Trong bài phát biểu lần đầu tiên trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte lên tiếng bảo vệ chủ quyền của Philippines ở biển Đông, nhấn mạnh chiến thắng pháp lý của đất nước ông tại tòa án quốc tế trong tranh chấp biển kéo dài với Trung Quốc.
Trong một video ghi tại Manila, ông Duterte nói rằng Philippines có quyền đối với các khu vực ở biển Đông mà theo phán quyết của tòa án quốc tế ở La Hay, Hà Lan tuyên bố là nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này. “Kết quả đó là một phần của luật pháp quốc tế, vượt lên sự thỏa hiệp và nằm ngoài tầm với của các chính phủ nhằm làm nhạt, giảm trừ hoặc từ bỏ”, ông Duterte nói.
“Chúng tôi kiên quyết bác bỏ những nỗ lực phá hoại phán quyết”.
Theo tờ Al Jazeera, trong hơn 4 năm cầm quyền, đây là lần đầu tiên ông Duterte phát biểu trước Liên Hợp Quốc, nhân kỷ niệm 75 năm cơ quan này thành lập. Tuyên bố của ông về tranh chấp ở biển Đông được coi là mạnh nhất từ trước đến nay, vì những tuyên bố trước đây của ông được xem là đã hạ thấp vấn đề để đổi lấy mối quan hệ địa chính trị và kinh tế chặt chẽ hơn với Bắc Kinh.
Ông Duterte đang chịu áp lực ngày càng lớn từ trong nước trong việc đương đầu với Trung Quốc – sau nhiều năm gạt vấn đề này qua một bên. Căng thẳng lên cao sau khi một tàu đánh cá Trung Quốc đâm chìm một tàu Philippines vào năm 2019, và sau khi Trung Quốc tiếp tục mở rộng các đảo nhân tạo.
Bắc Kinh căn cứ vào các tuyên bố chủ quyền của mình trên cái gọi là đường chín đoạn, một sự phân định mơ hồ từ các bản đồ có từ những năm 1940, vốn bị tuyên bố là bất hợp pháp trong phán quyết của Tòa trọng tài năm 2016 tại La Hay. Tòa án cho rằng Philippines có đặc quyền đối với các nguồn tài nguyên trong phạm vi 370,4 km (200 hải lý) tính từ bờ biển của mình.
Trong những tháng gần đây, căng thẳng đã leo thang khi một số cường quốc trên thế giới, bao gồm Mỹ và Ấn Độ phái tàu chiến và các tàu hải quân khác tuần tra các vùng biển tranh chấp trong nỗ lực thực thi phán quyết của tòa và khẳng định quyền tự do hàng hải.
Trong bài phát biểu hôm qua, ông Duterte nói rằng ông hoan nghênh việc “ngày càng có nhiều quốc gia ủng hộ phán quyết”.
Thẩm phán Tòa án Tối cao Philippines đã nghỉ hưu Antonio T Carpio, nhà chỉ trích hàng đầu về chính sách biển Đông của ông Duterte, hoan nghênh tuyên bố của tổng thống là “sự khích lệ”.
“Tôi nhiệt thành hy vọng rằng đây là chính sách mà chính quyền Duterte sẽ thực hiện ở tất cả các cấp – trong việc bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế của chúng ta ở biển Tây Philippines (cách người Philippines gọi biển Đông-PV), trong các cuộc đàm phán về bộ quy tắc ứng xử và thu hút sự ủng hộ quốc tế để thực thi phán quyết của tòa trọng tài”.
Cựu Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario nói rằng với tuyên bố của mình, ông Duterte đã chứng minh rằng ông “không hoàn toàn không thấm nhuần, mà biết lắng nghe ý chí của những người đồng hương”.