Kể từ tháng 7, các tỉnh phía nam của Trung Quốc đã phải hứng chịu những đợt nắng nóng và hạn hán đang diễn ra. Các đoạn sông Dương Tử đang cạn kiệt, tác động đáng kể đến hoạt động canh tác, sản xuất và đời sống của người dân địa phương.
Bắt nguồn từ cao nguyên Tây Tạng, sông Dương Tử uốn lượn theo hướng đông, đi qua các thành phố như Thành Đô, Trùng Khánh, Vũ Hán và Nam Kinh, và cuối cùng đổ ra Biển Hoa Đông gần Thượng Hải. Những thành phố này là một trong những thành phố lớn nhất ở Trung Quốc và dân số của họ chiếm gần 1/3 dân số cả nước.
Mùa hè thường là mùa ẩm ướt của lưu vực sông Dương Tử. Theo Bộ Tài nguyên nước Trung Quốc (CWRM), mùa lũ chính của Trung Quốc ở miền nam chính thức bắt đầu vào ngày 01/06 và các nhà chức trách đang chuẩn bị cho lũ lụt như thường lệ vào tháng 6 năm nay.
Hai tháng trước, các cuộc diễn tập khẩn cấp về kiểm soát lũ lụt đã được tiến hành trên sông Hoàng Hồ, một nhánh ở hạ lưu sông Dương Tử, lúc đó đầy nước với chiều rộng 300 mét (328 thước Anh), theo CCTV, cơ quan ngôn luận tuyên truyền lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Nhưng vào tháng 8, video của CCTV cho thấy sông Hoàng Hồ khô cạn với lòng sông đầy cát và một ít cỏ đâm xuyên qua đất.
Ông Ji, một người dân ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, cho biết mực nước đã rút xuống dưới các sườn bùn, điều này rất hiếm xảy ra vào mùa hè.
“Tôi chưa từng thấy mực nước nào thấp như vậy trong đời”, ông Ji nói với ấn bản tiếng Trung của The Epoch Times vào ngày 24/08, “các thế hệ lớn tuổi trong gia đình tôi cũng chưa từng thấy điều này”.
Một cư dân mạng có tên là HanDeSome, một nhiếp ảnh gia tập trung vào cuộc sống và phong cảnh ở Vũ Hán, đã đăng ảnh mực nước sông Dương Tử ở Vũ Hán vào tháng 6 và tháng 8, nói rằng nước đã giảm 7 mét (23 feet) trong vòng hai tháng.
Một khu vực rộng lớn của lòng sông lộ ra tại nơi hợp lưu của sông Gia Lăng và sông Dương Tử gần thành phố Trùng Khánh và hai cư dân mạng được nhìn thấy đang lái xe máy băng qua lòng sông khô cạn trong cảnh quay trực tuyến do một cư dân mạng tên là Li Nanfeng đăng tải vào ngày 18/08.
Ông Vương Duy Lạc (Wang Weilou), một nhà thủy văn học nổi tiếng của Trung Quốc hiện đang sống ở Đức, nói rằng thời tiết đóng một vai trò trong hạn hán.
“Lý do đầu tiên là lượng mưa ít. Lý do thứ hai là nhiệt độ cao làm tăng lượng bốc hơi”, ông Vương nói với tờ The Epoch Times tiếng Trung vào ngày 23/08, “Mực nước sông thấp hơn một chút, một phần do những điều kiện khí hậu này”.
Tuy nhiên, ông chỉ ra rằng các quyết định của ĐCSTQ là nguyên nhân chính dẫn đến hạn hán.
Bắc Kinh ‘đấu trời’ để ra lệnh cho nước
Ông Vương nói rằng hạn hán hiện nay ở Trung Quốc là một thảm họa do con người tạo ra, vì chế độ Trung Quốc “muốn nước tuân theo mệnh lệnh của mình”.
Theo Ông Vương, Trung Quốc hiện dựa vào các con đập để kiểm soát lưu lượng nước của các con sông, do Bộ Tài nguyên Nước (MWR) điều phối. Kể từ khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) lên nắm quyền vào năm 1949, chế độ này đã xây dựng 90.000 đập hồ chứa, chiếm một nửa số đập trên thế giới.
“Mỗi tháng 6, MWR ra lệnh xả nước từ tất cả các đập”, Ông Vương nói, vì các cơ quan quản lý nước tin rằng sẽ có lũ lụt và lượng mưa vào các tháng 6, 7 và 8.
“Năm nay, họ tính toán sai và làm sai quy hoạch. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hạn hán”.
Theo trang web chính thức của MWR, các trách nhiệm chính của tổ chức này bao gồm: đảm bảo sự phát triển và sử dụng hợp lý tài nguyên nước; xây dựng kế hoạch cung cầu nước dài hạn của quốc gia và liên vùng, kế hoạch phân bổ nước và giám sát việc thực hiện; và phân bổ tài nguyên nước trên các lưu vực sông quan trọng, các vùng và các dự án chuyển nước lớn.
“Khi MWR và Bộ Quản lý Khẩn cấp dự đoán về tình trạng nước, hạn hán và thảm họa ở Trung Quốc trong năm nay, họ đã không mong đợi hạn hán nghiêm trọng như vậy. Trước đó, họ đã nói rằng sông Dương Tử sẽ có một trận lũ lớn và sông Hoàng Hà, sông Liêu Hà và sông Hải Hà cũng sẽ trải qua những trận lũ lớn”, ông Vương nói thêm.
Để đối phó với nhiệt độ cao và hạn hán, vào ngày 16/08, Ủy ban bảo tồn nước sông Dương Tử MWR đã yêu cầu 500 triệu mét khối nước được chuyển đến trung và hạ lưu sông Dương Tử từ Đập Tam Hiệp.
Tuy nhiên, các đập làm tình trạng mất nước trở nên tồi tệ hơn, ông Vương nói.
Vào ngày 15/08, 51 con sông ở Trùng Khánh đã ngừng chảy và 24 hồ chứa đã cạn kiệt, Deutsche Welle (DW) đưa tin vào ngày 18/08.
Đập giảm lượng nước
Trung Quốc quản lý hệ thống nước của mình bằng cách xây dựng một số lượng lớn các con đập ở các vùng khác nhau của đất nước trên tất cả các con sông của Trung Quốc, nhưng các con đập gây ra lũ lụt trong mùa mưa, mà ông Vương đã giải thích chi tiết với ấn phẩm năm ngoái.
Vào mùa khô, các hồ chứa là nguyên nhân chính làm giảm lượng nước do bốc hơi và sử dụng nước.
“Có dữ liệu để chứng minh điều này: việc xây dựng một số lượng lớn các hồ chứa đã khiến dòng chảy hàng năm của sông Dương Tử giảm 11%. Cụ thể, tại Nghi Xương, một thành phố ở tỉnh Hồ Bắc nằm ở hạ lưu sông Dương Tử, gần 40 tỷ mét khối nước đã bị giảm xuống”, ông Vương nói với ấn phẩm này.
Ông nêu ví dụ về sông Vĩnh Định của Bắc Kinh trong những năm trước đó.
Trước đây, Bắc Kinh chủ yếu dựa vào sông Vĩnh Định để lấy nước, với lưu lượng hàng năm là 2 tỷ mét khối.
“ĐCSTQ đầu tiên xây dựng đập Quản Thính và sau đó là đập Sách Điền ở thượng nguồn sông Vĩnh Định và sau đó, ĐCSTQ đã xây dựng tổng cộng gần 500 hồ chứa. Lượng nước bốc hơi tăng lên với mỗi con đập được xây dựng, và cuối cùng thì sông Vĩnh Định cũng khô cạn”, ông Vương nói và cho biết thêm rằng nước ở sông Vĩnh Định hiện nay được chuyển đến từ sông Hoàng Hà.
Ông nói rằng nhiều nhà khoa học Trung Quốc nhận thức được thực tế là lượng mưa ở Tam Hiệp đã giảm 10% sau khi con đập được xây dựng.
“Nhưng họ ngại nghiên cứu những vấn đề này. Ngay cả khi họ đưa ra một báo cáo về vấn đề này, họ sẽ không thể nhận được tài trợ. Vì vậy, các nhà khoa học ở Trung Quốc chọn cách ‘nằm thẳng’, tức là không làm gì về chủ đề này”, ông Vương nói.
T.P