Nhún nhường, đu dây, vuốt ve, lấy lòng…là những gì Philippines đã làm trong quan hệ với Trung Quốc, với hy vọng được đàn anh đối xử tử tế. Có việc làm công khai, lộ liễu. Có việc làm kín đáo, trong hậu trường. Tuy nhiên, chẳng gì qua nổi thiên hạ nghìn mắt nghìn tay.
Một “thiên thần của biển” của Philippines
Hy vọng nhiều thì thất vọng lớn. Những gì gặt hái được sau những nỗ lực cùng sự chịu đựng phi thường nhằm cải thiện quan hệ với Bắc Kinh, tới nay dường như không thật rõ ràng, ngoài việc nhận được món quà sớm 600 nghìn liều vaccine Sinovac của ông Tập Cận Bình hồi đầu năm, cùng khoảng trên 5,5 triệu liều, cũng loại vaccine này, từ Chương trình Covax do LHQ hỗ trợ.
Chưa kể món quà vaccine hóa ra gây phiền phức vì người dân phần nghi ngờ chất lượng “hàng tàu” nên tẩy chay; phần vì lo ngại, đây chẳng phải món quà tình cảm, trong sáng của “hàng xóm tắt lửa tối đèn có nhau”, mà là thứ để Philippines bớt mồm, bớt miệng mỗi khi Trung Quốc có thêm các động thái gây hấn trên Biển Đông. Còn lại, viện trợ Bắc Kinh dành cho Manila trong những năm qua, cơ bản cũng chỉ ví như món “tiền lẻ”, còn lâu mới so được với ông bạn đồng minh Mỹ với những triệu, những tỷ USD trong các năm qua.
Trong khi đó, trên Biển Đông, thi thoảng, Trung Quốc lại đe, lại nạt. Sau vụ Cỏ Rong năm 2019, tháng 2 năm ngoái, tàu Trung Quốc đã chĩa radar điều khiển súng về phía một tàu của Hải quân Philippines; lại còn hung hăng tuyên bố những vùng của Philippines ở vùng biển tranh chấp đều thuộc về một tỉnh của Trung Quốc.
Trong quan hệ với Trung Quốc, ông tổng thống Duterte gần đây đôi lúc nổi xung. Nổi xung tới mức, tháng 5 năm nay, ông từng phải gào lên giận dữ” “Tôi sẽ không rút lui. Ngay cả khi bạn giết tôi. Tình bạn của chúng ta kết thúc ở đây…” khi Trung Quốc cho gần 300 tàu dân quân biển trá hình tàu cá ken dày đặc ở Đá Ba Đầu, nhưng thiên hạ đủ lý do để tin rằng, một khi ông Duterte còn tại vị, cơ bản Manila vẫn chọn cách ứng xử mềm mại với Bắc Kinh.
Trong cái sự “mềm” đó, gần đây, Philippines làm một việc cực kỳ độc đáo: Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines (PCG), còn gọi là lực lượng tuần duyên, ngay sau vụ Đá Ba Đầu, đã thành lập đội “Những thiên thần của biển”. Số lượng gồm hơn 80 nữ. Nhiệm vụ của họ là điều hành viên sóng vô tuyến điện, chứ không trực chiến để sẵn sàng giáp lá cà. Họ được đào tạo cấp tốc trong 2 tuần bao gồm cả việc sử dụng vũ khí, và kết thúc khóa học hồi cuối tháng 6 vừa qua.
Chẳng giấu được. Mà Manila cũng đâu cần giấu. Bằng chứng là cánh truyền thông loan tin rằng, chính Phó Đô đốc Leopoldo Laroya đã tuyên bố, đơn vị mới thành lập này sẽ có thể ngăn chặn các tàu xâm phạm mà không làm xung đột leo thang.
Như để thuyết phục chính phủ và người dân về hiệu quả không ngờ, tới mức kỳ lạ của đội “Những thiên thần của biển” mới thành lập, ông Leopoldo Laroya còn nhấn mạnh rằng: “Chúng tôi nhận ra tầm quan trọng ngày càng tăng của việc có nữ nhân viên điều hành vô tuyến điện trên các tàu PCG và các đơn vị trên bờ, đặc biệt là trong việc liên lạc với các tàu nước ngoài, để không làm tăng căng thẳng”.
“Chơi với dao lắm, có ngày đứt tay”.
Trung Quốc chính là con dao cực sắc. Vụ Đá Ba Đầu đầu năm nay sao có thể nghĩ là vụ cuối cùng?
Một khi thêm một vụ tương tự nữa xảy ra, để rồi xem, “những thiên thần của biển” – lực lượng mà một số người thuộc lịch sử, liên hệ lực lượng vũ trang nữ của Việt Nam thời chiến tranh chống Mỹ, gọi là “đội quân tóc dài” (dù tóc phụ nữ Philippines không dài như phụ nữ Việt Nam) – có hãm được sự hung hăng, ngang ngược của Trung Quốc bằng cái giọng du dương của phái đẹp không?