Từ một doanh nhân bị coi thường “chỉ biết làm giàu, không biết gì về chính trị” bất ngờ trúng cử Tổng thống thứ 45, nhưng tính trong vòng 50 năm trở lại đây, chưa có một vị tổng thống nào thành công mà lại “cao tay” như Donald Trump, khi dưới sự lãnh đạo của ông, nước Mỹ đã đạt được những thành công trong đối ngoại mà các đời Tổng thống tiền nhiệm nằm mơ cũng không dám nghĩ tới.
Tổng thống Mỹ Donald Trump được chú ý với nhiều phát biểu gây sốc.
Donald Trump là vị Tổng thống khác biệt không chỉ bởi sự thẳng thắn, mạnh mẽ trong ngôn từ, sự quyết liệt và uyển chuyển trong hành động, mà bởi không ai có thể đoán được ông nghĩ gì và sẽ làm gì…
Hơn 30 năm trước, vào năm 1989, doanh nhân Donald Trump đã mở đầu cuốn “Nghệ thuật Đàm phán” rằng: “Với tôi, kinh doanh là một hình thức nghệ thuật. Những người khác thích vẽ hoặc làm thơ. Tôi thích sự giao dịch, đặc biệt là những giao dịch lớn. Chúng mang lại cho tôi những cảm giác thú vị và phấn khích”.
Kết thúc cuốn sách, ông đúc kết: “Như tôi đã nói ở phần đầu cuốn sách này, tôi kinh doanh chỉ vì tôi thích nó. Nhưng cuối cùng, người ta đánh giá bạn không dựa trên số lượng công việc bạn đã thực hiện mà căn cứ vào hiệu quả của những gì bạn đã hoàn tất”.
“Hiện tượng Donald Trump” trên toàn cầu.
Nước Mỹ phân hóa với lằn ranh Donald Trump. Người ghét ông thì ghét cay ghét đắng. Người mến mộ ông thì luôn coi Donald Trump là vị Tổng thống của dân. Thái độ ủng hộ và chống đối ông không chỉ xảy ra ở nước Mỹ, mà còn lan tỏa tới nhiều nước khắp toàn cầu.
Nên có thể nói, Tổng thống Donald Trump là một “hiện tượng” cực kỳ đặc biệt trong lịch sử chính trị đương đại thế giới. Ông là sự kết hợp của một cao thủ chơi cờ xuất sắc – “chess player”, của một nhà đàm phán lão luyện tài ba – “deal maker”, của một vị Chủ tịch quyết đoán khó lòng lay chuyển – CEO, và của một chính trị gia không theo bất kể khuôn mẫu nào.
Donald Trump lãnh đạo hiệu quả nhưng ít tốn kém, luôn làm lợi cho nước Mỹ, với những vụ “ép phe” tạo áp lực với phí tổn thất thấp nhất. Bên cạnh đó, như một thương gia quái kiệt trong chính trường, luôn buộc đối phương phải ngồi vào bàn đàm phán, Tổng thống Trump không hào phóng ném tiền của người dân Mỹ qua cửa sổ như Barack Obama và một số vị tiền nhiệm khác.
Gần 4 năm trôi qua, giờ nhiều người đã nhận ra, rằng chớ vội đánh giá, cười chê, nhạo báng lời nói hành động của Tổng thống Trump nếu không muốn “hôm sau ngài cười”. Bởi ông Trump hay áp dụng “chiêu thuật” nói một đằng làm một nẻo, để đối phương rối trí không biết đâu mà lần.
Thoạt tiên, những quyết định hay quyết sách của ông thường có vẻ như hớ hênh, viển vông, ẩu thả, liều lĩnh, nhưng chớ vội vã phê phán vì đó có thể là nước đi “dã tràng” cho một ván cờ lớn, tưởng lung bung, hỗn loạn mà lại sắp đặt đâu ra đấy, có tầm nhìn xa trông rộng và mang lại hiệu quả không ngờ.
Trong đối ngoại, Tổng thống Trump “húc” từ các đối thủ cho đến đồng minh, từ Liên Hiệp Quốc đến thuế quan mậu dịch, từ liên minh quân sự đến các nước bất hảo. Ông sát phạt thuế vào đồng minh, bắt các nước phải đóng thêm kinh phí nếu muốn duy trì quân đội Mỹ bảo vệ, tiếp tục trừng phạt, cấm vận các nước độc tài. Ông bày binh bố trận cho mỗi từng “thương vụ”, và tất cả chỉ đều để phục vụ cho mục đích: “Nước Mỹ trên hết”.
Vị tổng thống đã nói là làm
Sau gần 4 năm, có thể khẳng định những quyết sách của chính quyền Tổng thống Trump đã giúp định hình lại cấu trúc của thế giới, bằng cách dựa trên cơ sở lợi ích của nước Mỹ và sử dụng triệt để khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết”.
Một phần trích trong lá thư mà Tổng thống Trump gửi cho bà Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (17/12/2019), trong “vụ án” luận tội Tổng thống – trước khi nước Mỹ bị virus Trung Quốc tấn công – đã cho thấy chính quyền của ông đạt được những thành tựu phi thường và thực hiện lời hứa với người dân Mỹ:
“… Bà và bè đảng đang tuyệt vọng để đánh lạc hướng nền kinh tế phi thường của Hoa Kỳ, trong đó công ăn việc làm gia tăng đáng kinh ngạc, thị trường chứng khoán đạt mức kỷ lục, tự tin tăng vọt và người dân hưng thịnh.
Đảng của Bà đơn giản là không thể cạnh tranh với thành tích của chúng tôi: Chúng tôi tạo thêm 7 triệu việc làm mới, tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất trong cộng đồng người Mỹ gốc Phi, gốc Tây Ban Nha và gốc Á; quân đội được cải thiện; Bộ Thương binh cải cách hoàn toàn với nhiều lựa chọn và trách nhiệm cho các cựu chiến binh vĩ đại của chúng ta; chỉ định hơn 170 thẩm phán liên bang và hai thẩm phán Tối cao Pháp viện mới; giảm thuế và luật lệ; loại bỏ các trách nhiệm cá nhân; giá thuốc theo toa được cắt giảm lần đầu tiên trong nửa thế kỷ; thành lập binh chủng mới đầu tiên của Quân đội Hoa Kỳ kể từ năm 1947 – Binh chủng Không Gian (Space Force); bảo vệ mạnh mẽ Tu chính án thứ hai; cải cách tư pháp; đánh bại quân khủng bố ISIS và tiêu diệt tên trùm khủng bố số một thế giới, Al-Baghdadi; thay thế thỏa thuận thương mại NAFTA tai hại với hiệp ước USMCA tuyệt vời (Mexico và Canada); hoàn tất thỏa thuận thương mại đột phá trong giai đoạn 1 với Trung Quốc, các thỏa thuận thương mại mới với Nhật Bản và Hàn Quốc; rút khỏi thỏa thuận hạt nhân tệ hại với Iran; hủy bỏ Hiệp định khí hậu Paris không công bằng và tốn kém; thành nhà sản xuất năng lượng hàng đầu thế giới, công nhận thủ đô của Israel, mở Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Jerusalem và công nhận chủ quyền của người Do Thái trên Cao nguyên Golan; giảm thiểu các cuộc vượt biên giới khổng lồ và bất hợp pháp vào Hoa Kỳ, kết thúc vòng tròn “bắt rồi thả”, và xây dựng bức tường biên giới phía Nam – và đó chỉ là những bước đầu, chúng tôi còn (thực hiện) được nhiều hơn thế nữa.
Bà không thể bảo vệ các chính sách cực đoan của bà – bỏ ngỏ biên giới, tạo nên các cuộc di cư hàng loạt, tội phạm cao, thuế tê liệt, xã hội hóa y tế, phá hủy nguồn năng lượng của Hoa Kỳ, dùng tiền thuế dân chi trả cho chương trình phá thai muộn, xóa bỏ Tu chính án thứ hai, đưa ra lý thuyết cực đoan về luật pháp và công lý, và sự cản trở liên tục mang tính đảng phái về lẽ thường và lợi ích chung…”
Bạn có thể tin được rằng đây là những gì Tổng thống Trump và chính quyền của ông đã đạt được trong vòng chưa đầy 3 năm tại vị? Và đạt được một cách ngoạn mục bất chấp sự chống phá cuồng dại của Đảng Dân chủ và các thế lực ngầm.
Như Tổng thống Trump đã viết trong bức thư của mình: “Đó chỉ là những bước khởi đầu, chúng tôi còn thực hiện được nhiều hơn thế nữa”. Bất chấp đại dịch virus Trung Quốc đã hủy hoại nền kinh tế mà Tổng thống Trump đã kỳ công tạo dựng, những thành tựu phi thường vẫn đang tiếp diễn trong năm cuối cùng của nhiệm kỳ Tổng thống, đã và đang dẫn đến những thay đổi gây chấn động trên toàn thế giới.
Tất cả vì nước Mỹ
Một đặc điểm chính trong nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump là ông đã áp dụng chiến lược kinh doanh vào các vấn đề đối ngoại. Chính quyền của Tổng thống Trump đã không đi theo “lối mòn” trong giao thức truyền thống, nghĩa là mọi “khúc mắc” – sẽ được giao cho các quan chức Ngoại giao “xử lý” đầu tiên.
Dưới thời của Tổng thống Trump, ông tin tưởng nhóm cố vấn kinh tế hàng đầu, gồm những thành viên trong Nhóm Giấc mơ Kinh tế như Cố vấn hàng đầu Peter Navarro, Bộ trưởng Bộ Ngân khố Steven Mnuchin, Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross, Thứ trưởng Thương mại Todd Ricketts,… những người có kinh nghiệm kỳ cựu trong việc đảm bảo các “giao dịch” khó khăn.
Tổng thống Trump tin rằng, lợi ích của nước Mỹ sẽ không đạt được nhiều triển vọng nếu chỉ do một mình các quan chức Bộ Ngoại giao đảm nhận, trong khi chất xám của các nhà kinh tế tài ba của nước Mỹ vẫn chưa được tận dụng tối đa.
Nếu bạn để ý và theo dõi tư duy kinh tế của Tổng thống Donald Trump, bạn sẽ nhận thấy ông làm mọi cách để tạo ra một môi trường mà ở đó, những người kinh doanh trong nước luôn được tạo mọi điều kiện ưu đãi nhất.
Do đó, bằng cách đảo ngược ba thập kỷ kinh tế gia công phần mềm, quy mô đầu tư (lợi nhuận tốt nhất) phải chuyển từ Wall Street (Phố Wall – đầu tư toàn cầu) sang Main Street (Phố Chính – đầu tư trong nước), Tổng thống Trump đã tạo cơ hội cho nhóm các bậc thầy kinh tế do ông “tuyển dụng” có thêm “đất” dụng võ.
Sức mạnh tập hợp của nhóm “Giấc mơ kinh tế” này nhằm mang tới một kỷ nguyên hùng mạnh cho nước Mỹ, và họ thực thi nhiệm vụ mà Tổng thống Trump “giao phó”: Đưa các nhà công nghiệp và tư bản Mỹ – dù lớn hay nhỏ – hồi hương để xây dựng và tái thiết đất nước.
Bằng chứng là trong đối nội, Tổng thống Trump đã tinh gọn bộ máy chính quyền liên bang theo đúng tinh thần “chính phủ giới hạn”, loại bỏ những thủ tục phiền hà rối rắm làm cản trở hoạt động kinh doanh, đẩy mạnh tinh thần tư bản chủ nghĩa, phát triển kinh tế tư nhân và thị trường tự do. Để vực dậy nền kinh tế, Tổng thống phục hồi nền công nghiệp chế tạo của Mỹ, thu hút vốn và “mang việc trở lại quê nhà”, giảm thuế doanh nghiệp và các loại thuế khác, tạo mọi ưu đãi để các doanh nghiệp vừa và nhỏ – xương sống của nền kinh tế Mỹ, thành phần tạo ra 2/3 việc làm cho xã hội Mỹ – khởi nghiệp và hồi sinh.
Trong đối ngoại, Tổng thống Trump đã “vứt bỏ” NAFTA sau ba thập kỷ gây tổn hại cho lực lượng lao động của Mỹ; trừng phạt các hành vi “thương mại mang tính săn mồi” của ĐCSTQ như từ chối các công ty Mỹ được tự do tiếp cận thị trường nội địa, đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ Mỹ; từ chối “trợ cấp” ô nhiễm cho Trung Quốc trong khi gây khó khăn cho nền kinh tế Mỹ bằng Hiệp định Paris Biến đổi khí hậu phù phiếm và kém hiệu quả; theo đuổi các thỏa thuận thương mại song phương thay vì đa phương như Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, không cho phép những “kẻ bắt nạt” kinh tế như Trung Quốc lợi dụng Hoa Kỳ…
Đây là thành quả của chính sách kinh tế của Mỹ được giới doanh nhân, chứ không phải giới ngoại giao theo đuổi ráo riết.
Tổng thống Trump đã áp dụng cách tiếp cận kinh doanh có tính toán tương tự này cho các khu vực xung đột trên thế giới. Cho dù đó là các thỏa thuận hòa bình gần đây giữa Serbia và Kosovo, hay giữa Israel với Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Bahrain (và hứa hẹn về nhiều thỏa thuận Trung Đông nữa sẽ diễn ra).
Ông cũng không ngừng gây sức ép kinh tế đối với Iran; theo đuổi các liên minh chính sách thương mại và đối ngoại với Ấn Độ, Nhật Bản và Úc; mở rộng quan hệ đối tác với các quốc gia Đông Nam Á và Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương – vốn đang trong “tầm ngắm” của ĐCSTQ.
Tổng thống Trump cũng kết nối các mối quan hệ kinh tế và văn hóa với các nước Trung Âu – những quốc gia đang “vật lộn” giành quyền tự quyết dưới cái bóng quá lớn của hai “gã khổng lồ” Nga và EU.
Cũng chưa có đời Tổng thống nào thiết lập được đường dây liên lạc cởi mở với Chủ tịch Bắc Triều Tiên Kim Jong-un như Tổng thống Trump.
Cách tiếp cận của Tổng thống “doanh nhân” Donald Trump đối với các vấn đề thế giới đã đạt được những thành công ngoạn mục, và hoàn tất trong vỏn vẹn gần 4 năm, trong khi các đời tổng thống trước đã “dựa” vào Bộ Ngoại giao và mất tới 75 năm ngoại giao của Mỹ (kể từ sau Thế chiến II), tốn tiền tốn của mà vẫn chưa đạt được các mục tiêu chiến lược.