Theo Thủ tướng Abe, Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản sẽ không tham gia hoạt động tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông mà Mỹ tiến hành.
Tờ The Japan Times dẫn lời phát biểu nói trên của Thủ tướng Abe trong một cuộc họp báo tại Kuala Lumpur ngày 23/11. Ông cũng cho biết thêm, Tokyo chưa có kế hoạch cụ thể nào cho việc đó.
“Nhật Bản ủng hộ sự chuyển hướng của Hoa Kỳ bảo vệ tự do hàng hải, nhưng các hoạt động được tiến hành bởi Hoa Kỳ là riêng rẽ. Một số người có thể đang hiểu lầm, nhưng Nhật Bản sẽ không tham gia các hoạt động này”, lãnh đạo Nhật Bản tuyên bố.
Trước đó một ngày, phát biểu sau cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Australia Marise Payne và Ngoại trưởng Julie Bishop tại Sydney, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani cũng nói rằng: “Chúng tôi luôn chủ động đóng góp vào sự ổn định trong khu vực, song theo tôi biết thì hiện Nhật Bản không có kế hoạch trở thành một phần của hoạt động tự do đi lại của Mỹ. Tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nhật (ở Manila, Philippines), tôi tin rằng Thủ tướng Abe đã bày tỏ lập trường này với Tổng thống Obama”.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Fumio Kishida nói: “Cộng đồng quốc tế cần phải phối hợp với nhau để giải quyết tình hình. Đối với Mỹ, việc họ tiến hành các hoạt động nhằm đảm bảo tự do đi lại là dựa trên luật pháp quốc tế… Nhật Bản ủng hộ Mỹ về mặt này.”
Tuy nhiên, khẳng định ngày 23/11 của Thủ tướng Nhật Bản thực ra không nằm ngoài dự đoán. Khi Mỹ điều tàu khu trục USS Lassen đi vào khu vực 12 hải lý xung quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi đắp trái phép tại đá Xu Bi và đá Vành Khăn ở Biển Đông, Nhật Bản đã tỏ ra khá dè dặt khi nói về khả năng tuần tra Biển Đông cùng Mỹ dù giới lãnh đạo nước này ủng hộ động thái của Washington.
Giám đốc chính sách quốc phòng thuộc Bộ Quốc phòng Nhật Bản, ông Koji Kano cho rằng xét về mặt quân sự thì những việc mà Nhật Bản có thể làm tại Biển Đông là rất hạn chế và sẽ chỉ tiếp tục quan sát, vì Nhật Bản không phải là nước có tranh chấp tại Biển Đông.
“Chúng tôi không liên quan, chúng tôi chỉ quan tâm sự việc tiến triển tại Biển Đông và các công ty quốc tế sẽ phản ứng như thế nào với những điều có thể xảy ra tại khu vực này”, ông Kano nói.
Giáo sư chính trị quốc tế tại đại học Keio (Nhật Bản), ông Yuichi Hosoya cũng cho rằng chính phủ Nhật sẽ không tiến hành các hoạt động tuần tra, trinh sát tại Biển Đông, vì Nhật đang phải tiến hành nhiều công việc tại biển Hoa Đông.
Thay vào đó, Nhật Bản sẽ cố giúp lực lượng bảo vệ bờ biển của các nước Đông Nam Á tăng cường khả năng hoạt động tuần tra ở Biển Đông.
Chớp nhoáng
Ở một diễn biến khác, ngày 23/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi xác nhận rằng Thủ tướng nước này Lý Khắc Cường và người đồng cấp Nhật Bản Shinzo Abe đã tiến hành hội đàm “chớp nhoáng” ở thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia) bên lề Hội nghị thượng đỉnh Đông Á.
Theo ông, tại cuộc gặp, Thủ tướng Lý Khắc Cường nhận định rằng hai nước gần đây đã chứng kiến sự cải thiện trong quan hệ song phương, song cảnh báo rằng đà cải thiện này hiện vẫn mong manh.
Ông Lý khắc Cường được dẫn lời nói rằng “quan hệ Trung-Nhật có tiếp tục được cải thiện hay không phụ thuộc vào việc Tokyo có thực hiện nghiêm chỉnh cam kết của mình hay không”.
Thủ tướng Lý Khắc Cường còn cho rằng phía Nhật Bản cần nỗ lực củng cố sự tin cậy lẫn nhau và cải thiện quan hệ để có thể thúc đẩy quan hệ song phương.