Trung Quốc phải đối mặt với những “đòn giáng” bất ngờ ở hai địa bàn mà Bắc Kinh từng xây dựng mối quan hệ sâu sắc.
ÂM THẦM “TƯỚC” GRUZIA KHỎI TAY BẮC KINH
Ngoại trưởng Ấn Độ S Jaishankar gần đây đã có chuyến thăm 2 ngày tới Gruzia – một quốc gia thuộc Liên Xô cũ. Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Ngoại trưởng Ấn Độ tới Gruzia từ khi nước này trở thành quốc gia độc lập sau sự sụp đổ của Liên Xô năm 1991.
Đối với “gã khổng lồ Nam Á” Ấn Độ, Gruzia có tầm quan trọng chiến lược. Quốc gia này có thể đóng một vai trò “đáng kinh ngạc” trong việc giúp Ấn Độ kết nối với châu Âu. Thêm vào đó, việc New Delhi không muốn bỏ lỡ cơ hội nào để khiến các nước khác nhận ra nguy cơ khi liên kết với Trung Quốc càng trở thành lý do khiến họ hy vọng giành được sự tin tưởng của Tbilisi.
Đáng lưu ý, Gruzia hiện nay đặc biệt có quan hệ sâu sắc với Trung Quốc. Bắc Kinh đã trở thành một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Gruzia và là nguồn chủ lực trong các khoản đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào quốc gia Liên Xô cũ.
Gruzia đã hoan nghênh Sáng kiến Vành đai & Con đường (BRI) của Trung Quốc và trở thành một bên tham gia, dù thực tế BRI được xem là một cái bẫy nợ quốc tế do Bắc Kinh tạo ra. Để thúc đẩy BRI ở khu vực Á-Âu, Bộ kinh tế-phát triển và Bộ Ngoại giao Gruzia cũng đã khởi động “Diễn đàn con đường tơ lụa Tbilisi với sự hỗ trợ của Chính phủ Trung Quốc và Ngân hàng Phát triển châu Á.
Gruzia là quốc gia duy nhất trong khu vực ký Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Trung Quốc. Sau khi FTA được ký kết vào năm 2019, các khoản đầu tư của Trung Quốc vào Gruzia đã tăng lên đáng kể. Bắc Kinh đặc biệt tham gia vào lĩnh vực xây dựng của Gruzia. Khoảng 90% trong tổng số 600 triệu USD Trung Quốc đầu tư vào Gruzia [kể từ khoản đầu tư đầu tiên vào năm 2002] nằm trong lĩnh vực xây dựng.
Tuy nhiên, bất chấp mối quan hệ kinh tế sâu sắc, quan hệ giữa Gruzia và Trung Quốc đang có sự thay đổi. Cảm giác gia tăng về sự bất bình đẳng đang bắt đầu chi phối mối quan hệ Trung Quốc-Gruzia.
Theo chuyên gia Emil Avdaliani tại Trung tâm phân tích chính sách châu Âu (CEPA) có trụ sở tại Washington, “hy vọng những cải thiện trong lĩnh vực thương mại [giữa Trung Quốc và Gruzia] vẫn chưa thành hiện thực”.
Mặc dù có mức tăng ổn định nói chung nhưng số liệu thống kê cho thấy Gruzia chủ yếu xuất khẩu nguyên vật liệu thô sang Trung Quốc, ví dụ như đồng và các loại hóa chất khác nhau. Tương tự, đã có những lo ngại gia tăng về các hành vi tham nhũng, đặc biệt là liên quan đến cách thức các công ty Trung Quốc được trao hợp đồng như thế nào”.
Do quan hệ giữa Gruzia và Trung Quốc xấu đi, Ấn Độ đã nhân cơ hội này tăng cường quan hệ với Tbilisi. Ngoại trưởng Ấn Độ đã mang tới Gruzia một món quà đặc biệt, đó là kỷ vật của Hoàng hậu Ketevan [vợ vua xứ Kakheti ở Gruzia vào những năm 1600. Một số kỷ vật của bà được tìm thấy vào năm 2015 tại Tu viện Thánh Augustine ở thành phố Old Goa, Ấn Độ dựa trên các ghi chép của người Bồ Đào Nha thời trung cổ].
“Sự hiện diễn của những kỷ vật này ở Ấn Độ và Gruzia là cầu nối đức tin giữa hai nước chúng ta. Tôi hy vọng rằng trong những năm tới, người dân hai nước chúng ta sẽ cùng đi qua cây cầu thiêng liêng đó” – Ông Jaishankar nói.
Trang tin TFI nhận định, Ấn Độ đang nhấn nút khởi động lại mối quan hệ với Gruzia. Trong khi Tbilisi ngày càng cảnh giác về mối quan hệ với Bắc Kinh, thì Ấn Độ đang sẵn sàng cho quốc gia này một bờ vai để dựa vào.
Bằng cách tăng cường quan hệ với Gruzia, New Delhi đang sẵn sàng thiêu rụi vận may mà Trung Quốc dày công tìm kiếm ở một quốc gia khác. Đây thực sự là điều không dễ chịu chút nào đối với Bắc Kinh.
LÀM SUY YẾU ẢNH HƯỞNG CỦA TRUNG QUỐC Ở BANGLADESH
Theo các báo cáo gần đây, chính phủ Bangladesh đã quyết định cắt giảm chi phí đối với một dự án đường sắt được tài trợ trong khuôn khổ chương trình Vành đai & Con đường, khiến dự án bị chậm lại.
Nhận thấy toan tính “bẫy nợ” đối với Bangladesh đã không còn khả thi, Trung Quốc buộc phải rút khỏi dự án.
Trang tin TFI cho hay, Bangladesh có thể đã thực hiện hành động này nhằm phá vỡ chiến thuật gây áp lực của Trung Quốc. Song, điều bất ngờ hơn cả là, dường như quốc gia đứng sau lặng lẽ “giật dây” để Bangladesh làm điều đó chính là Ấn Độ.
Trước đó, vào năm 2020, chính phủ Bangladesh đã chính thức hủy bỏ dự án cảng nước sâu Sonadia – nơi được cho là sẽ tăng cường hơn nữa tham vọng kinh tế và chiến lược của Trung Quốc.
Thay vì cảng Sonadia, Bangladesh đã đi trước một bước để phát triển cảng nước sâu tại Matarbari, cách Sonadia 25 km với sự giúp đỡ của Nhật Bản.
Đáng nói, Nhật Bản và Ấn Độ đang có mối quan hệ gần gũi. Ủng hộ sự can dự của Nhật Bản vào Bangladesh, New Delhi cũng từ đó tăng cường sự can dự của mình vào quốc gia Nam Á này nhằm làm suy yếu sự hiện diện của Trung Quốc.
Những bước đi âm thầm của Ấn Độ đã mang lại những cú sốc liên tiếp cho Trung Quốc bởi đây là hai địa bàn mà Bắc Kinh đã từng xây dựng được mối quan hệ sâu sắc. Dự đoán trong tương lai, New Delhi sẽ tiếp tục có những bước đi bất ngờ để làm suy yếu và phá vỡ tham vọng bành trướng của “con rồng giấy” trong khu vực.