Trong 2 năm qua, Hải quân Mỹ tăng cường tần suất các chiến dịch thách thức ý đồ của Trung Quốc ở Biển Đông và eo biển Đài Loan.
Theo dữ liệu của Hải quân Mỹ, các tàu chiến Mỹ thực hiện hoạt động duy trì tự do hàng hải (FONOP) gần các đảo nhân tạo mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phi pháp ở Biển Đông. Năm 2021, tần suất hiện diện của tàu chiến Mỹ ở các khu vực này là 10 lần, đây cũng là số lần xuất hiện của tàu Mỹ trong năm 2020.
Con số trên tăng ít nhất gấp đôi con số thường niên từ năm 2014, dưới thời của Tổng thống Barack Obama. Ngoài ra, tàu Hải quân Mỹ cũng đi qua eo biển Đài Loan 13 lần năm 2020 – số lượng quá cảnh cao nhất trong ít nhất 14 năm.
Trong năm 2021, dưới thời Tổng thống Joe Biden, chiến hạm Mỹ đã thực hiện tổng cộng 2 cuộc FONOP xung quanh 2 quần đảo của Việt Nam (Hoàng Sa và Trường Sa).
Theo đó, khu trục hạm USS Russell của Hải quân Mỹ hôm 17/2 đã đi qua các bãi đá bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Trước đó, tàu khu trục USS John S. McCain hôm 5/2 di chuyển gần quần đảo Hoàng Sa.
Ngoài ra, 2 nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ Theodore Roosevelt và Nimitz cũng đã tập trận chung ở Biển Đông, “nhằm tăng khả năng tương tác giữa các khí tài cũng như năng lực chỉ huy và kiểm soát” vào ngày 9/2.
Sự gia tăng tần suất hoạt động hải quân Mỹ phản ánh quan điểm cứng rắn của chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump đối với Trung Quốc, đồng thời cho thấy những nỗ lực của Lầu Năm Góc nhằm ngăn chặn các hoạt động bành trướng của Bắc Kinh.
Thực hiện hoạt động FONOP, tàu chiến Mỹ tuần tra xung quanh quần đảo Hoàng Sa hoặc những thực thể Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở quần đảo Trường Sa.
“Các yêu sách hàng hải trái pháp luật và sâu rộng ở Biển Đông của Trung Quốc gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với tự do trên biển, trong đó có quyền tự do hàng hải và hàng không, thương mại tự do và không bị cản trở cũng như hoạt động kinh tế của các quốc gia ven Biển Đông”, Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ cho biết hồi tháng trước, khi tàu khu trục USS Russell đi vào khu vực quần đảo Trường Sa.
Sau khi lên nắm quyền, Tổng thống Joe Biden phát đi tín hiệu họ sẽ rắn với Trung Quốc, bám sát chính sách cứng rắn của chính quyền tiền nhiệm với Bắc Kinh. Cố vấn An ninh quốc gia Jake Sullivan gần đây đã kêu gọi tăng cường các chiến dịch tự do hàng hải nhằm vào Trung Quốc ở Biển Đông