Bản đồ cổ Trung Quốc và các quần đảo ở Biển Đông (Nam Hải)

Trung Quốc là một nước có truyền thống vẽ bản đồ.
Thời Chiến quốc các nước đều có bản đồ riêng của mình. Sau khi nhà Tần thống nhất
Trung Quốc và từ các triều đại về sau đều có bản đồ Trung Quốc của niên đại mình.

Ngày
nay, người ta còn có thể tìm thấy bản đồ Trung Quốc từ đời Tống về sau. Bản đồ nói
ở đây là bản đồ hành chính, thể hiện cương giới lãnh thổ Trung Quốc đời nhà Tống
(906 – 1279) còn để lại hai bản đồ khắc đá và một tập bản đồ lịch sử.

Bản đồ khắc đá gồm:

* Hoa di đồ (khuyết danh): Được khắc
đá năm 1137, hiện còn lưu giữ ở khu bia đá Tây An. Bản đồ thể hiện hình thể Trung
Quốc giống như hình thể Trung Quốc ngày nay. Phía Bắc là Vạn Lý Trường Thành, sông
Hoàng Sa, phía Đông và Nam là biển, phía Tây là khu vực đầu nguồn sông Hoàng Hà,
Trường Giang và sông Mê Công ngày nay. Điểm cực Nam
lãnh thổ Trung Quốc là đảo Hải Nam. Các nước láng giềng
được ghi chú bằng lời giải ở vị trí tương ứng của nó (Phụ lục I).

* Địa lý đồ: Do Hoàng Thường vẽ khoảng
năm 1189 – 1190, khắc đá năm 1247, được lưu giữ ở Học phủ Tô Châu. Hình thể Trung
Quốc trên bản đồ này tương tự như "Hoa
di đồ" đề cập ở trên, giới hạn cực Nam lãnh thổ Trung Quốc cũng là đảo
Hải Nam.

Tập bản đồ lịch sử do Thuế An Lễ, đời Tống soạn vẽ
(Theo "Trung Quốc đại bách khoa toàn
thư"), do Tô Thức viết lời tựa. Tập bản đồ này có bản đồ từ đời thượng
cổ đến đời Tống. Trong đó, bản đồ Trung Quốc đời Tống cũng chỉ vẽ đến đảo Hải Nam.

Đời Nguyên (1206 – 1368) một bản đồ Trung Quốc cỡ
lớn (7 x7 thước = 2,3 x 2,3 m) do Chu Tư Bản (1273 – 1333), một quan chức triều
Nguyên vẽ trong những năm 1311 – 1320. Bản đồ này khắc đá ở Tam Hoa viện tại Thượng
Thanh, được La Hồng Tiên sao vẽ lại, thu nhỏ thành sách và ấn hành năm 1561, mang
tên Quảng dư đồ, bản đồ của Chi Tư bản
được vẽ thu nhỏ trong Quảng dư đồ gồm
bản đồ toàn quốc mang tên "Dư địa tổng
đồ" và bản đồ 13 đơn vị hành chính cấp tỉnh thời đó. Trên bản đồ toàn quốc
phạm vi cương giới Trung Quốc, phía Bắc đến sa mạc Gô Bi, phía Nam đến đảo Hải Nam,
phía Đông đến biển, phía Tây đến tỉnh Thanh Hải ngày nay. Bản đồ Quảng Đông cũng
chỉ vẽ đến đảo Hải Nam.

Đời Minh (1368 – 1644) có Hoàng Minh chức phương địa đồ do Trần Tổ Thụ soạn vẽ, năm 1635, gồm
bản đồ toàn quốc mang tên "Hoàng Minh
đại thống nhất tổng đồ" và bản đồ 13 đơn vị hành chính cấp tỉnh đời Minh.

Trên
bộ bản đồ này, giới hạn cực Nam
lãnh thổ Trung Quốc cũng đến đảo Hải Nam.

Đời
Thanh (1616 – 1911) có nhiều bản đồ, nhưng đều được vẽ trên cơ sở "Hoàng dư toàn đồ" do các giáo sĩ phương
Tây đo vẽ trên thực địa trong những năm 1708 – 1718, theo chỉ dụ của vua Khang Hy
và được bổ sung hoàn chỉnh vào năm 1761 thời vua Càn Long. Bộ bản đồ gồm 103 mảnh,
tỷ lệ 1/1.400.000, được đúc thành tấm đồng, in 100 bộ, lưu giữ trong cung cấm, thường
gọi là "Nội phủ địa đồ".

Trên bộ bản đồ này, giới hạn cực Nam lãnh thổ Trung Quốc cũng là đảo Hải Nam
(mảnh 102).

Các bản đồ hành chính Trung Quốc về sau đều
vẽ theo bản đồ này, trong đó có Đại Thanh
trực tỉnh toàn đồ (1862), Hoàng dư toàn
đồ (1899) (Phụ lục II), Đại Thanh đế quốc
toàn đồ (1905), giới hạn cực Nam
lãnh thổ Trung Quốc vẫn không vượt quá đảo Hải Nam.

Bản đồ là tiêu chí để nhận biết cương giới lãnh thổ
quốc gia. Những bản đồ hành chính Trung Quốc từ đời Tống đến đời Thanh mà ngày nay
còn tìm thấy đã khẳng định giới hạn cực Nam
lãnh thổ Trung Quốc đời nào cũng là đảo Hải Nam.