Đối với những người giàu Trung Quốc đang chạy trốn khỏi sự phong tỏa của đại dịch và căng thẳng chính trị của ĐCSTQ, Bồ Đào Nha là một điểm đến tuyệt vời. Thời tiết ôn hòa, lối sống thoải mái, giá cả phải chăng và thị thực nhà đầu tư cho phép nhập cảnh khắp EU – tất cả chỉ với 350.000 €.
Lợi thế này đã thu hút hàng nghìn người Trung Quốc trong thập niên qua. Vào thời kỳ đỉnh cao vào năm 2014, chính phủ Bồ Đào Nha nhờ đó có thể nhận được 1 tỷ USD tiền đầu tư mỗi năm.
Tám năm trôi qua, làn sóng này đang biến mất.
Con đường nhập cư của người giàu Trung Quốc bị thu hẹp
Không phải là thị thực vàng của Bồ Đào Nha thiếu nhu cầu. Ngược lại, khi chính sách zero covid của ĐCSTQ làm suy yếu nền kinh tế, nhiều người giàu Trung Quốc đang tìm cách rời đi hoặc ít nhất là nghĩ ra một kế hoạch dự phòng như vậy.
Công ty tư vấn nhập cư đầu tư Henley & Partners ước tính rằng 10.000 cư dân có giá trị ròng cao đang tìm cách rút 48 tỷ USD ra khỏi Trung Quốc trong năm nay. Trong quá khứ, một số người đã sử dụng chương trình thị thực vàng như một lối thoát.
Tuy nhiên, hiện nay, các trở ngại đang gia tăng từ cả hai chính phủ. EU ngày càng thể hiện rõ ràng hơn về việc thắt chặt các chương trình nhập tịch đầu tư và cư trú.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen hiện đang cảnh báo rằng các giá trị của khu vực “không phải để bán”.
Mười quốc gia thành viên hiện đang đưa ra các kế hoạch như vậy dưới một số hình thức, Síp và Malta đã rút lại các kế hoạch hộ chiếu vàng của họ sau khi bị EU giám sát. Quy trình đăng ký của Bồ Đào Nha yêu cầu phỏng vấn trực tiếp, và các hạn chế đi lại vì covid của Trung Quốc khiến điều này gần như không thể thực hiện được.
Áp lực kép này khiến những người giàu nhất Trung Quốc ngày càng có ít sự lựa chọn hơn. Vào năm 2022, các nhà đầu tư Trung Quốc không còn là nhóm lớn nhất có được thị thực vàng của Bồ Đào Nha.
Chương trình thị thực vàng của Bồ Đào Nha đã được hình thành cách đây một thập niên. Vào thời điểm đó, quốc gia này đang nỗ lực sửa chữa hệ thống tài chính công của mình sau khi nhận được gói cứu trợ từ EU vào năm 2011. Một phần khác của kế hoạch là cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước. Kết quả tổng hợp là làn sóng đầu tư của Trung Quốc lớn nhất mà nước này từng chứng kiến.
Giới siêu giàu của Trung Quốc đã đặt cược lớn, giành được cổ phần trong lĩnh vực phân phối năng lượng, chăm sóc sức khỏe, tài chính, xây dựng và hàng không của Bồ Đào Nha. Các số liệu chính thức cho thấy Bồ Đào Nha đã cấp khoảng 10.000 thị thực đầu tư kể từ năm 2012, hầu hết đều dành cho công dân Trung Quốc.
Chương trình của Bồ Đào Nha cấp quyền cư trú để đổi lấy những người nộp đơn có khoản đầu tư bất động sản tối thiểu là 350.000 € (358.400 USD) hoặc một quỹ mạo hiểm 500.000 € được địa phương phê duyệt. Là yêu cầu đầu tư thấp nhất ở châu Âu sau Hy Lạp, điều này thường được sử dụng như một bàn đạp để trở thành công dân EU.
Tuy nhiên, chỉ có 16% người nộp đơn thành công trong năm nay là người Trung Quốc, giảm so với 81% trong năm 2014, theo số liệu từ Văn phòng Nhập cư Bồ Đào Nha và trang web Investment Immigration Insider.
Bồ Đào Nha buộc phải thay đổi quy tắc sau khi Trung Quốc tràn vào
Theo Bloomberg, nhà nghiên cứu Philippe Le Corre của Harvard cho biết, điều này hoàn toàn trái ngược với đầu những năm 2010, khi các quốc gia như Bồ Đào Nha loại bỏ các công ty nhà nước trong hầu hết các lĩnh vực. Vào năm 2016, ông đã ở đó khi Lusa, hãng thông tấn công cộng của Bồ Đào Nha, ký thỏa thuận hợp tác với Tân Hoa xã, hãng truyền thông ĐCSTQ. Một thỏa thuận như vậy dường như không thể xảy ra vào thời điểm này.
Bắt đầu từ năm nay, Bồ Đào Nha đã hạn chế chương trình thị thực vàng ở Lisbon, Porto và các khu vực ven biển mật độ cao, đẩy đầu tư vào các vùng nông thôn kém phát triển hơn.
Alexandra Victoria-Bonte, đồng sáng lập One Stop Properties có trụ sở tại Lisbon, cho biết các quan chức Bồ Đào Nha buộc phải thay đổi các quy tắc vì nhiều nhà đầu tư đưa tài sản lên Airbnb hoặc để trống. Điều này làm dấy lên lo ngại về tác động đối với cộng đồng địa phương và khả năng chi trả nhà ở. Đặc biệt là ở Lisbon, nhiều người dân địa phương bị đẩy ra ngoài bởi người nước ngoài.
Theo Bloomberg, người đứng đầu công ty tư vấn bất động sản Bồ Đào Nha Savills, ông Paulo Silva, cho biết thị thực vàng hiện chỉ chiếm 3% các giao dịch tài sản ở Bồ Đào Nha.
Luis Santos, một đối tác quản lý tại Alpac Capital, công ty đã nghiên cứu các khoản đầu tư của Trung Quốc ở Bồ Đào Nha, cho biết ban đầu có rất ít người đặt câu hỏi về sự thúc đẩy đầu tư của Trung Quốc. Nhưng nó đã thu hút nhiều sự chú ý hơn khi Hoa Kỳ ngày càng coi Trung Quốc là một đối thủ cạnh tranh.
Mặc dù sự nhiệt tình của Bồ Đào Nha đối với các nhà đầu tư Trung Quốc đã giảm đi đáng kể, giới siêu giàu của Trung Quốc dường như vẫn phải lòng Bồ Đào Nha. Theo Anabela Campos, đồng tác giả của cuốn sách “Negocios da China”, người sáng lập Alibaba Jack Ma gần đây đã đến Lisbon để tìm kiếm các cơ hội đầu tư khả thi, tờ Bloomberg đưa tin.
T.P