Lãnh đạo hải quân Mỹ và TQ hôm 29/10 đã bất ngờ tổ chức cuộc hội đàm trực tuyến về tình hình căng thẳng ở Biển Đông.
Đảo nhân tạo của Trung Quốc đang đe dọa tự do hàng hải và ổn định trên Biển Đông – Ảnh: CSIS
Ngày 29/10, một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết Tư lệnh Hải quân Mỹ, Đô đốc John Richardson và người đồng cấp Trung Quốc, Đô đốc Ngô Thắng Lợi đã nhất trí về sự cần thiết phải duy trì việc thực hiện các thỏa thuận quân sự đã được ký kết nhằm tránh xảy ra hiểu lầm khi lực lượng hải quân 2 bên hoạt động gần nhau.
Ông Richardson và ông Ngô Thắng Lợi đã có cuộc họp trực tuyến qua truyền hình kéo dài hơn 1 giờ đồng hồ sau khi tàu chiến Mỹ USS Lassen đi vào khu vực phạm vi 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi đắp trái phép ở Biển Đông hôm 27/10.
Một phát ngôn viên của Hải quân Mỹ nhấn mạnh, quan điểm của Washington là Mỹ tự do hoạt động hàng hải để “bảo vệ các quyền, sự tự do, và sử dụng hợp pháp vùng biển và vùng trời được đảm bảo cho tất cả các quốc gia theo luật pháp quốc tế”.
Phía Trung Quốc chưa có bình luận gì về cuộc hội đàm.
Đây là cuộc hội đàm trực tuyến lần thứ ba giữa lãnh đạo hải quân hai nước, sau hai lần vào tháng 4 và tháng 8 năm nay.
Theo nhận định của chuyên gia hải quân Nghê Lạc Hùng thuộc Đại học Khoa học chính trị và Luật Thượng Hải, bất chấp những nỗ lực đối thoại, hai phía sẽ rất khó thoái lui trong cuộc đối đầu hiện nay.
“Cả Mỹ và Trung Quốc đều không muốn xung đột quân sự, nhưng vấn đề then chốt là lợi ích cốt lõi của cả hai phía va chạm nhau ở Biển Đông”, ông Nghê nói với Reuters.
Chuyên gia về biển Đông tại Đại học Nam Kinh Zhu Feng nói rằng, Mỹ và Trung Quốc sẽ hành động hết sức kiềm chế, tránh leo thang trở thành đối đầu quân sự toàn diện ở Biển Đông.
Mỹ đã lựa chọn hoạt động tuần tra một cách thận trọng nhưng vẫn đem đến thông điệp mạnh mẽ và sẽ tiếp tục làm điều này trong tương lai, ông Feng cho biết.
Giáo sư Carlyle A. Thayer, chuyên gia về Biển Đông thuộc Học viện Quốc phòng Australia cảnh báo tương lai: “Các hoạt động tuần tra đơn thuần của Mỹ sẽ không thể ngăn cản Trung Quốc củng cố cơ sở hạ tầng trên đảo nhân tạo. Bắc Kinh thậm chí có thể quân sự hóa các đảo nhân tạo này vào thời điểm thích hợp”.