Canada đã viện dẫn lý do “an ninh quốc gia” để ngăn chặn thương vụ Công ty khai thác vàng Sơn Đông của Trung Quốc mua lại mỏ vàng ở Bắc Cực.
Trung Quốc đang đẩy mạnh hoạt động hiện diện ở Bắc Cực.
Chính quyền Thủ tướng Canada Justin Trudeau vừa bác bỏ kế hoạch của Công ty khai thác vàng Sơn Đông (Trung Quốc) nhằm mua lại Công ty TMAC Resources Inc, đang sở hữu một mỏ vàng ở Bắc Cực.
Ngày 21/12, TMAC cho biết thỏa thuận không được bật đèn xanh vì lý do “bảo vệ an ninh quốc gia” và thông tin này được Công ty khai thác vàng Sơn Đông xác nhận một ngày sau đó.
Nằm tại lãnh thổ Nunavut thuộc Canada, mỏ vàng trên gồm có một cảng và một số đường băng. Mỏ vàng thuộc Vịnh Hope (Hope Bay), nằm ở cực bắc của Canada. Nơi đây không chỉ có trữ lượng vàng dồi dào mà còn gần tuyến đường biển nối Đại Tây Dương và Thái Bình Dương qua Bắc Cực. Khu vực này bị đóng băng gần như quanh năm nhưng các nhà khoa học tin rằng biến đổi khí hậu sẽ sớm mở ra tuyến đường biển mới, tạo ra một con đường lưu thông hàng hải giữa châu Á và châu Âu.
Công ty khai thác vàng Sơn Đông đã đồng ý mua lại Công ty TMAC Resources Inc, trụ sở ở TP Toronto, với giá 150 triệu USD hồi tháng 5/2020. Đến tháng 10, TMAC nhận được thông báo chính phủ Canada đã ra lệnh xem xét thương vụ về khía cạnh an ninh quốc gia.
Trước đó, giới phân tích cảnh báo thỏa thuận trên, nếu được thông qua, có thể là mối đe dọa an ninh đối với Canada bởi nó cho phép Trung Quốc đến gần các cơ sở radar cảnh báo sớm của Canada ở Bắc Cực, đồng thời tiếp cận nhiều hơn tuyến đường biển nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương qua Bắc Cực.
Cần nhớ, trước Sơn Đông, hai công ty khác của Trung Quốc là MMG và Jilin Jien Nickel Industry đã sở hữu một mỏ kẽm và mỏ đồng ở vùng lãnh thổ của Canada ở Bắc Cực.
Phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Ottawa hôm 22/12 nhấn mạnh hành động chính trị hóa chuyện hợp tác kinh tế là không đúng, đồng thời kêu gọi chính phủ Canada bảo đảm một thị trường công bằng cho mọi nhà đầu tư nước ngoài. Trong khi đó, giới chức Canada từ chối bình luận về động thái trên. Đây được cho là hành động giúp né tránh các phát ngôn có thể khiến hai nước thêm căng thẳng.
Mối quan hệ giữa Canada-Trung Quốc đang xấu đi sau vụ bắt giữ Giám đốc tài chính gã khổng lồ công nghệ viễn thông Huawei Mạnh Vãn Châu trên lãnh thổ Canada năm 2018 theo yêu cầu của Mỹ. Trung Quốc sau đó đã cho bắt giữ 2 công dân Canada và cáo buộc họ làm gián điệp. Bắc Kinh cũng ngưng nhập khẩu nhiều tỉ USD hàng nông sản từ Ottawa.
Thậm chí, trước khi xảy ra vụ tranh cãi liên quan đến bà Mạnh Văn Chu, chính quyền ông Trudeau đã chọc giận Bắc Kinh khi bác bỏ thỏa thuận thâu tóm Tập đoàn xây dựng Aecon Group cũng vì lý do an ninh quốc gia, được cho là sử dụng “mô-típ” của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump.