡ vũ khí chính và thiết bị điện tử quan trọng, ngày 25.7 FB hình ảnh tuần duyên Mỹ |
Tuần duyên Mỹ có tất cả 12 tàu lớp Hamilton. Sau hơn 40 năm phục vụ, hầu hết các tàu lớp Hamilton đã được loại biên và chuyển giao cho các nước đối tác của Mỹ. Thay thế tàu lớp Hamilton là các tàu lớp Legend hiện đại hơn và lớn hơn.
Hiện chỉ còn 1 chiếc lớp Hamilton đang phục vụ trong Tuần duyên Mỹ là chiếc Douglas Munro (WHEC 724, tại Kodiak, bang Alaska), chiếc Mellon (WHEC 717) sắp làm lễ loại biên. 10 chiếc trước đó đã chuyển giao cho một số nước gồm Bangladesh (2 chiếc), Nigeria (2 chiếc), Philippines (3 chiếc), Sri Lanka (1 chiếc), và Việt Nam (2 chiếc).