Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên bị giáng chức, từ Phó Vụ trưởng Vụ Thông tin sang phó Vụ trưởng Vụ Biên giới và Đại dương thuộc Bộ Ngoại giao, chấm dứt kỷ nguyên ngoại giao “chiến lang” khét tiếng của ông.
Trong cuộc họp báo thường kỳ, phát ngôn viên Uông Văn Bân (Wang Wenbin) cho biết, việc Triệu Lập Kiên bị thuyên chuyển là do “nhu cầu công việc”. Một số nhà phân tích chỉ ra rằng việc giáng chức ông Triệu có thể là một trong ba mồi lửa để tân Ngoại trưởng Tần Cương nhậm chức.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc: Việc thuyên chuyển ông Triệu Lập Kiên là cần thiết cho công việc
Vào ngày 10 tháng 1, trang web của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, tại cuộc họp báo thường kỳ, một phóng viên Reuters đã hỏi rằng: “Hôm qua, trang web của Bộ Ngoại giao cho thấy đồng nghiệp Triệu Lập Kiên đã đảm nhận một vị trí mới. Tại sao ông Triệu lại bị chuyển sang vị trí mới? Điều này liệu có phải là Trung Quốc sẽ thay đổi chính sách ngoại giao trước đây?”
Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết: “Triệu Lập Kiên đã bị thuyên chuyển vị trí theo nhu cầu công việc.” Ông cũng nhắc lại rằng chính sách đối ngoại của Đảng Cộng sản Trung Quốc không thay đổi.
Triệu Lập Kiên, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thông tin Bộ Ngoại giao Đảng Cộng sản Trung Quốc, là một trong những gương mặt đại diện tiêu biểu cho lối “ngoại giao sói chiến” của ĐCSTQ. Tuy nhiên, kể từ ngày 2 tháng 12 năm 2022, Triệu đã không xuất hiện trước công chúng, gây ra nhiều suy đoán khác nhau.
Vào ngày 9 tháng 1, tờ The Paper đưa tin rằng Triệu đã được thuyên chuyển đến vị trí Phó Vụ trưởng Vụ Biên giới và Hải dương của Bộ Ngoại giao. Trách nhiệm chính của ông bao gồm: xây dựng các chính sách đối ngoại liên quan đến biên giới trên bộ và trên biển, hướng dẫn điều phối công tác đối ngoại trên biển, đảm nhận công tác phân giới cắm mốc biên giới trên bộ với các nước láng giềng, chờ đàm phán ngoại giao.
Theo thông tin công khai, Triệu Lập Kiên, sinh tháng 11 năm 1972, có bằng thạc sĩ chính sách công và là Đảng viên Đảng Cộng sản Trung Quốc. Trước đây Triệu từng làm việc ở Đại sứ quán Trung Quốc tại Pakistan.
Năm 2019, Triệu giữ chức vụ Phó Vụ trưởng Vụ Thông tin của Bộ Ngoại giao. Sau khi đại dịch bùng phát, Triệu trở thành người phát ngôn của Bộ Ngoại giao vào tháng 2 năm 2020.
Chuyên gia nêu lý do khiến Triệu Lập Kiên bị giáng chức
Sau khi bị thuyên chuyển công tác, các phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc sẽ tiếp tục thăng tiến trong sự nghiệp, hoặc trực tiếp được điều động đến một quốc gia hoặc tổ chức quốc tế nào đó, với tư cách là đại sứ hoặc tổng lãnh sự. Hiện vẫn chưa rõ tại sao ông Triệu Lập Kiên lại bị giáng chức trong im lặng.
Trong mười năm kể từ khi tổng bí thư ĐCSTQ Tập Cận Bình (Xi Jinping) lên nắm quyền, chính sách ngoại giao sói chiến đã khiến hình ảnh quốc tế của ĐCSTQ xuống mức thấp nhất mọi thời đại, ông Triệu Lập Kiên chẳng qua chỉ là người giữ vai trò “tiên phong”.
Ông Triệu không phải là người duy nhất cư xử quốc tế theo lối ngoại giao chiến lang. Những người khác bao gồm phát ngôn viên Hoa Xuân Oánh, tân ngoại trưởng Tần Cương , cựu ngoại trưởng Vương Nghị, và ông Dương Khiết Trì.Một số người dùng Twitter đã tung tin Triệu Lập Kiên bị giáng chức vì xúc phạm tân ngoại trưởng Tần Cương. Tài khoản Twitter A Sword Floating Dust 007 đăng một đoạn thông tin cho hay: “Một trong những người anh họ của tôi ở Bộ Ngoại giao nói rằng uy tín của Triệu Lập Kiên ở trong Bộ Ngoại giao rất kém và không ai muốn làm việc với ông ta. Lúc đầu ông ta dựa dẫm vào Lạc Ngọc Thành, sau lại ký sinh vào Vương Nghị. Lần này lại xúc phạm Tần Cương. Đó là Tần Cương, người đang giữ chức đại sứ quán Trung Quốc tại Hoa Kỳ. Tần Cương cảm thấy rằng người phát ngôn của Vụ Thông tin quá hung hăng, khiến ông gặp khó khăn khi thực thi nhiệm vụ tại Hoa Kỳ. Sau đó, từ Hoa Xuân Oánh cho đến đến Mao Ninh, ít nhất giọng điệu về vấn đề Hoa Kỳ đã dịu đi rất nhiều. Chỉ có Triệu, vì cảm thấy rằng mình có Vương Nghị làm chỗ dựa, nên giọng điệu đối với Hoa Kỳ vẫn còn đầy mùi thuốc súng. Tần Cương có thể cảm thấy rằng Triệu không nề mặt ông ta. Vì vậy, Tần được thăng chức bộ trưởng, nên đã yêu cầu tất cả các cán bộ cấp vụ tổ chức một cuộc họp riêng, ngoại trừ Triệu. Bấy giờ Bộ Ngoại giao mới biết Triệu đã bị giáng chức..”
Akio Yaita phân tích lý do Triệu Lập Kiên bị giáng chức
Nhà báo kiêm nhà bình luận chính trị nổi tiếng Nhật Bản Akio Yaita đã viết trên Facebook rằng “xạ thủ chính” của lối ngoại giao sói chiến, Triệu Lập Kiên, người mang lại “niềm vui” vô hạn cho các phóng viên truyền thông nước ngoài, đã bị giáng chức.
Nhà bình luận Akio Yaita nói rằng thực tế có nhiều quan chức ĐCSTQ không hài lòng với các phát biểu của Triệu Lập Kiên, bao gồm cả tân ngoại trưởng Tần Cương.
Ông Akio Yaita cho biết: “Khi tôi còn là ủy viên đặc biệt ở Bắc Kinh, tôi đã tham dự các cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, và thường nói chuyện với ngoại trưởng Tần Cương. Hàng năm trước Tết Nguyên đán, các thành viên của Vụ Thông tin của Bộ Ngoại giao và các phóng viên truyền thông nước ngoài sẽ ăn tối cùng nhau.”
“Tần Cương là một trong số những người phát ngôn của Bộ Ngoại giao khi đó, rất ít trò chuyện riêng tư với người khác. Thái độ của Tần Cương đã thay đổi kể từ khi ông trở thành Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nhưng có vẻ như ông ấy có ý định hợp tác với chính sách ngoại giao sói chiến của ông Tập Cận Bình”.
“Nhưng theo quan điểm của ông Tần, một phát ngôn viên như Triệu Lập Kiên, người chỉ biết nói những lời cay nghiệt và xúc phạm mọi người ở khắp mọi nơi, thì không đủ tư cách.”
Vào ngày 30 tháng 12 năm 2022, Tần Cương được thăng chức từ vị trí đại sứ tại Hoa Kỳ lên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Nhà bình luận Akio Yaita cho biết vào tháng 6 năm ngoái, Lạc Ngọc Thành, người được coi là “Chiến binh sói”, người có thể đảm nhận chức bộ trưởng ngoại giao và ủng hộ Nga, đã bị chuyển đến Vụ Quản lý Phát thanh, Điện ảnh và Truyền hình Trung Quốc. Hiện giờ tới lượt “Chiến binh sói nhỏ” Triệu Lập Kiên cũng đã bị rời đi. Đây có thể là một tín hiệu cho thấy ĐCSTQ có ý định từ bỏ chính sách ‘ngoại giao chiến lang’ của mình chăng? Ông Akio Yaita nghĩ rằng cần phải tiếp tục quan sát.
Triệu Lập Kiên bí mật bị giáng chức, vị trí mới chỉ là trên danh nghĩa
Đáp lại việc Triệu Lập Kiên bị thuyên chuyển, phó tổng biên tập tờ “Chính sách đối ngoại” của Hoa Kỳ, James Palmer, nói với Đài tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) rằng, “Điều này tương đương với việc bị giáng chức”, “điều chuyển một người từ một vị trí rất nổi bật và thú vị sang một vị trí buồn tẻ, tương đối không quan trọng, đó quả thực là một sự giáng chức.”
Người dẫn chương trình và là phóng viên của kênh truyền thông Trung Quốc “Wall Street TV” của Hoa Kỳ, Lý Kỳ đã đăng trên Twitter rằng: “Công việc mới của ông ta chỉ là một vị trí trên danh nghĩa, không có triển vọng thăng tiến, chứ đừng nói đến ánh đèn sân khấu là người phát ngôn của Bộ Ngoại giao. Tôi nghĩ ông ta sẽ bị mắc kẹt trong bế tắc này trên con đường sự nghiệp còn lại.”
Học giả về Trung Quốc và Châu Á tại Viện Rukins, Ryan Hass, cho biết việc loại bỏ Triệu Lập Kiên khỏi vị trí người phát ngôn sẽ giúp tạo ra một giai điệu mới cho bộ ngoại giao Trung Quốc do Tần Cương điều hành. “Ngoại trưởng Tần Cương khẳng định rằng ông ấy không phải là một chiến binh sói, và việc giáng chức ông Triệu có thể giúp ông Tần làm nổi bật điểm này.”
Học giả Ryan Hass đăng trên Twitter rằng, ngoại trưởng Tần Cương đã dành một năm rưỡi qua để dọn dẹp mớ hỗn độn ngoại giao do Triệu Lập Kiên tạo ra. Có vẻ như ông Tần sẽ sử dụng khả năng lãnh đạo của mình để tích cực xoa dịu căng thẳng với Hoa Kỳ, và các quốc gia khác trong những năm tới. Giáng chức Triệu Lập Kiên có thể là một trong ba mồi lửa để ông Tần nhậm chức.
Liệu lối ngoại giao sói chiến của Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ được nới lỏng?
Phóng viên Trung Quốc của tuần báo Der Spiegel của Đức, Georg Fahrion, đã đăng trên Twitter rằng: “Răng nanh của Triệu Lập Kiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Chiến lang số 1, dường như đã bị nhổ ra.”
Nhà khoa học chính trị có trụ sở tại Hoa Kỳ, Vương Quân Đào, tin rằng việc Triệu Lập Kiên bị giáng chức có thể ám chỉ rằng chính sách đối ngoại cứng rắn như sói chiến của Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ được nới lỏng.Nhà bình luận thời sự Tần Bằng cho biết, việc Triệu Lập Kiên bị giáng chức có nghĩa là môi trường chung đã thay đổi. Kể từ tháng 11 năm 2022, tổng bí thư ĐCSTQ Tập Cận Bình đã kết thúc cuộc bế quan gần 3 năm và xuất ngoại, với nền kinh tế sa sút, chính sách ngoại giao gặp khó khăn, và sự bao vây quốc tế ngày càng gia tăng, ông Tập muốn thay đổi phong cách sói chiến của mình sang ngoại giao “cừu ngoan ngoãn”, đặc biệt nhằm xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với Hoa Kỳ. Nhà bình luận Tần Bằng cho rằng, khi chủ nhân quay xe, một chiến binh sói hung hăng như Triệu Lập Kiên sẽ dễ dàng bị bỏ rơi.
T.P