Hơn 3 tuần sau khi nhậm chức, tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr đã yêu cầu Bộ Giao thông đàm phán lại các thỏa thuận vay từ thời người tiền nhiệm Rodrigo Duterte cho các dự án đường sắt tại nước này.
Khoản vay này trị giá tới 4,9 tỷ USD, liên quan tới các dự án đường sắt Subic-Clark, dự án đường sắt đường dài quốc gia miền nam Philippines và đoạn Davao-Digos của dự án đường sắt Mindanao.
Về xuất xứ, nó là kết quả các cuộc đàm phán của Manila với Bắc Kinh khi tình cảm hai bên mặn nồng thời ông Duterte làm tổng thống. Sự mặn nồng đã khiến nhà lãnh đạo này tuyên bố “gác” phán quyết của PCA xử thắng cho Philippines trong vụ kiện đình đám của nước này về “đường chín đoạn” trên Biển Đông mà Trung Quốc đơn phương áp đặt.
Đổi lại điều đó – nói cách khác: nếu “gác” lại phán quyết của PCA mà Manila nhận được những gì như Bắc Kinh đã hứa, trong đó có việc viện trợ giúp cải tạo, nâng cấp, phát triển hệ thống đường sắt cũ kỹ của Philippines, thì cũng còn là được.
Nhưng hỡi ôi, hóa ra là hứa…hão. Mặc cho 2/3 dự án đã được cấp cho các liên doanh nhà thầu Trung Quốc, tiến độ vẫn như… rùa bò, chưa được khởi công. Thậm chí, Dự án Tagum-Davao-Digos trị giá 1,47 tỷ USD, tới nay, Trung Quốc vẫn không thể nộp danh sách rút gọn các nhà thầu cho hợp đồng thiết kế xây dựng, thì còn mơ màng gì tới điều hoang tưởng là đúng tiến độ.
Nhìn rộng ra, đâu chỉ có 3 dự án đường sắt nhằm vốn vay Trung Quốc ì ạch. Ngay từ giữa nhiệm kỳ tổng thống của ông Duterte, nghĩa là thời điểm năm 2018 – 2019, các chuyên gia tài chính Philippines từng sớm cảnh báo rằng: trái với kỳ vọng một chính sách thân Trung Quốc sẽ mang lại lợi ích cho nền kinh tế, kết quả đạt được phần nhiều đầy bi quan. Một thông tin đưa ra từng đã làm xôn xao dư luận: trong 27 thoả thuận hợp tác song phương Trung Quốc – Philippines, chỉ có dự án thuỷ lợi dọc sông Chico với giá trị 62 triệu USD bằng vốn vay ưu đãi cùng dự án xây 2 cây cầu ở Manila đã được động thổ thi công. Và cũng theo nguồn tin này: Manila mới chỉ nhận được non 1 tỷ trong số 9 tỷ USD Trung Quốc cam kết viện trợ…
Đó là chưa kể, các chuyên gia và dư luận còn thì thào to nhỏ rằng: vay tiền của Trung Quốc, khéo “trúng bẫy nợ”.
Thế nên, chỉ mươi lăm ngày, thay vì thư thả, chậm rãi để thưởng thức, cảm nhận hết quyền lực tối cao của chiếc ghế tổng thống là như thế nào, ông Ferdinand Marcos Jr đã như ngồi trên lửa trước những thông tin u ám về những gì Bắc Kinh đã làm trái hẳn với sự cam kết sẽ mang đến cho Philippines sự thịnh vượng.
Rất có thể, những thông tin u ám đó sẽ khiến ông Ferdinand Marcos Jr sám hối sớm hơn người tiền nhiệm là ông Duterte, để kịp nhận ra rằng, câu nói “Trung Quốc đã là “đối tác của Philippines trong những lúc thịnh vượng và cả khi khó khăn” của ông Tập Cận Bình khi điện đàm trực tiếp chúc mừng ông thắng cử tổng thống, có bao nhiều phần trăm lòng chân thành và sự chân thực?
Nhưng mới đầu nhiệm kỳ, ông Ferdinand Marcos Jr vẫn còn rất nhiều thời gian để viết lại câu chuyện ứng xử với Bắc Kinh, nếu muốn.
T.V