Vương quốc Ả Rập Xê Út đang xem xét rút khỏi liên minh kinh tế lâu đời với Hoa Kỳ. Người được hưởng lợi nhiều khả năng sẽ là ĐCSTQ.
Kể từ năm 1974, tất cả dầu của Ả Rập Xê Út đều được định giá bằng đồng đô la, điều này giúp đồng bạc xanh có giá trị to lớn trên toàn cầu.Tuy nhiên, Ả Rập Xê Út đang mềm lòng trước sự thuyết phục từ Bắc Kinh, bắt đầu định giá một số dầu của họ bằng đồng nhân dân tệ.
Hành động này phù hợp với mục tiêu trở thành bá chủ toàn cầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), vì giá dầu bằng đồng nhân dân tệ sẽ làm tăng giá trị đồng nhân dân tệ và giảm giá trị đồng đô la, khiến Hoa Kỳ khó phát hành nợ và xuất khẩu hàng hóa. Các quốc gia trên thế giới sẽ bắt đầu bán phá giá đồng đô la như một loại tiền tệ dự trữ.
Áp lực lạm phát sẽ dẫn đến sự sụt giảm giá trị của đồng đô la. Đây sẽ là một quá trình lâu dài, nhưng Bắc Kinh hiện đang tiến rất nhanh ở Riyadh, thủ đô của Ả Rập Xê Út. Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), cùng với Nga, có thể sẽ đi theo Ả Rập Xê Út và bắt đầu thường xuyên định giá dầu bằng các đơn vị tiền tệ khác với đồng đô la.
Tuy nhiên, Ả Rập Xê Út nên chống lại động thái này, vì tiền tệ của Ả Rập Xê Út, đồng riyal, được cố định với đồng đô la, nợ của Ả Rập Xê Út được định giá bằng đồng đô la và vương quốc này có các khoản đầu tư đáng kể vào Hoa Kỳ.
Theo Reuters, “Vào cuối tháng Một, Ngân hàng trung ương Ả Rập Xê Út có tài sản trị giá 492,8 tỷ USD, bao gồm 119 tỷ USD Trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ. Chính phủ Ả Rập Xê Út có khoản nợ bằng ngoại tệ chủ yếu là USD – 101,1 tỷ USD vào cuối năm 2021, trong khi quỹ tài sản chính phủ của Ả Rập Xê Út nắm giữ 56 tỷ USD là cổ phiếu của Hoa Kỳ”.
Trong khi các nhà phân tích cho rằng việc Ả Rập Xê Út chuyển sang định giá bằng đồng nhân dân tệ là khó có khả năng xảy ra vì những lý do trên, nhưng một số người thừa nhận khả năng một số giá dầu của Ả Rập Xê Út được tính bằng đồng nhân dân tệ, cho phép thêm cách định giá như vậy, và định giá bằng các đồng tiền khác không phải đồng đô la. Mọi quốc gia mua dầu có khả năng muốn dầu được định giá bằng đồng tiền của mình nếu thấy Bắc Kinh có động thái đầu tiên.
Nếu Ả Rập Xê-Út thực sự giảm đồng đô la, như đã được đề nghị từ nhiều thập niên trước, hoặc chuyển sang rổ tiền tệ thế giới, thì đây sẽ là sự thay đổi lớn đối với giá dầu toàn cầu. Nguyên nhân không chỉ là sự trỗi dậy của Trung Quốc mà còn do quan hệ xấu đi của chính quyền Biden với Ả Rập Xê Út. Trong suốt thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Ả Rập Xê-Út đã giúp đỡ Hoa Kỳ và các đồng minh bằng chính sách dầu mỏ nhằm ổn định giá dầu và duy trì nguồn cung dầu.
Sau cuộc cách mạng năm 1979 ở Iran, quốc gia này trở nên chống lại phương Tây, người Ả Rập Xê Út cũng như hầu hết các nước Ả Rập khác vẫn liên kết chặt chẽ với Hoa Kỳ. Riyadh đã hỗ trợ Washington trong suốt Chiến tranh Lạnh, Chiến tranh Iraq, và trong Chiến tranh Afghanistan. Hoa Kỳ cũng hỗ trợ Ả Rập Xê Út trong thời kỳ này, bảo vệ Ả Rập Xê Út, cùng với đồng minh Kuwait, khỏi mối đe dọa từ Iraq.
Chính quyền Trump đã cố gắng duy trì mối quan hệ tích cực với Ả Rập Xê Út, chụp ảnh với nhà vua cao niên trong chuyến thăm, bán máy bay phản lực, và tránh tất cả các câu hỏi về vi phạm nhân quyền ở quốc gia này, bao gồm cả cuộc chiến Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen (nơi Ả Rập Xê Út bị cáo buộc vi phạm nhân quyền). Và hầu như không đề cập đến vụ giết nhà báo Jamal Khashoggi năm 2018 tại Lãnh sự quán Ả Rập Xê Út ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.
Đảng Dân chủ cũng áp dụng cách tiếp cận không đối đầu với Ả Rập Xê Út, nhưng việc chính quyền Biden chuyển sang lập trường đối đầu hơn đang gây ra những tác động tiêu cực cấp hai và cấp ba đối với cuộc xung đột nặng nề hơn và ít có thể tránh được của Hoa Kỳ với Bắc Kinh.
Tổng thống Joe Biden đã công khai chỉ trích nhà lãnh đạo trên thực tế của Ả Rập Xê Út, Hoàng tử Mohammed bin Salman Al Saud (còn được gọi là MBS). Có lẽ do các cáo buộc vi phạm nhân quyền, ông Biden từ chối giao dịch trực tiếp với hoàng tử, thay vào đó yêu cầu làm việc với Quốc vương Salman bin Abdulaziz Al-Saud, 86 tuổi.
Việc đối xử này là sự xúc phạm đối với Hoàng tử và những người Ả Rập Xê Út quyền lực khác, những người đang tránh ông Biden. Bản thân Hoàng tử MBS đang quay lưng lại với Washington và từ chối nhận cuộc gọi của ông Biden, người rất muốn Hoàng tử MBS tăng nguồn cung dầu để hạ giá dầu xuống từ mức giá cao ngất ngưởng 110 USD/thùng.
Riyadh rõ ràng ưu tiên các hoạt động ngoại giao khác, bao gồm cả với Bắc Kinh, Matxcơva, London, và Tokyo. Hoa Kỳ đã cử cố vấn an ninh tới Riyadh vào ngày 15/3, bao gồm cả việc thảo luận về Yemen. Thủ tướng Anh Boris Johnson cũng bay tới vào ngày hôm sau.
Để kiểm soát thiệt hại, ông Johnson đã miêu tả Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, vốn ngày càng thân thiết với Bắc Kinh, là “các đối tác quốc tế quan trọng” trong việc giảm việc phụ thuộc của thế giới khỏi dầu khí của Nga. Ngày 17/3, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cũng yêu cầu Ả Rập Xê Út tăng nguồn cung để giảm giá dầu.
Hoàng tử MBS hẳn nhận ra rằng ông có thể sử dụng dầu để khiến các nền dân chủ giàu có nhất thế giới thực hiện cuộc đấu thầu của mình. Ông đã đến thăm Bắc Kinh vào năm 2019 và 2022, đồng thời mời nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Ả Rập Xê Út trong năm nay. Ông đã ngầm ủng hộ việc Bắc Kinh đối xử với người Duy Ngô Nhĩ và xây dựng quan hệ đối tác “chiến lược” với cường quốc độc tài này.
Việc ông Biden không phân biệt một cách hiệu quả giữa các đồng minh độc tài và đối thủ trong cuộc xung đột toàn diện với Bắc Kinh có thể làm tổn hại đến mối quan hệ của ông với Ả Rập Xê Út.
Ông Biden nói tại hội nghị thượng đỉnh tháng 12 của các nền dân chủ rằng chủ nghĩa độc tài là ‘thách thức đang định hình’ của thời đại này, nhưng việc nói rất công khai như vậy có thể thúc đẩy một liên minh chống lại những nhà chuyên quyền, bao gồm cả đồng minh truyền thống của Hoa Kỳ là Ả Rập Xê Út. Bắc Kinh hiện đang nỗ lực để biến liên minh phản dân chủ này thành hiện thực bằng cách đưa Riyadh vào quỹ đạo của ĐCSTQ.
Chính quyền Biden đã bỏ rơi các đồng minh của Hoa Kỳ — những quốc gia thừa nhận có vấn đề về nhân quyền nhưng rất quan trọng trong các vấn đề khu vực, những đồng minh này đã rơi vào tay kẻ thù nguy hiểm nhất của Mỹ, dẫn đầu là một Bắc Kinh diệt chủng và khao khát bá chủ toàn cầu, chính quyền Biden không cần thiết phải đẩy các đồng minh về phía kẻ thù.
T.P