Chính quyền tân tổng thống Mỹ Joe Biden, đã lần đầu tiên chính thức mời đại diện của Đài Loan tại Mỹ tham dự lễ nhậm chức sau 42 năm và phê phán Bắc Kinh trừng phạt 28 quan chức của chính quyền tiền nhiệm.
Bà Tiêu Mỹ Cầm là đại diện Đài Loan đầu tiên được Mỹ chính thức mời tham dự
Lễ nhậm chức tổng thống trong 42 năm
Theo Reuters ngày 21/1, bà Emily Horne, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng (National Security Council) đã nói, bà Tiêu Mỹ Cầm, đại diện Đài Loan tại Washington đã tham dự buổi lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Biden vào ngày hôm đó. Cam kết của Mỹ với Đài Loan “vững như bàn thạch”.
Bà Horne nói: “Tổng thống Biden sẽ sát cánh cùng bạn bè và đồng minh để thúc đẩy thịnh vượng, an ninh và giá trị chung ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương (bao gồm cả Đài Loan)”.
Thông tấn xã CNA của Đài Loan dẫn lời những người quen thuộc với vấn đề này nói rằng lời mời bà Tiêu Mỹ Cầm tham dự lễ nhậm chức của ông Biden có “ý nghĩa đột phá quan trọng” bởi vì đây là lần đầu tiên kể từ năm 1979, Đài Loan chính thức được mời tham dự lễ nhậm chức của một tổng thống Mỹ.
Cơ quan Ngoại giao Đài Loan tuyên bố rằng đây là lần đầu tiên Ủy ban tổ chức lễ nhậm chức chính thức mời đại diện của Đài Loan ở Washington, thể hiện tình hữu nghị thân thiết giữa Đài Loan và Mỹ dựa trên các giá trị chung là “dân chủ, tự do và nhân quyền”.
Trang tin Hồng Kông Dongfang (Đông Phương) ngày 21/1 cho biết, cả Viện trưởng Hành pháp Đài Loan Tô Trinh Xương và Đảng Dân Tiến (DPP) cầm quyền đều mô tả đây là bước đột phá lớn nhất trong quan hệ Đài Loan – Hoa Kỳ trong 42 năm qua. Nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn đã chúc mừng ông Joe Biden và bà Kamala Harris vào thứ Năm (21/1).
Bà Tiêu Mỹ Cầm đã nói bằng tiếng Anh khi livestream trực tiếp buổi lễ mà bà được mời dự trên Twitter rằng bà rất vinh dự khi được mời, rằng “dân chủ và tự do là những giá trị chung của Đài Loan và Mỹ, sự thịnh vượng kinh tế và ổn định khu vực là lợi ích chung của cả hai bên. Trên nền tảng vững chắc, Đài Loan mong muốn làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ giữa hai bên trong tương lai”. Bà nói đã nhận được thư mời sớm vào tuần trước, nhưng vì lý do kiểm dịch và các lý do khác, bà đã không công khai cho đến tận thời điểm tới tham dự buổi lễ.
Ông La Chí Chính, Trưởng Ban Quốc tế của Đảng DPP, hôm thứ Năm cho biết bà Tiêu Mỹ Cầm đã trở thành đại diện đầu tiên của Đài Loan được chính phủ Mỹ mời tham gia lễ nhậm chức tổng thống kể từ khi quan hệ ngoại giao giữa Đài Loan và Hoa Kỳ chấm dứt vào năm 1979, phản ánh Mỹ công nhận những nỗ lực và thành tựu của nhân dân Đài Loan. Ông cũng hy vọng “những kẻ phỉ báng Đài Loan và quan hệ Đài Loan – Mỹ có thể dừng lại ở đây”.
Ông Tô Trinh Xương cùng ngày cho biết, kể từ khi bà Thái Anh Văn nắm quyền, quan hệ Đài Loan – Hoa Kỳ liên tục phát triển. Ngoài sự hợp tác về kinh tế thương mại và an ninh khu vực, sự thăm viếng qua lại ở câp cao cũng dày hơn. Ông cũng đề cập rằng khi ứng viên Ngoại trưởng Mỹ Blinken nói về chính sách với Đài Loan tại phiên điều trần bổ nhiệm, đã nhấn mạnh đảm bảo Đài Loan có khả năng tự vệ chống lại sự xâm lược.
Văn phòng người lãnh đạo Đài Loan ngày 21/1 đã ban hành một thông cáo báo chí nói bà Thái Anh Văn cho rằng “Hoa Kỳ không chỉ là đồng minh quốc tế quan trọng nhất của Đài Loan mà còn là một đối tác vững chắc chia sẻ các giá trị tự do và dân chủ. Sự hợp tác lâu dài giữa hai bên trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, thương mại, an ninh, văn hóa không chỉ thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa hai bên mà còn đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, thịnh vượng và phát triển của khu vực”. Ngoài việc chúc chính phủ mới của Hoa Kỳ dưới thời Biden sẽ điều hành tốt, bà cũng mong muốn “quan hệ đối tác giữa Đài Loan và Hoa Kỳ tiếp tục sâu sắc hơn”.
Cách đây 42 năm, ngày 1/1/1979, Washington và Bắc Kinh chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Cùng ngày, Hoa Kỳ chính thức cắt đứt quan hệ ngoại giao với chính quyền Đài Loan và quan hệ Đài Loan – Hoa Kỳ chuyển thành “quan hệ không chính thức”.
Về sự kiện này, Deutsche Welle đưa tin, buổi lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ hiếm khi chính thức mời đại diện Đài Loan ở Mỹ tham dự, đây là lần đầu tiên sau 42 năm. Thế giới bên ngoài coi đây là một bước đột phá trong sự tương tác Đài Loan – Hoa Kỳ và họ quan tâm hơn về cách ông Biden sẽ quản lý mối quan hệ song phương nhạy cảm này sau khi nhậm chức.
Reuters đưa tin rằng chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump đã tăng cường ủng hộ Đài Loan, tăng cường bán vũ khí cho Đài Loan và cử các quan chức cấp cao tới Đài Bắc. Điều này đã khiến Trung Quốc tức giận và kích động phản ứng của Bắc Kinh đối với Washington, gây nên sự thù địch lớn. Nhưng đồng thời, đã khiến ông Trump trở thành một nhân vật được yêu thích ở Đài Loan. Trung Quốc cho rằng Đài Loan là lãnh thổ cố hữu của họ và khi cần thiết có thể sử dụng vũ lực. Chính phủ Trung Quốc cũng lo lắng ông Biden có thể không thay đổi nhiều điều này sau khi nhậm chức.
Trong một diễn biến quan trọng liên quan đến quan hệ Mỹ – Trung, vào sáng sớm ngày thứ Năm (21/1), Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã công bố các biện pháp trừng phạt đối với 28 quan chức cấp cao của chính quyền ông Trump trong đó có cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden lần đầu tiên nói đến Trung Quốc và Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng đã chỉ trích các biện pháp trừng phạt của Trung Quốc đối với các cựu quan chức chính phủ tiền nhiệm là không thể đạt được hiệu quả và không phù hợp.
Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, bà Emily Horne cho biết, chính quyền Tổng thống Biden đã kêu gọi hai đảng Dân chủ và Cộng hòa cùng hợp lực để lên án các biện pháp trừng phạt của Trung Quốc đối với các quan chức chính quyền Trump. Bà nói, Tổng thống Joe Biden mong lãnh tụ hai đảng hợp tác để Mỹ chiến thắng trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh ngày 21/1 nói: “Quyết định của Trung Quốc áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các nhân viên liên quan của Mỹ là một phản ứng trước những hành động sai trái của những người vi phạm nghiêm trọng chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của Trung Quốc đối với các vấn đề liên quan đến Trung Quốc, hoàn toàn chính đáng và cần thiết. Trung Quốc hy vọng rằng chính quyền mới của Mỹ sẽ đối xử với Trung Quốc và quan hệ Trung – Mỹ một cách khách quan và hợp lý, xuất phát từ hạnh phúc của nhân dân hai nước, đi cùng hướng với Trung Quốc, thúc đẩy quan hệ Trung – Mỹ trở lại quỹ đạo phát triển lành mạnh và ổn định”.