Khu trục hạm USS Russell của Hải quân Mỹ hôm 17.2 đã đi qua các bãi đá bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam, trong hoạt động tuần tra đảm bảo tự do hàng hải (FONOP) ở Biển Đông.
Theo Reuters, trong một thông báo ngày 17.2, Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ cho biết tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Russell đã “khẳng định các quyền và tự do hàng hải ở quần đảo Trường Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế”. Tuy nhiên, thông báo không nêu cụ thể tàu chiến đã đi ngang qua những đảo nhân tạo nào mà Trung Quốc đã ngang ngược bồi đắp thành căn cứ quân sự ở Trường Sa.
Đây là động thái mới nhất từ Mỹ nhằm thách thức yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông. Washington nhiều lần lên án những hoạt động ngang ngược của Bắc Kinh nhằm bắt nạt các nước láng giềng ở Biển Đông.
Hoạt động của khu trục hạm USS Russell (thuộc nhóm tác chiến tàu sân bay USS Theodore Roosevelt) diễn ra sau cuộc tập trận chung của 2 nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ ở Biển Đông mới đây và 1 tàu chiến khác di chuyển gần quần đảo Hoàng Sa hồi đầu tháng 2.
Điều này cho thấy chính phủ của Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ không thu hẹp quy mô hoạt động thách thức yêu sách chủ quyền của Trung Quốc, theo Reuters.
Kể từ năm 2013, Trung Quốc bắt đầu nạo vét, bồi đắp 7 bãi đá bị nước này chiếm đóng phi pháp ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam, biến các thực thể này thành đảo nhân tạo được quân sự hóa.
 Khu trục hạm USS Russell (DDG 59) của Hải quân Mỹ Hải quân Mỹ |
Số lượng FONOP hàng năm của Mỹ ở Biển Đông đã tăng lên đáng kể dưới thời chính phủ tổng thống Donald Trump. Theo tạp chí Foreign Policy, Mỹ chỉ tiến hành 1 FONOP nhằm thách thức yêu sách chủ quyền của Trung Quốc vào năm 2015 (thời tổng thống Barack Obama), 3 FONOP vào năm 2016, 4 vào năm 2017, 6 vào năm 2018, 8 vào năm 2019 và 9 vào năm 2020. Số lượng FONOP trên thực tế có thể là cao hơn.
Foreign Policy dẫn lời giáo sư James Kraska tại Đại học Hải chiến Mỹ (US Naval War College) khuyến nghị chính phủ ông Biden cần tăng cường FONOP ở Biển Đông bằng cách không chỉ sử dụng tàu chiến hay máy bay đơn lẻ mà nên điều động các phi đội hoặc đội tàu chiến, nhóm tác chiến tàu sân bay thực hiện.