Mỹ ngày 14.6 ủng hộ tuyên bố của Đài Loan rằng eo biển phân chia hòn đảo với Trung Quốc đại lục là vùng biển quốc tế, bác bỏ tuyên bố của Bắc Kinh trước đó.
“Eo biển Đài Loan là một tuyến đường thủy quốc tế, có nghĩa eo biển Đài Loan là khu vực mà các quyền tự do biển cả, bao gồm tự do hàng hải và hàng không, được đảm bảo theo quy định của luật pháp quốc tế”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price trả lời Reuters ngày 14.6.
Ông Price cho biết thế giới “luôn quan tâm đến hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan, và chúng tôi coi đây là vấn đề trọng yếu đối với an ninh và thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương rộng lớn hơn”.
Ông nhắc lại lo ngại của Washington về cái mà Mỹ xem là “những lời lẽ hung hăng và hành động cưỡng ép của Trung Quốc liên quan đến Đài Loan” và cho biết Mỹ “sẽ tiếp tục bay, đi thuyền và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, bao gồm việc di chuyển qua eo biển Đài Loan”.
Trung Quốc coi Đài Loan là một tỉnh chưa thống nhất của nước này và không loại trừ khả năng dùng vũ lực. Trong bối cảnh đó, eo biển Đài Loan là nguồn cơn gây ra căng thẳng quân sự thường xuyên kể từ năm 1949. Trong những năm gần đây, tàu chiến của Mỹ và đôi khi là của các quốc gia đồng minh như Anh và Canada đã đi qua eo biển này, khiến Bắc Kinh tức giận.
Trong cuộc họp báo ngày 13.6, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân tuyên bố eo biển Đài Loan không phải là vùng biển quốc tế, khẳng định nước này “có chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với eo biển Đài Loan”.
“Không có cơ sở pháp lý về ‘vùng biển quốc tế’ trong luật biển quốc tế. Việc một số quốc gia gọi eo biển Đài Loan là ‘vùng biển quốc tế’ là tuyên bố sai trái nhằm tìm cớ thao túng các vấn đề liên quan đến Đài Loan, đe dọa chủ quyền và an ninh của Trung Quốc”, ông Uông nói.
Phát biểu được đưa ra sau một bài báo mới đây của Bloomberg tiết lộ rằng những tháng gần đây, giới chức quốc phòng của Bắc Kinh đã liên tục khẳng định eo biển Đài Loan thuộc “lãnh hải” của Trung Quốc trong các cuộc gặp với các đồng nhiệm Mỹ. Trước đó, Trung Quốc chỉ tuyên bố eo biển Đài Loan thuộc vùng đặc quyền kinh tế của nước này. Do đó, lập trường mới của Bắc Kinh đang gây ra quan ngại.
Phản ứng trước tuyên bố từ Bắc Kinh, người phát ngôn cơ quan đối ngoại Đài Loan Âu Giang An ngày 14.6 nói lập trường của Trung Quốc là “ngụy biện”.
“Eo biển Đài Loan là vùng biển quốc tế, và các vùng nước bên ngoài lãnh hải được quản lý bởi nguyên tắc ‘tự do biển cả’ trong luật pháp quốc tế”, Reuters dẫn lời bà Âu.
Bà Âu cho biết Đài Loan luôn tôn trọng hoạt động của tàu nước ngoài ở eo biển Đài Loan miễn tuân thủ luật pháp quốc tế, bao gồm việc qua lại vô hại.