Mỹ và Nhật Bản đang gia tăng hành động được cho là “răn đe” Bắc Kinh. Hai quốc gia đồng minh này phô diễn lực lượng là nhằm thách thức sự liên kết giữa Nga và Trung Quốc.
Theo thông báo của Lực lượng phòng vệ trên không Nhật Bản (ASDF), Nhật-Mỹ đã tiến hành tập trận chung ở các vùng biển trong khu vực. Cuộc tập trận quy mô lớn này sẽ diễn ra đến hết tháng 7. Được xác định “quy mô lớn” bởi có sự tham gia của 52 máy bay chiến đấu, gồm 20 máy bay của ASDF, 31 máy bay của Không quân Mỹ và một máy bay tuần tra của Hải quân Mỹ. Tham gia cuộc tập trận còn có 20 máy bay chiến đấu F-15 và F-2 của Nhật Bản.
Các cuộc tập trận diễn ra vào các ngày 6, 18 và 19/7 ở Biển Nhật Bản, Thái Bình Dương và Biển Hoa Đông. Còn hôm 13/7, máy bay tuần tra của Lực lượng Phòng vệ trên biển Nhật Bản (MSDF) và Hải quân Mỹ đã diễn tập chung trên vùng biển gần các đảo phía Tây Nam của Nhật Bản.
Truyền thông Nhật Bản loan tin: Cuộc tập trận chung quy mô lớn nhằm tăng cường phối hợp “nâng cao khả năng răn đe hiệu quả của liên minh Nhật-Mỹ”. Phía Mỹ cho biết cụ thể hơn, rằng các máy bay F-22 thực hiện “nhiều nhiệm vụ khác nhau ở Nhật Bản để tăng cường khả năng sẵn sàng hoạt động để bảo vệ Nhật Bản và bảo đảm một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở”.
Với mục tiêu như vậy, các máy bay tuần tra hàng hải của Mỹ và Nhật Bản đã tiến hành một cuộc tập trận gần quần đảo Nansei (lãnh thổ Nhật Bản gần Đài Loan nhất, gần quần đảo Senkaku ở phía nam Biển Hoa Đông). Điều này khiến Trung Nam Hải vô cùng tức giận, vì quần đảo Senkakư là một chuỗi các đảo được Trung Quốc gọi là Điếu Ngư.
Xin lưu ý thêm, quần đảo Senkakư nằm trong biển Hoa Đông giữa Nhật Bản – Trung Quốc và Đài Loan. Quần đảo này gồm 5 đảo, không có người ở, và 3 bãi đá trơ giữa biển, kích thước từ 800 m² đến 4,32 km².
Không phải tự nhiên “Bụt trên Tòa gà mổ mắt”. Thời gian qua tàu chiến của Trung Quốc và Nga đã nhiều lần xuất hiện ở vùng biển chung quanh Nhật Bản. Các tàu tuần duyên và hải quân Trung Quốc đã xuất hiện ở vùng biển chung quanh quần đảo Senkakư nhiều nhất trong mấy năm trở lại đây.
Lý giải điều này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói như sách: lực lượng Cảnh sát biển nước này “làm nhiệm vụ tuần tra vùng biển chung quanh quần đảo Điếu Ngư, cốt thực thi các quyền chủ quyền của đất nước một cách thích hợp”.
Hồi cuối tháng 6, Tokyo cho biết có 8 tàu của Trung Quốc và Nga đã lượn lờ ở vùng biển ngoài khơi Nhật Bản. Chưa kể, một đoàn tàu 5 chiếc của Nga đã đi vòng quanh các hòn đảo của Nhật Bản trong suốt một tuần. Hành trình của đoàn tàu này từ Hokkaido ở phía bắc đến Okinawa ở phía nam. Ít nhất hai tàu chiến Trung Quốc và một tàu tiếp tế đã bị phát hiện ở quần đảo Izu, cách Tokyo khoảng 500 km về phía nam.
Trước sự gia tăng căng thẳng về quân sự do Trung Quốc và Nga góp sức, Mỹ đã đưa một số máy bay chiến đấu quan trọng nhất của quân đội đến Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Hôm 10/7, hai máy bay ném bom B-2 đã đến Úc từ Căn cứ Không quân Whiteman ở Maryland (Mỹ). Hai máy bay B-2 đã hạ cánh xuống Căn cứ Không quân Hoàng gia Úc Amberley để sắp tới “làm các nhiệm vụ huấn luyện và nhiệm vụ răn đe chiến lược”.
Chỉ huy Phi đội máy bay ném bom viễn chinh số 393 – Trung tá Andrew Kousgaard – cho biết: “Việc triển khai B-2 tới Úc thể hiện và củng cố sự sẵn sàng và khả năng sát thương của lực lượng tấn công xuyên thủng tầm xa của chúng tôi”. Thời gian qua hợp tác giữa Hoa Kỳ và Úc được tăng cường với việc công bố thỏa thuận AUKUS, trong đó sẽ bao gồm tăng cường hợp tác trên không và vũ trụ để chống lại sự bành trước của Trung Quốc trong khu vực.
Washinghton luôn bác bỏ những quan điểm cho rằng “Bộ tứ” sẽ là một NATO châu Á. Theo đó, “Bộ tứ” không phải là một liên minh quân sự, không phải là một NATO mới, bất chấp những tuyên truyền mang tính áp đặt của Trung Quốc. Tuy nhiên, các nước thành viên luôn tỏ ra thận trọng. Một mặt, Úc, Ấn Độ và cả Nhật, Mỹ không thể loại trừ hoàn toàn những dòng chính trị có xu hướng hòa hoãn với Trung Quốc, mặt khác luôn phối hợp các hoạt động quân sự, điển hình là các cuộc tập trận chung trong khu vực.
Cuộc đọ sức âm thầm của “Bộ tứ” với Trung Quốc (gần đây có thêm Nga) đang ngày càng quyết liệt. Có nhà nghiên cứu chiến lược của Trung Quốc cho rằng, cả hai bên đang chơi trò chơi “Tổng bằng 0”, tức là cái được của bên này sẽ là cái mất của bên kia.
Thật ra thì chưa bên nào được hay mất cả. Nó vẫn đang trong khúc dạo đầu, như hai đô vật “vờn” nhau trước trận đấu. Tuy nhiên, nếu không phòng thủ từ xa, không tăng cường luyện tập trên thực địa thì sẽ rơi vào căn bệnh “vũ khí luận”, lấm lưng trắng bụng có ngày. Những điều diễn đạt nôm na này thực chất là lời nhắc về việc cần đề phòng một kiểu Chiến tranh Lạnh mới.
H.Đ